Çatax Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Azerbaycan

Çatax bölgesinde yazlar rahat, kurak ve açık ve kışlar dondurucu, karlı ve parçalı bulutlu. Yıl içerisinde sıcaklık normalde -9°C ila 25°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren -13°C altında ve 29°C üzerinde olur.

Turizm skorunagöre, ılık hava aktiviteleri açısından Çatax ziyaretinde zamanı Haziran sonundan Eylül başına.

Ilık mevsim 3,4 ay uzunluğundadır ve 2 Haziran tarihinde başlayıp 15 Eylül tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 20°C üzerindedir. Çatax bölgesindeki en sıcak ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 25°C iken düşük sıcaklık 14°C düzeyindedir.

Soğuk mevsim 3,5 ay uzunluğundadır ve 22 Kasım tarihinde başlayıp 8 Mart tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 5°C altındadır. Çatax bölgesindeki en soğuk ay Ocak ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık -8°C iken yüksek sıcaklık -0°C düzeyindedir.

Çatax bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca önemli ölçüde mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Çatax bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 5 Haziran civarında başlar ve 3,9 ay boyunca sürüp 1 Ekim civarında sona erer.

Çatax bölgesinde yılın en açık ayı Ağustos ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %94 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 1 Ekim civarında başlayıp 8,1 ay boyunca sürer ve 5 Haziran civarında biter.

Çatax bölgesinde yılın en bulutlu ayı Nisan ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %49 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Yağmurlu gün en az 1 milimetre sıvı veya sıvıya eşdeğer yağışın olduğu bir gündür. Çatax bölgesinde yağmurlu gün ihtimali yıl boyunca değişiklik arz etmektedir.

Yağmurlu mevsim 6,8 ay boyunca 4 Nisan tarihinden 29 Ekim tarihine kadar sürer ve herhangi bir günün yağmurlu olma ihtimali %14 oranından yüksektir. Çatax bölgesinde en çok yağmurlu günün olduğu ay 6,7 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Mayıs ayıdır.

Kurak sezon 29 Ekim tarihinde başlayıp 4 Nisan tarihine kadar 5,2 ay sürer. Çatax bölgesinde en az yağmurlu günün olduğu ay 1,8 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Ocak ayıdır.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Bu kategorizasyona bağlı olarak Çatax bölgesinde en yaygın yağış formu yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Yalnızca yağmur 18 Mart tarihinde başlayıp 25 Kasım tarihine kadar 8,3 ay boyunca en yaygın olandır. Çatax bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Mayıs olup, ortalama yağış 6,6 gün düzeyindedir.

Yalnızca kar 25 Kasım tarihinde başlayıp 18 Mart tarihine kadar 3,7 ay boyunca en yaygın olandır. Çatax bölgesinde yalnızca karın en fazla sayıda gün olduğu ay Şubat olup, ortalama yağış 1,7 gün düzeyindedir.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Çatax aylık yağış miktarında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın yağmurlu dönemi en az 13 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 7,0 ay boyunca 2 Nisan tarihinden 3 Kasım tarihine sürmektedir. Çatax bölgesinde en yağmurlu ay Mayıs olup, ortalama yağış 28 milimetre düzeyindedir.

Yılın yağmursuz dönemi 3 Kasım tarihinden 2 Nisan tarihine kadar 5,0 ay boyunca sürmektedir. Çatax bölgesinde en az yağmurlu ay Ocak olup, ortalama yağış 1 milimetre düzeyindedir.

Kar Yağışı

Yağmur miktarında olduğu gibi kar yağışını yılın her bir gününü merkez alan ve 31 günlük hareketli dönemlerle göz önünde bulunduruyoruz. Çatax aylık kar yağışında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın karlı dönemi en az 25 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 5,4 ay boyunca 31 Ekim tarihinden 12 Nisan tarihine sürmektedir. Çatax bölgesinde en kar yağışlı ay Şubat olup, ortalama kar yağışı 62 milimetre düzeyindedir.

Yılın karsız dönemi 12 Nisan tarihinden 31 Ekim tarihine kadar 6,6 ay boyunca sürmektedir. Yılın en az kar yağışı 0 milimetre ortalama toplam birikmesiyle 28 Temmuz günü civarına denk gelmektedir.

Çatax gün uzunluğu yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik arz etmektedir. 2024 yılında en kısa gün 21 Aralık tarihinde 9 saat 15 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 21 Haziran tarihinde 15 saat 6 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 14 Haziran tarihinde 05:25 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 5 Ocak tarihinde 2 saat 56 dakika sonra 08:22 saatindedir. En erken gün batımı 7 Aralık tarihinde 17:30 saatinde ve en geç gün batımı 27 Haziran tarihinde 3 saat 3 dakika sonra 20:33 saatindedir.

2024 yılında Çatax bölgesinde Yaz saati uygulaması (YSU) yapılmamaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Çatax bölgesinde nem rahatlık düzeyinin bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olduğu zaman yüzdesiyle ölçülen, hissedilen nem oranı yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik göstermez ve yıl boyu %0 düzeyiyle neredeyse sabit kalır.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Çatax ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca hafif mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 8,8 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 14 Haziran tarihinden 2 Eylül tarihine kadar 2,6 ay boyunca sürer. Çatax bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Temmuz ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 10,2 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 2 Eylül tarihinden 14 Haziran tarihine kadar 9,4 ay boyunca sürmektedir. Çatax bölgesinde yılın en sakin ayı Ekim ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 7,4 kilometre/saat olmaktadır.

Çatax bölgesindeki hakim ortalama saatlik rüzgar yönü yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Rüzgar genelde doğu yönünden 7 Mayıs tarihinden 12 Eylül tarihine 4,2 ay boyunca en yüksek %60 ile 26 Temmuz tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde kuzey yönünden 12 Eylül tarihinden 10 Ekim tarihine 4,0 hafta boyunca en yüksek %39 ile 12 Eylül tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde batı yönünden 10 Ekim tarihinden 7 Mayıs tarihine 6,9 ay boyunca en yüksek %54 ile 1 Ocak tarihinde esmektedir.

Havanın Çatax bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Çatax bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zaman Haziran sonundan Eylül başına, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının son haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Çatax ziyaretinin en iyi zamanı Temmuz ortasından Ağustos ortasına, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının son haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Çatax bölgesindeki yetiştirme sezonu normalde 6,3 ay boyunca (192 gün) yaklaşık 16 Nisan tarihinden 25 Ekim tarihine kadar sürer ve nadiren 27 Mart tarihinden önce veya 6 Mayıs tarihinden sonra başlayıp nadiren 6 Ekim tarihinden önce veya 13 Kasım tarihinden sonra sona erer.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Yalnızca yetiştirme derecesi günlerine dayanarak, Çatax bölgesinde bahar çiçekleri ilk 7 Mayıs civarında ortaya çıkarken nadiren 22 Nisan tarihinden önce veya 21 Mayıs tarihinden sonra çıkar.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 6,4 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 18 Mayıs tarihinden 24 Ağustos tarihine kadar 3,2 ay boyunca sürer. Çatax bölgesinde en güneşli ay Temmuz ayıdır ve bu dönemde ortalama 7,3 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 3,2 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 28 Ekim tarihinden 11 Şubat tarihine kadar 3,4 ay boyunca sürer. Çatax bölgesinde en karanlık ay Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama 2,2 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Çatax bölgesi coğrafi koordinatları 40,726° enlem, 45,559° boylam ve 1.417 m yüksekliktir.

Çatax bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafyada yükseklik açısından çok önemli miktarda varyasyon bulunur ve maksimum yükseklik değişimi 581 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 1.563 metre kadardır. 16 kilometre çapında çok önemli miktarda varyasyon gösterir (1.562 metre). 80 kilometre çapında ayrıca aşırı varyasyon gösterir (3.509 metre).

Çatax bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan ekili arazi (%39), ağaçlar (%32), çalılık (%14) ve çayır (%14) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan ağaçlar (%55) ve ekili arazi (%24) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise ağaçlar (%32) ve ekili arazi (%23) ile kaplıdır.