Yuxarı Aran Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Azerbaycan

Yuxarı Aran bölgesinde yazlar sıcak, kurak ve açık ve kışlar uzun, çok soğuk, karlı ve parçalı bulutlu. Yıl içerisinde sıcaklık normalde -2°C ila 36°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren -6°C altında ve 39°C üzerinde olur.

Kumsal/havuz skoruna göre, sıcak hava aktiviteleri açısından Yuxarı Aran ziyaretinde yılın en iyi zamanı Haziran başından Eylül ortasına

Sıcak mevsim 3,4 ay uzunluğundadır ve 30 Mayıs tarihinde başlayıp 11 Eylül tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 30°C üzerindedir. Yuxarı Aran bölgesindeki en sıcak ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 35°C iken düşük sıcaklık 21°C düzeyindedir.

Soğuk mevsim 3,8 ay uzunluğundadır ve 18 Kasım tarihinde başlayıp 11 Mart tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 13°C altındadır. Yuxarı Aran bölgesindeki en soğuk ay Ocak ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık -2°C iken yüksek sıcaklık 7°C düzeyindedir.

Yuxarı Aran bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca önemli ölçüde mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yuxarı Aran bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 24 Mayıs civarında başlar ve 4,4 ay boyunca sürüp 6 Ekim civarında sona erer.

Yuxarı Aran bölgesinde yılın en açık ayı Ağustos ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %97 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 6 Ekim civarında başlayıp 7,6 ay boyunca sürer ve 24 Mayıs civarında biter.

Yuxarı Aran bölgesinde yılın en bulutlu ayı Şubat ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %49 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Yağmurlu gün en az 1 milimetre sıvı veya sıvıya eşdeğer yağışın olduğu bir gündür. Yuxarı Aran bölgesinde yağmurlu gün ihtimali yıl boyunca değişiklik arz etmektedir.

Yağmurlu mevsim 8,8 ay boyunca 12 Eylül tarihinden 4 Haziran tarihine kadar sürer ve herhangi bir günün yağmurlu olma ihtimali %9 oranından yüksektir. Yuxarı Aran bölgesinde en çok yağmurlu günün olduğu ay 4,2 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Ekim ayıdır.

Kurak sezon 4 Haziran tarihinde başlayıp 12 Eylül tarihine kadar 3,2 ay sürer. Yuxarı Aran bölgesinde en az yağmurlu günün olduğu ay 1,1 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Temmuz ayıdır.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Yuxarı Aran bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Ekim olup, ortalama yağış 4,2 gün düzeyindedir. Bu kategorizasyona dayanarak yıl boyunca görülen en yaygın yağış formu yalnızca yağmur olup 30 Nisan tarihinde %15 ile en yüksek olmaktadır.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Yuxarı Aran aylık yağış miktarında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın yağmurlu dönemi en az 13 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 9,0 ay boyunca 2 Mart tarihinden 3 Aralık tarihine sürmektedir. Yuxarı Aran bölgesinde en yağmurlu ay Ekim olup, ortalama yağış 24 milimetre düzeyindedir.

Yılın yağmursuz dönemi 3 Aralık tarihinden 2 Mart tarihine kadar 3,0 ay boyunca sürmektedir. Yuxarı Aran bölgesinde en az yağmurlu ay Ocak olup, ortalama yağış 6 milimetre düzeyindedir.

Kar Yağışı

Yağmur miktarında olduğu gibi kar yağışını yılın her bir gününü merkez alan ve 31 günlük hareketli dönemlerle göz önünde bulunduruyoruz. Yuxarı Aran aylık kar yağışında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın karlı dönemi en az 25 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 3,4 ay boyunca 7 Aralık tarihinden 21 Mart tarihine sürmektedir. Yuxarı Aran bölgesinde en kar yağışlı ay Şubat olup, ortalama kar yağışı 59 milimetre düzeyindedir.

Yılın karsız dönemi 21 Mart tarihinden 7 Aralık tarihine kadar 8,6 ay boyunca sürmektedir. Yılın en az kar yağışı 0 milimetre ortalama toplam birikmesiyle 20 Temmuz günü civarına denk gelmektedir.

Yuxarı Aran gün uzunluğu yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik arz etmektedir. 2024 yılında en kısa gün 21 Aralık tarihinde 9 saat 21 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 21 Haziran tarihinde 14 saat 59 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 14 Haziran tarihinde 05:20 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 5 Ocak tarihinde 2 saat 50 dakika sonra 08:10 saatindedir. En erken gün batımı 7 Aralık tarihinde 17:24 saatinde ve en geç gün batımı 27 Haziran tarihinde 2 saat 57 dakika sonra 20:21 saatindedir.

2024 yılında Yuxarı Aran bölgesinde Yaz saati uygulaması (YSU) yapılmamaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Yuxarı Aran hissedilen nem oranında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın en bunaltıcı dönemi 3,3 ay boyunca 12 Haziran tarihinden 23 Eylül tarihine kadar sürmektedir ve bu zaman zarfında rahatlık düzeyi en az %6 civarında bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olmaktadır. Yuxarı Aran bölgesindeki en bunaltıcı günler Ağustos ayındadır ve bu dönemde hava 7,2 gün kadar bunaltıcı veya daha kötü durumdadır.

14 Şubat yılın en az bunaltıcı olan günüdür ve bunaltıcı hava koşulları neredeyse hiç görülmez.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Yuxarı Aran ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca önemli oranda mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 10,5 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 26 Mayıs tarihinden 20 Eylül tarihine kadar 3,8 ay boyunca sürer. Yuxarı Aran bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Temmuz ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 13,1 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 20 Eylül tarihinden 26 Mayıs tarihine kadar 8,2 ay boyunca sürmektedir. Yuxarı Aran bölgesinde yılın en sakin ayı Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 7,8 kilometre/saat olmaktadır.

Yuxarı Aran bölgesinde yıl boyunca baskın ortalama saatlik rüzgar doğu yönünden gelmektedir.

Havanın Yuxarı Aran bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Yuxarı Aran bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zamanlar Mayıs ortasından Haziran ortasına ve Ağustos sonundan Ekim başına, en yüksek skoru alan ise Eylül ayının üçüncü haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Yuxarı Aran ziyaretinin en iyi zamanı Haziran başından Eylül ortasına, en yüksek skoru alan ise Ağustos ayının son haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Yuxarı Aran bölgesindeki yetiştirme sezonu normalde 8,1 ay boyunca (248 gün) yaklaşık 20 Mart tarihinden 23 Kasım tarihine kadar sürer ve nadiren 29 Şubat tarihinden önce veya 9 Nisan tarihinden sonra başlayıp nadiren 3 Kasım tarihinden önce veya 13 Aralık tarihinden sonra sona erer.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Yalnızca yetiştirme derecesi günlerine dayanarak, Yuxarı Aran bölgesinde bahar çiçekleri ilk 23 Mart civarında ortaya çıkarken nadiren 7 Mart tarihinden önce veya 11 Nisan tarihinden sonra çıkar.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 6,6 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 12 Mayıs tarihinden 20 Ağustos tarihine kadar 3,3 ay boyunca sürer. Yuxarı Aran bölgesinde en güneşli ay Haziran ayıdır ve bu dönemde ortalama 7,6 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 3,1 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 25 Ekim tarihinden 16 Şubat tarihine kadar 3,7 ay boyunca sürer. Yuxarı Aran bölgesinde en karanlık ay Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama 2,0 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Yuxarı Aran bölgesi coğrafi koordinatları 39,734° enlem, 47,655° boylam ve 60 m yüksekliktir.

Yuxarı Aran bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafyada yükseklik açısından yalnızca az miktarda varyasyon bulunur ve maksimum yükseklik değişimi 31 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 60 metre kadardır. 16 kilometre çapında yükseklikte yalnızca az miktarda varyasyon gösterir (178 metre). 80 kilometre çapında önemli miktarda varyasyon gösterir (2.711 metre).

Yuxarı Aran bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan ekili arazi (%65), çayır (%13), ağaçlar (%12) ve çalılık (%10) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan ekili arazi (%65) ve çayır (%13) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise ekili arazi (%36) ve çalılık (%26) ile kaplıdır.