Qala Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Azerbaycan

Qala bölgesinde yazlar ılık, bunaltıcı, kurak ve açık; kışlar uzun, çok soğuk, kurak ve parçalı bulutlu ve hava yıl boyu rüzgarlı. Yıl içerisinde sıcaklık normalde 2°C ila 31°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren -1°C altında ve 34°C üzerinde olur.

Kumsal/havuz skoruna göre, sıcak hava aktiviteleri açısından Qala ziyaretinde yılın en iyi zamanı Haziran sonundan Eylül başına

Sıcak mevsim 3,2 ay uzunluğundadır ve 6 Haziran tarihinde başlayıp 13 Eylül tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 26°C üzerindedir. Qala bölgesindeki en sıcak ay Ağustos ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 30°C iken düşük sıcaklık 22°C düzeyindedir.

Serin mevsim 4,0 ay uzunluğundadır ve 26 Kasım tarihinde başlayıp 27 Mart tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 11°C altındadır. Qala bölgesindeki en soğuk ay Şubat ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık 3°C iken yüksek sıcaklık 7°C düzeyindedir.

Qala bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca aşırı mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Qala bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 20 Mayıs civarında başlar ve 4,7 ay boyunca sürüp 9 Ekim civarında sona erer.

Qala bölgesinde yılın en açık ayı Ağustos ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %96 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 9 Ekim civarında başlayıp 7,3 ay boyunca sürer ve 20 Mayıs civarında biter.

Qala bölgesinde yılın en bulutlu ayı Ocak ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %54 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Yağmurlu gün en az 1 milimetre sıvı veya sıvıya eşdeğer yağışın olduğu bir gündür. Qala bölgesinde yağmurlu gün ihtimali yıl boyunca değişiklik arz etmektedir.

Yağmurlu mevsim 8,0 ay boyunca 12 Eylül tarihinden 11 Mayıs tarihine kadar sürer ve herhangi bir günün yağmurlu olma ihtimali %9 oranından yüksektir. Qala bölgesinde en çok yağmurlu günün olduğu ay 4,4 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Ekim ayıdır.

Kurak sezon 11 Mayıs tarihinde başlayıp 12 Eylül tarihine kadar 4,0 ay sürer. Qala bölgesinde en az yağmurlu günün olduğu ay 0,7 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Temmuz ayıdır.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Qala bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Ekim olup, ortalama yağış 4,4 gün düzeyindedir. Bu kategorizasyona dayanarak yıl boyunca görülen en yaygın yağış formu yalnızca yağmur olup 28 Ekim tarihinde %16 ile en yüksek olmaktadır.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Qala aylık yağış miktarında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın yağmurlu dönemi en az 13 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 7,7 ay boyunca 6 Eylül tarihinden 28 Nisan tarihine sürmektedir. Qala bölgesinde en yağmurlu ay Ekim olup, ortalama yağış 27 milimetre düzeyindedir.

Yılın yağmursuz dönemi 28 Nisan tarihinden 6 Eylül tarihine kadar 4,3 ay boyunca sürmektedir. Qala bölgesinde en az yağmurlu ay Temmuz olup, ortalama yağış 3 milimetre düzeyindedir.

Qala gün uzunluğu yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik arz etmektedir. 2024 yılında en kısa gün 21 Aralık tarihinde 9 saat 17 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 21 Haziran tarihinde 15 saat 4 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 14 Haziran tarihinde 05:08 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 5 Ocak tarihinde 2 saat 54 dakika sonra 08:02 saatindedir. En erken gün batımı 7 Aralık tarihinde 17:12 saatinde ve en geç gün batımı 27 Haziran tarihinde 3 saat 1 dakika sonra 20:13 saatindedir.

2024 yılında Qala bölgesinde Yaz saati uygulaması (YSU) yapılmamaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Qala hissedilen nem oranında aşırı mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın en bunaltıcı dönemi 3,8 ay boyunca 7 Haziran tarihinden 1 Ekim tarihine kadar sürmektedir ve bu zaman zarfında rahatlık düzeyi en az %20 civarında bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olmaktadır. Qala bölgesindeki en bunaltıcı günler Ağustos ayındadır ve bu dönemde hava 22,2 gün kadar bunaltıcı veya daha kötü durumdadır.

19 Şubat yılın en az bunaltıcı olan günüdür ve bunaltıcı hava koşulları neredeyse hiç görülmez.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Qala ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca önemli oranda mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 18,8 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 30 Haziran tarihinden 31 Mart tarihine kadar 9,0 ay boyunca sürer. Qala bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Kasım ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 21,9 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 31 Mart tarihinden 30 Haziran tarihine kadar 3,0 ay boyunca sürmektedir. Qala bölgesinde yılın en sakin ayı Mayıs ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 15,8 kilometre/saat olmaktadır.

Qala bölgesindeki hakim ortalama saatlik rüzgar yönü yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Rüzgar genelde kuzey yönünden 19 Ocak tarihinden 16 Şubat tarihine 4,0 hafta boyunca, 27 Şubat tarihinden 13 Ekim tarihine 7,5 ay boyunca ve 29 Ekim tarihinden 24 Kasım tarihine 3,7 hafta boyunca en yüksek %66 ile 14 Temmuz tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde güney yönünden 16 Şubat tarihinden 27 Şubat tarihine 1,6 hafta boyunca, 13 Ekim tarihinden 29 Ekim tarihine 2,3 hafta boyunca ve 24 Kasım tarihinden 19 Ocak tarihine 1,8 ay boyunca en yüksek %39 ile 21 Şubat tarihinde esmektedir.

Qala büyük bir su kitlesine yakın konumdadır (örneğin okyanus, deniz veya büyük bir göl gibi). Bu bölüm o su kütlesinin geniş alan ortalama yüzey sıcaklığına ilişkin rapor sunmaktadır.

Ortalama su sıcaklığı yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler göstermektedir.

Yılın su sıcaklığının daha ılık olduğu dönemi ortalama sıcaklığın 22°C düzeyinin üzerinde olduğu 23 Haziran tarihinden 25 Eylül tarihine kadar 3,0 ay boyunca sürer. Qala bölgesinde suyun en sıcak olduğu ay Ağustos ayıdır ve bu dönemde ortalama sıcaklık 26°C olmaktadır.

Yılın su sıcaklığının daha serin olduğu dönemi ortalama sıcaklığın 11°C düzeyinin altında olduğu 10 Aralık tarihinden 21 Nisan tarihine kadar 4,3 ay boyunca sürer. Qala bölgesinde suyun en serin olduğu ay Şubat ayıdır ve bu dönemde ortalama sıcaklık 7°C olmaktadır.

Havanın Qala bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Qala bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zamanlar Mayıs sonundan Temmuz ortasına ve Ağustos sonundan Ekim başına, en yüksek skoru alan ise Haziran ayının ikinci haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Qala ziyaretinin en iyi zamanı Haziran sonundan Eylül başına, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının üçüncü haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Qala bölgesindeki yetiştirme sezonu normalde 10 ay boyunca (315 gün) yaklaşık 15 Şubat tarihinden 27 Aralık tarihine kadar sürer ve nadiren 17 Mart tarihinden sonra başlayıp 7 Aralık tarihinden önce sona erer.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Yalnızca yetiştirme derecesi günlerine dayanarak, Qala bölgesinde bahar çiçekleri ilk 19 Nisan civarında ortaya çıkarken nadiren 8 Nisan tarihinden önce veya 1 Mayıs tarihinden sonra çıkar.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 6,5 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 7 Mayıs tarihinden 18 Ağustos tarihine kadar 3,3 ay boyunca sürer. Qala bölgesinde en güneşli ay Haziran ayıdır ve bu dönemde ortalama 7,7 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 2,9 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 27 Ekim tarihinden 17 Şubat tarihine kadar 3,6 ay boyunca sürer. Qala bölgesinde en karanlık ay Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama 1,8 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Qala bölgesi coğrafi koordinatları 40,443° enlem, 50,168° boylam ve 7 m yüksekliktir.

Qala bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafyada yükseklik açısından yalnızca az miktarda varyasyon bulunur ve maksimum yükseklik değişimi 48 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 8 metre kadardır. 16 kilometre çapında da yükseklikte yalnızca az miktarda varyasyon gösterir (121 metre). 80 kilometre çapında yükseklikte yalnızca az miktarda varyasyon gösterir (833 metre).

Qala bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan seyrek bitki örtüsü (%42), çayır (%21), ağaçlar (%17) ve çalılık (%15) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan su (%45) ve seyrek bitki örtüsü (%23) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise su (%83) ile kaplıdır.