Martuk Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Kazakistan

Martuk bölgesinde yazlar uzun, ılık, kurak ve parçalı bulutlu ve kışlar uzun, aşırı soğuk, karlı, rüzgarlı ve kapalı. Yıl içerisinde sıcaklık normalde -17°C ila 29°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren -28°C altında ve 35°C üzerinde olur.

Turizm skorunagöre, ılık hava aktiviteleri açısından Martuk ziyaretinde zamanı Haziran başından Ağustos sonuna.

Ilık mevsim 4,0 ay uzunluğundadır ve 13 Mayıs tarihinde başlayıp 12 Eylül tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 21°C üzerindedir. Martuk bölgesindeki en sıcak ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 28°C iken düşük sıcaklık 16°C düzeyindedir.

Soğuk mevsim 3,8 ay uzunluğundadır ve 21 Kasım tarihinde başlayıp 14 Mart tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık -2°C altındadır. Martuk bölgesindeki en soğuk ay Ocak ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık -16°C iken yüksek sıcaklık -9°C düzeyindedir.

Martuk bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca aşırı mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Martuk bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 11 Nisan civarında başlar ve 6,0 ay boyunca sürüp 12 Ekim civarında sona erer.

Martuk bölgesinde yılın en açık ayı Temmuz ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %72 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 12 Ekim civarında başlayıp 6,0 ay boyunca sürer ve 11 Nisan civarında biter.

Martuk bölgesinde yılın en bulutlu ayı Ocak ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %80 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Martuk yağmurlu günlerin sıklığı açısından önemli oranda mevsimsel değişimler (örneğin 1 milimetre miktarından daha fazla sıvı ya da sıvıya eşdeğer yağışı olan günler) yaşamamaktadır. Sıklık %10 ile başlayarak %18 oranına kadar değişmektedir ve ortalama %14 değerindedir.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Bu kategorizasyona bağlı olarak Martuk bölgesinde en yaygın yağış formu yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Yalnızca yağmur 21 Mart tarihinde başlayıp 19 Kasım tarihine kadar 8,0 ay boyunca en yaygın olandır. Martuk bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Haziran olup, ortalama yağış 5,0 gün düzeyindedir.

Yalnızca kar 19 Kasım tarihinde başlayıp 21 Mart tarihine kadar 4,0 ay boyunca en yaygın olandır. Martuk bölgesinde yalnızca karın en fazla sayıda gün olduğu ay Ocak olup, ortalama yağış 3,1 gün düzeyindedir.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Martuk aylık yağış miktarında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın yağmurlu dönemi en az 13 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 7,5 ay boyunca 30 Mart tarihinden 13 Kasım tarihine sürmektedir. Martuk bölgesinde en yağmurlu ay Haziran olup, ortalama yağış 24 milimetre düzeyindedir.

Yılın yağmursuz dönemi 13 Kasım tarihinden 30 Mart tarihine kadar 4,5 ay boyunca sürmektedir. Martuk bölgesinde en az yağmurlu ay Ocak olup, ortalama yağış 1 milimetre düzeyindedir.

Kar Yağışı

Yağmur miktarında olduğu gibi kar yağışını yılın her bir gününü merkez alan ve 31 günlük hareketli dönemlerle göz önünde bulunduruyoruz. Martuk aylık kar yağışında önemli düzeyde mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın karlı dönemi en az 25 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 5,5 ay boyunca 26 Ekim tarihinden 12 Nisan tarihine sürmektedir. Martuk bölgesinde en kar yağışlı ay Ocak olup, ortalama kar yağışı 118 milimetre düzeyindedir.

Yılın karsız dönemi 12 Nisan tarihinden 26 Ekim tarihine kadar 6,5 ay boyunca sürmektedir. Yılın en az kar yağışı 0 milimetre ortalama toplam birikmesiyle 16 Temmuz günü civarına denk gelmektedir.

Martuk gün uzunluğu yıl boyunca çok önemli ölçüde değişiklik arz etmektedir. 2024 yılında en kısa gün 21 Aralık tarihinde 7 saat 57 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 21 Haziran tarihinde 16 saat 30 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 16 Haziran tarihinde 05:00 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 30 Aralık tarihinde 4 saat 16 dakika sonra 09:16 saatindedir. En erken gün batımı 12 Aralık tarihinde 17:08 saatinde ve en geç gün batımı 25 Haziran tarihinde 4 saat 23 dakika sonra 21:31 saatindedir.

2024 yılında Martuk bölgesinde Yaz saati uygulaması (YSU) yapılmamaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Martuk bölgesinde nem rahatlık düzeyinin bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olduğu zaman yüzdesiyle ölçülen, hissedilen nem oranı yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik göstermez ve bütün yıl boyu %1 düzeyinin %1 artı veya eksi civarında kalır.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Martuk ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca önemli oranda mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 17,1 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 18 Ekim tarihinden 4 Mayıs tarihine kadar 6,5 ay boyunca sürer. Martuk bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Şubat ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 19,8 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 4 Mayıs tarihinden 18 Ekim tarihine kadar 5,5 ay boyunca sürmektedir. Martuk bölgesinde yılın en sakin ayı Temmuz ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 14,1 kilometre/saat olmaktadır.

Martuk bölgesindeki hakim ortalama saatlik rüzgar yönü yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Rüzgar genelde doğu yönünden 16 Şubat tarihinden 3 Mayıs tarihine 2,6 ay boyunca en yüksek %35 ile 29 Şubat tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde batı yönünden 3 Mayıs tarihinden 14 Haziran tarihine 1,4 ay boyunca ve 13 Ağustos tarihinden 14 Kasım tarihine 3,0 ay boyunca en yüksek %39 ile 22 Eylül tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde güney yönünden 14 Kasım tarihinden 16 Şubat tarihine 3,1 ay boyunca en yüksek %41 ile 1 Ocak tarihinde esmektedir.

Havanın Martuk bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Martuk bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zaman Haziran başından Ağustos sonuna, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının son haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Martuk ziyaretinin en iyi zamanı Haziran sonundan Ağustos başına, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının üçüncü haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Martuk bölgesindeki yetiştirme sezonu normalde 5,3 ay boyunca (160 gün) yaklaşık 23 Nisan tarihinden 1 Ekim tarihine kadar sürer ve nadiren 3 Nisan tarihinden önce veya 13 Mayıs tarihinden sonra başlayıp nadiren 13 Eylül tarihinden önce veya 18 Ekim tarihinden sonra sona erer.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Yalnızca yetiştirme derecesi günlerine dayanarak, Martuk bölgesinde bahar çiçekleri ilk 27 Nisan civarında ortaya çıkarken nadiren 16 Nisan tarihinden önce veya 8 Mayıs tarihinden sonra çıkar.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 5,8 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 5 Mayıs tarihinden 16 Ağustos tarihine kadar 3,4 ay boyunca sürer. Martuk bölgesinde en güneşli ay Haziran ayıdır ve bu dönemde ortalama 7,0 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 2,0 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 23 Ekim tarihinden 16 Şubat tarihine kadar 3,8 ay boyunca sürer. Martuk bölgesinde en karanlık ay Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama 0,8 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Martuk bölgesi coğrafi koordinatları 50,747° enlem, 56,506° boylam ve 176 m yüksekliktir.

Martuk bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafyada yükseklik açısından yalnızca az miktarda varyasyon bulunur ve maksimum yükseklik değişimi 42 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 174 metre kadardır. 16 kilometre çapında yükseklikte yalnızca az miktarda varyasyon gösterir (157 metre). 80 kilometre çapında önemli miktarda varyasyon gösterir (309 metre).

Martuk bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan seyrek bitki örtüsü (%70) ve ekili arazi (%16) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan seyrek bitki örtüsü (%45) ve ekili arazi (%23) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise ekili arazi (%42) ve seyrek bitki örtüsü (%29) ile kaplıdır.