Tovuz Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Azerbaycan

Tovuz bölgesinde yazlar sıcak, kurak ve açık ve kışlar çok soğuk, karlı ve parçalı bulutlu. Yıl içerisinde sıcaklık normalde -1°C ila 32°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren -5°C altında ve 37°C üzerinde olur.

Kumsal/havuz skoruna göre, sıcak hava aktiviteleri açısından Tovuz ziyaretinde yılın en iyi zamanı Haziran sonundan Eylül başına

Sıcak mevsim 3,3 ay uzunluğundadır ve 3 Haziran tarihinde başlayıp 11 Eylül tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 27°C üzerindedir. Tovuz bölgesindeki en sıcak ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 32°C iken düşük sıcaklık 20°C düzeyindedir.

Soğuk mevsim 3,7 ay uzunluğundadır ve 18 Kasım tarihinde başlayıp 9 Mart tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 12°C altındadır. Tovuz bölgesindeki en soğuk ay Ocak ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık -1°C iken yüksek sıcaklık 7°C düzeyindedir.

Tovuz bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca önemli ölçüde mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Tovuz bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 5 Haziran civarında başlar ve 3,8 ay boyunca sürüp 28 Eylül civarında sona erer.

Tovuz bölgesinde yılın en açık ayı Ağustos ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %93 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 28 Eylül civarında başlayıp 8,2 ay boyunca sürer ve 5 Haziran civarında biter.

Tovuz bölgesinde yılın en bulutlu ayı Nisan ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %49 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Yağmurlu gün en az 1 milimetre sıvı veya sıvıya eşdeğer yağışın olduğu bir gündür. Tovuz bölgesinde yağmurlu gün ihtimali yıl boyunca değişiklik arz etmektedir.

Yağmurlu mevsim 3,2 ay boyunca 2 Nisan tarihinden 7 Temmuz tarihine kadar sürer ve herhangi bir günün yağmurlu olma ihtimali %15 oranından yüksektir. Tovuz bölgesinde en çok yağmurlu günün olduğu ay 7,3 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Mayıs ayıdır.

Kurak sezon 7 Temmuz tarihinde başlayıp 2 Nisan tarihine kadar 8,8 ay sürer. Tovuz bölgesinde en az yağmurlu günün olduğu ay 1,8 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Ocak ayıdır.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Tovuz bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Mayıs olup, ortalama yağış 7,3 gün düzeyindedir. Bu kategorizasyona dayanarak yıl boyunca görülen en yaygın yağış formu yalnızca yağmur olup 5 Mayıs tarihinde %25 ile en yüksek olmaktadır.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Tovuz aylık yağış miktarında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın yağmurlu dönemi en az 13 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 8,1 ay boyunca 16 Mart tarihinden 19 Kasım tarihine sürmektedir. Tovuz bölgesinde en yağmurlu ay Mayıs olup, ortalama yağış 34 milimetre düzeyindedir.

Yılın yağmursuz dönemi 19 Kasım tarihinden 16 Mart tarihine kadar 3,9 ay boyunca sürmektedir. Tovuz bölgesinde en az yağmurlu ay Ocak olup, ortalama yağış 5 milimetre düzeyindedir.

Kar Yağışı

Yağmur miktarında olduğu gibi kar yağışını yılın her bir gününü merkez alan ve 31 günlük hareketli dönemlerle göz önünde bulunduruyoruz. Tovuz aylık kar yağışında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın karlı dönemi en az 25 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 1,0 ay boyunca 22 Ocak tarihinden 23 Şubat tarihine sürmektedir. Tovuz bölgesinde en kar yağışlı ay Şubat olup, ortalama kar yağışı 30 milimetre düzeyindedir.

Yılın karsız dönemi 23 Şubat tarihinden 22 Ocak tarihine kadar 11 ay boyunca sürmektedir. Yılın en az kar yağışı 0 milimetre ortalama toplam birikmesiyle 24 Temmuz günü civarına denk gelmektedir.

Tovuz gün uzunluğu yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik arz etmektedir. 2024 yılında en kısa gün 21 Aralık tarihinde 9 saat 13 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 21 Haziran tarihinde 15 saat 8 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 14 Haziran tarihinde 05:24 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 5 Ocak tarihinde 2 saat 58 dakika sonra 08:22 saatindedir. En erken gün batımı 8 Aralık tarihinde 17:29 saatinde ve en geç gün batımı 27 Haziran tarihinde 3 saat 5 dakika sonra 20:33 saatindedir.

2024 yılında Tovuz bölgesinde Yaz saati uygulaması (YSU) yapılmamaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Tovuz hissedilen nem oranında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın en bunaltıcı dönemi 3,2 ay boyunca 10 Haziran tarihinden 17 Eylül tarihine kadar sürmektedir ve bu zaman zarfında rahatlık düzeyi en az %4 civarında bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olmaktadır. Tovuz bölgesindeki en bunaltıcı günler Temmuz ayındadır ve bu dönemde hava 4,9 gün kadar bunaltıcı veya daha kötü durumdadır.

25 Şubat yılın en az bunaltıcı olan günüdür ve bunaltıcı hava koşulları neredeyse hiç görülmez.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Tovuz ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca hafif mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 10,0 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 10 Şubat tarihinden 25 Eylül tarihine kadar 7,5 ay boyunca sürer. Tovuz bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Temmuz ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 11,7 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 25 Eylül tarihinden 10 Şubat tarihine kadar 4,5 ay boyunca sürmektedir. Tovuz bölgesinde yılın en sakin ayı Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 8,3 kilometre/saat olmaktadır.

Tovuz bölgesindeki hakim ortalama saatlik rüzgar yönü yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Rüzgar genelde doğu yönünden 22 Şubat tarihinden 10 Kasım tarihine 8,6 ay boyunca en yüksek %62 ile 26 Temmuz tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde batı yönünden 10 Kasım tarihinden 22 Şubat tarihine 3,4 ay boyunca en yüksek %52 ile 1 Ocak tarihinde esmektedir.

Tovuz büyük bir su kitlesine yakın konumdadır (örneğin okyanus, deniz veya büyük bir göl gibi). Bu bölüm o su kütlesinin geniş alan ortalama yüzey sıcaklığına ilişkin rapor sunmaktadır.

Ortalama su sıcaklığı yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler göstermektedir.

Yılın su sıcaklığının daha ılık olduğu dönemi ortalama sıcaklığın 22°C düzeyinin üzerinde olduğu 23 Haziran tarihinden 24 Eylül tarihine kadar 3,0 ay boyunca sürer. Tovuz bölgesinde suyun en sıcak olduğu ay Ağustos ayıdır ve bu dönemde ortalama sıcaklık 25°C olmaktadır.

Yılın su sıcaklığının daha serin olduğu dönemi ortalama sıcaklığın 10°C düzeyinin altında olduğu 12 Aralık tarihinden 22 Nisan tarihine kadar 4,3 ay boyunca sürer. Tovuz bölgesinde suyun en serin olduğu ay Şubat ayıdır ve bu dönemde ortalama sıcaklık 7°C olmaktadır.

Havanın Tovuz bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Tovuz bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zamanlar Mayıs sonundan Haziran sonuna ve Ağustos sonundan Eylül sonuna, en yüksek skoru alan ise Eylül ayının ikinci haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Tovuz ziyaretinin en iyi zamanı Haziran sonundan Eylül başına, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının son haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Tovuz bölgesindeki yetiştirme sezonu normalde 7,9 ay boyunca (243 gün) yaklaşık 19 Mart tarihinden 17 Kasım tarihine kadar sürer ve nadiren 29 Şubat tarihinden önce veya 10 Nisan tarihinden sonra başlayıp nadiren 28 Ekim tarihinden önce veya 7 Aralık tarihinden sonra sona erer.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Yalnızca yetiştirme derecesi günlerine dayanarak, Tovuz bölgesinde bahar çiçekleri ilk 25 Mart civarında ortaya çıkarken nadiren 8 Mart tarihinden önce veya 10 Nisan tarihinden sonra çıkar.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 6,3 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 19 Mayıs tarihinden 22 Ağustos tarihine kadar 3,1 ay boyunca sürer. Tovuz bölgesinde en güneşli ay Temmuz ayıdır ve bu dönemde ortalama 7,3 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 3,1 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 25 Ekim tarihinden 13 Şubat tarihine kadar 3,6 ay boyunca sürer. Tovuz bölgesinde en karanlık ay Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama 2,0 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Tovuz bölgesi coğrafi koordinatları 40,992° enlem, 45,628° boylam ve 421 m yüksekliktir.

Tovuz bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafyada yükseklik açısından önemli miktarda varyasyon bulunur ve maksimum yükseklik değişimi 186 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 415 metre kadardır. 16 kilometre çapında önemli miktarda varyasyon gösterir (1.041 metre). 80 kilometre çapında ayrıca aşırı varyasyon gösterir (3.288 metre).

Tovuz bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan ekili arazi (%38), çalılık (%31) ve çayır (%11) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan ekili arazi (%37) ve çalılık (%22) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise ağaçlar (%32) ve ekili arazi (%20) ile kaplıdır.