Beruniy Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Özbekistan

Beruniy bölgesinde yazlar sıcak, kurak ve açık ve kışlar dondurucu, karlı, rüzgarlı ve parçalı bulutlu. Yıl içerisinde sıcaklık normalde -7°C ila 35°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren -16°C altında ve 40°C üzerinde olur.

Kumsal/havuz skoruna göre, sıcak hava aktiviteleri açısından Beruniy ziyaretinde yılın en iyi zamanı Haziran başından Ağustos ortasına

Sıcak mevsim 3,8 ay uzunluğundadır ve 16 Mayıs tarihinde başlayıp 9 Eylül tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 28°C üzerindedir. Beruniy bölgesindeki en sıcak ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 35°C iken düşük sıcaklık 20°C düzeyindedir.

Soğuk mevsim 3,5 ay uzunluğundadır ve 20 Kasım tarihinde başlayıp 3 Mart tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 8°C altındadır. Beruniy bölgesindeki en soğuk ay Ocak ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık -6°C iken yüksek sıcaklık 2°C düzeyindedir.

Beruniy bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca önemli ölçüde mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Beruniy bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 19 Mayıs civarında başlar ve 4,9 ay boyunca sürüp 15 Ekim civarında sona erer.

Beruniy bölgesinde yılın en açık ayı Ağustos ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %96 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 15 Ekim civarında başlayıp 7,1 ay boyunca sürer ve 19 Mayıs civarında biter.

Beruniy bölgesinde yılın en bulutlu ayı Ocak ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %49 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Beruniy yağmurlu günlerin sıklığı açısından önemli oranda mevsimsel değişimler (örneğin 1 milimetre miktarından daha fazla sıvı ya da sıvıya eşdeğer yağışı olan günler) yaşamamaktadır. Sıklık %1 ile başlayarak %9 oranına kadar değişmektedir ve ortalama %4 değerindedir.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Bu kategorizasyona bağlı olarak Beruniy bölgesinde en yaygın yağış formu yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Yalnızca yağmur 18 Şubat tarihinde başlayıp 30 Aralık tarihine kadar 10 ay boyunca en yaygın olandır. Beruniy bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Nisan olup, ortalama yağış 2,2 gün düzeyindedir.

Yalnızca kar 30 Aralık tarihinde başlayıp 18 Şubat tarihine kadar 1,6 ay boyunca en yaygın olandır. Beruniy bölgesinde yalnızca karın en fazla sayıda gün olduğu ay Ocak olup, ortalama yağış 0,8 gün düzeyindedir.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Beruniy aylık yağış miktarında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Beruniy bölgesinde yıl boyu yağan yağmur. Beruniy bölgesinde en yağmurlu ay Mart olup, ortalama yağış 11 milimetre düzeyindedir.

Beruniy bölgesinde en az yağmurlu ay Ağustos olup, ortalama yağış 1 milimetre düzeyindedir.

Kar Yağışı

Yağmur miktarında olduğu gibi kar yağışını yılın her bir gününü merkez alan ve 31 günlük hareketli dönemlerle göz önünde bulunduruyoruz. Beruniy aylık kar yağışında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın karlı dönemi en az 25 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 2,2 ay boyunca 26 Aralık tarihinden 1 Mart tarihine sürmektedir. Beruniy bölgesinde en kar yağışlı ay Ocak olup, ortalama kar yağışı 40 milimetre düzeyindedir.

Yılın karsız dönemi 1 Mart tarihinden 26 Aralık tarihine kadar 9,8 ay boyunca sürmektedir. Yılın en az kar yağışı 0 milimetre ortalama toplam birikmesiyle 21 Temmuz günü civarına denk gelmektedir.

Beruniy gün uzunluğu yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik arz etmektedir. 2024 yılında en kısa gün 21 Aralık tarihinde 9 saat 9 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 21 Haziran tarihinde 15 saat 12 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 14 Haziran tarihinde 05:21 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 4 Ocak tarihinde 3 saat 2 dakika sonra 08:24 saatindedir. En erken gün batımı 8 Aralık tarihinde 17:26 saatinde ve en geç gün batımı 27 Haziran tarihinde 3 saat 9 dakika sonra 20:35 saatindedir.

2024 yılında Beruniy bölgesinde Yaz saati uygulaması (YSU) yapılmamaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Beruniy bölgesinde nem rahatlık düzeyinin bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olduğu zaman yüzdesiyle ölçülen, hissedilen nem oranı yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik göstermez ve bütün yıl boyu %2 düzeyinin %2 artı veya eksi civarında kalır.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Beruniy ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca hafif mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 15,6 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 5 Şubat tarihinden 10 Ağustos tarihine kadar 6,2 ay boyunca sürer. Beruniy bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Nisan ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 17,1 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 10 Ağustos tarihinden 5 Şubat tarihine kadar 5,8 ay boyunca sürmektedir. Beruniy bölgesinde yılın en sakin ayı Ekim ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 14,0 kilometre/saat olmaktadır.

Beruniy bölgesindeki hakim ortalama saatlik rüzgar yönü yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Rüzgar genelde kuzey yönünden 27 Mayıs tarihinden 10 Eylül tarihine 3,4 ay boyunca en yüksek %61 ile 22 Temmuz tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde doğu yönünden 10 Eylül tarihinden 27 Mayıs tarihine 8,5 ay boyunca en yüksek %40 ile 1 Ocak tarihinde esmektedir.

Havanın Beruniy bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Beruniy bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zamanlar Mayıs ortasından Haziran ortasına ve Ağustos başından Eylül ortasına, en yüksek skoru alan ise Ağustos ayının son haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Beruniy ziyaretinin en iyi zamanı Haziran başından Ağustos ortasına, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının ikinci haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Beruniy bölgesindeki yetiştirme sezonu normalde 6,8 ay boyunca (207 gün) yaklaşık 27 Mart tarihinden 20 Ekim tarihine kadar sürer ve nadiren 9 Mart tarihinden önce veya 16 Nisan tarihinden sonra başlayıp nadiren 1 Ekim tarihinden önce veya 9 Kasım tarihinden sonra sona erer.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Yalnızca yetiştirme derecesi günlerine dayanarak, Beruniy bölgesinde bahar çiçekleri ilk 31 Mart civarında ortaya çıkarken nadiren 17 Mart tarihinden önce veya 12 Nisan tarihinden sonra çıkar.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 6,8 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 8 Mayıs tarihinden 24 Ağustos tarihine kadar 3,5 ay boyunca sürer. Beruniy bölgesinde en güneşli ay Haziran ayıdır ve bu dönemde ortalama 7,9 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 3,1 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 31 Ekim tarihinden 13 Şubat tarihine kadar 3,5 ay boyunca sürer. Beruniy bölgesinde en karanlık ay Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama 1,9 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Beruniy bölgesi coğrafi koordinatları 41,691° enlem, 60,752° boylam ve 101 m yüksekliktir.

Beruniy bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafya neredeyse düzdür ve maksimum yükseklik değişimi 13 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 99 metre kadardır. 16 kilometre içerisinde düzlüktür (53 metre). 80 kilometre çapında yükseklikte yalnızca az miktarda varyasyon gösterir (392 metre).

Beruniy bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan ekili arazi (%92) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan ekili arazi (%78) ve çıplak arazi (%20) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise çıplak arazi (%72) ve ekili arazi (%27) ile kaplıdır.