Mughan Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Azerbaycan

Mughan bölgesinde yazlar sıcak, kurak ve açık ve kışlar uzun, çok soğuk, karlı ve parçalı bulutlu. Yıl içerisinde sıcaklık normalde -1°C ila 37°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren -5°C altında ve 41°C üzerinde olur.

Kumsal/havuz skoruna göre, sıcak hava aktiviteleri açısından Mughan ziyaretinde yılın en iyi zamanı Haziran ortasından Eylül başına

Sıcak mevsim 3,4 ay uzunluğundadır ve 28 Mayıs tarihinde başlayıp 10 Eylül tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 31°C üzerindedir. Mughan bölgesindeki en sıcak ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 36°C iken düşük sıcaklık 21°C düzeyindedir.

Soğuk mevsim 3,9 ay uzunluğundadır ve 18 Kasım tarihinde başlayıp 13 Mart tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 14°C altındadır. Mughan bölgesindeki en soğuk ay Ocak ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık -1°C iken yüksek sıcaklık 8°C düzeyindedir.

Mughan bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca aşırı mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Mughan bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 22 Mayıs civarında başlar ve 4,5 ay boyunca sürüp 7 Ekim civarında sona erer.

Mughan bölgesinde yılın en açık ayı Ağustos ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %96 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 7 Ekim civarında başlayıp 7,5 ay boyunca sürer ve 22 Mayıs civarında biter.

Mughan bölgesinde yılın en bulutlu ayı Şubat ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %53 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Yağmurlu gün en az 1 milimetre sıvı veya sıvıya eşdeğer yağışın olduğu bir gündür. Mughan bölgesinde yağmurlu gün ihtimali yıl boyunca değişiklik arz etmektedir.

Yağmurlu mevsim 8,7 ay boyunca 9 Eylül tarihinden 31 Mayıs tarihine kadar sürer ve herhangi bir günün yağmurlu olma ihtimali %10 oranından yüksektir. Mughan bölgesinde en çok yağmurlu günün olduğu ay 5,0 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Ekim ayıdır.

Kurak sezon 31 Mayıs tarihinde başlayıp 9 Eylül tarihine kadar 3,3 ay sürer. Mughan bölgesinde en az yağmurlu günün olduğu ay 1,2 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Temmuz ayıdır.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Mughan bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Ekim olup, ortalama yağış 5,0 gün düzeyindedir. Bu kategorizasyona dayanarak yıl boyunca görülen en yaygın yağış formu yalnızca yağmur olup 28 Ekim tarihinde %17 ile en yüksek olmaktadır.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Mughan aylık yağış miktarında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın yağmurlu dönemi en az 13 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 8,9 ay boyunca 31 Ağustos tarihinden 29 Mayıs tarihine sürmektedir. Mughan bölgesinde en yağmurlu ay Ekim olup, ortalama yağış 32 milimetre düzeyindedir.

Yılın yağmursuz dönemi 29 Mayıs tarihinden 31 Ağustos tarihine kadar 3,1 ay boyunca sürmektedir. Mughan bölgesinde en az yağmurlu ay Ağustos olup, ortalama yağış 7 milimetre düzeyindedir.

Kar Yağışı

Yağmur miktarında olduğu gibi kar yağışını yılın her bir gününü merkez alan ve 31 günlük hareketli dönemlerle göz önünde bulunduruyoruz. Mughan aylık kar yağışında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın karlı dönemi en az 25 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 2,5 ay boyunca 25 Aralık tarihinden 8 Mart tarihine sürmektedir. Mughan bölgesinde en kar yağışlı ay Şubat olup, ortalama kar yağışı 54 milimetre düzeyindedir.

Yılın karsız dönemi 8 Mart tarihinden 25 Aralık tarihine kadar 9,5 ay boyunca sürmektedir. Yılın en az kar yağışı 0 milimetre ortalama toplam birikmesiyle 18 Temmuz günü civarına denk gelmektedir.

Mughan gün uzunluğu yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik arz etmektedir. 2024 yılında en kısa gün 21 Aralık tarihinde 9 saat 19 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 21 Haziran tarihinde 15 saat 2 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 14 Haziran tarihinde 05:14 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 5 Ocak tarihinde 2 saat 52 dakika sonra 08:07 saatindedir. En erken gün batımı 7 Aralık tarihinde 17:18 saatinde ve en geç gün batımı 27 Haziran tarihinde 2 saat 59 dakika sonra 20:18 saatindedir.

2024 yılında Mughan bölgesinde Yaz saati uygulaması (YSU) yapılmamaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Mughan hissedilen nem oranında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın en bunaltıcı dönemi 3,6 ay boyunca 15 Haziran tarihinden 2 Ekim tarihine kadar sürmektedir ve bu zaman zarfında rahatlık düzeyi en az %6 civarında bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olmaktadır. Mughan bölgesindeki en bunaltıcı günler Ağustos ayındadır ve bu dönemde hava 7,3 gün kadar bunaltıcı veya daha kötü durumdadır.

16 Şubat yılın en az bunaltıcı olan günüdür ve bunaltıcı hava koşulları neredeyse hiç görülmez.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Mughan ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca hafif mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 12,3 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 8 Haziran tarihinden 23 Eylül tarihine kadar 3,5 ay boyunca sürer. Mughan bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Ağustos ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 14,3 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 23 Eylül tarihinden 8 Haziran tarihine kadar 8,5 ay boyunca sürmektedir. Mughan bölgesinde yılın en sakin ayı Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 10,1 kilometre/saat olmaktadır.

Mughan bölgesindeki hakim ortalama saatlik rüzgar yönü yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Rüzgar genelde doğu yönünden 10 Ocak tarihinden 9 Aralık tarihine 11 ay boyunca en yüksek %76 ile 5 Ağustos tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde batı yönünden 9 Aralık tarihinden 10 Ocak tarihine 1,0 ay boyunca en yüksek %39 ile 1 Ocak tarihinde esmektedir.

Mughan büyük bir su kitlesine yakın konumdadır (örneğin okyanus, deniz veya büyük bir göl gibi). Bu bölüm o su kütlesinin geniş alan ortalama yüzey sıcaklığına ilişkin rapor sunmaktadır.

Ortalama su sıcaklığı yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler göstermektedir.

Yılın su sıcaklığının daha ılık olduğu dönemi ortalama sıcaklığın 22°C düzeyinin üzerinde olduğu 19 Haziran tarihinden 26 Eylül tarihine kadar 3,2 ay boyunca sürer. Mughan bölgesinde suyun en sıcak olduğu ay Ağustos ayıdır ve bu dönemde ortalama sıcaklık 26°C olmaktadır.

Yılın su sıcaklığının daha serin olduğu dönemi ortalama sıcaklığın 11°C düzeyinin altında olduğu 12 Aralık tarihinden 16 Nisan tarihine kadar 4,1 ay boyunca sürer. Mughan bölgesinde suyun en serin olduğu ay Şubat ayıdır ve bu dönemde ortalama sıcaklık 7°C olmaktadır.

Havanın Mughan bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Mughan bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zamanlar Mayıs ortasından Haziran ortasına ve Ağustos sonundan Ekim başına, en yüksek skoru alan ise Eylül ayının üçüncü haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Mughan ziyaretinin en iyi zamanı Haziran ortasından Eylül başına, en yüksek skoru alan ise Ağustos ayının üçüncü haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Mughan bölgesindeki yetiştirme sezonu normalde 8,4 ay boyunca (258 gün) yaklaşık 14 Mart tarihinden 26 Kasım tarihine kadar sürer ve nadiren 22 Şubat tarihinden önce veya 3 Nisan tarihinden sonra başlayıp nadiren 6 Kasım tarihinden önce veya 20 Aralık tarihinden sonra sona erer.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Yalnızca yetiştirme derecesi günlerine dayanarak, Mughan bölgesinde bahar çiçekleri ilk 23 Mart civarında ortaya çıkarken nadiren 6 Mart tarihinden önce veya 9 Nisan tarihinden sonra çıkar.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 6,5 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 9 Mayıs tarihinden 19 Ağustos tarihine kadar 3,3 ay boyunca sürer. Mughan bölgesinde en güneşli ay Haziran ayıdır ve bu dönemde ortalama 7,6 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 3,0 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 25 Ekim tarihinden 16 Şubat tarihine kadar 3,7 ay boyunca sürer. Mughan bölgesinde en karanlık ay Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama 1,9 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Mughan bölgesi coğrafi koordinatları 40,099° enlem, 48,819° boylam ve -15 m yüksekliktir.

Mughan bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafyada yükseklik açısından yalnızca az miktarda varyasyon bulunur ve maksimum yükseklik değişimi 40 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise -13 metre kadardır. 16 kilometre çapında yükseklikte yalnızca az miktarda varyasyon gösterir (587 metre). 80 kilometre çapında çok önemli miktarda varyasyon gösterir (1.702 metre).

Mughan bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan seyrek bitki örtüsü (%55), çayır (%13) ve ağaçlar (%11) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan çayır (%23) ve çalılık (%21) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise ekili arazi (%23) ve seyrek bitki örtüsü (%15) ile kaplıdır.