Kâbil Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Afganistan

Kâbil bölgesinde yazlar sıcak, kurak ve açık ve kışlar çok soğuk, karlı ve parçalı bulutlu. Yıl içerisinde sıcaklık normalde -4°C ila 34°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren -10°C altında ve 37°C üzerinde olur.

Kumsal/havuz skoruna göre, sıcak hava aktiviteleri açısından Kâbil ziyaretinde yılın en iyi zamanı Haziran ortasından Ağustos sonuna

Sıcak mevsim 3,9 ay uzunluğundadır ve 24 Mayıs tarihinde başlayıp 20 Eylül tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 28°C üzerindedir. Kâbil bölgesindeki en sıcak ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 34°C iken düşük sıcaklık 19°C düzeyindedir.

Soğuk mevsim 3,0 ay uzunluğundadır ve 3 Aralık tarihinde başlayıp 5 Mart tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 12°C altındadır. Kâbil bölgesindeki en soğuk ay Ocak ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık -4°C iken yüksek sıcaklık 7°C düzeyindedir.

Kâbil bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca önemli ölçüde mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Kâbil bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 12 Mayıs civarında başlar ve 5,9 ay boyunca sürüp 10 Kasım civarında sona erer.

Kâbil bölgesinde yılın en açık ayı Temmuz ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %99 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 10 Kasım civarında başlayıp 6,1 ay boyunca sürer ve 12 Mayıs civarında biter.

Kâbil bölgesinde yılın en bulutlu ayı Mart ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %43 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Yağmurlu gün en az 1 milimetre sıvı veya sıvıya eşdeğer yağışın olduğu bir gündür. Kâbil bölgesinde yağmurlu gün ihtimali yıl boyunca değişiklik arz etmektedir.

Yağmurlu mevsim 2,9 ay boyunca 5 Şubat tarihinden 1 Mayıs tarihine kadar sürer ve herhangi bir günün yağmurlu olma ihtimali %14 oranından yüksektir. Kâbil bölgesinde en çok yağmurlu günün olduğu ay 6,6 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Mart ayıdır.

Kurak sezon 1 Mayıs tarihinde başlayıp 5 Şubat tarihine kadar 9,1 ay sürer. Kâbil bölgesinde en az yağmurlu günün olduğu ay 2,0 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Kasım ayıdır.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Bu kategorizasyona bağlı olarak Kâbil bölgesinde en yaygın yağış formu yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Yalnızca yağmur 31 Ocak tarihinde başlayıp 29 Aralık tarihine kadar 11 ay boyunca en yaygın olandır. Kâbil bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Mart olup, ortalama yağış 6,2 gün düzeyindedir.

Karla karışık yağmur 29 Aralık tarihinde başlayıp 31 Ocak tarihine kadar 1,1 ay boyunca en yaygın olandır. Kâbil bölgesinde karla karışık yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Ocak olup, ortalama yağış 1,5 gün düzeyindedir.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Kâbil aylık yağış miktarında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın yağmurlu dönemi en az 13 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 9,8 ay boyunca 19 Ocak tarihinden 13 Kasım tarihine sürmektedir. Kâbil bölgesinde en yağmurlu ay Mart olup, ortalama yağış 48 milimetre düzeyindedir.

Yılın yağmursuz dönemi 13 Kasım tarihinden 19 Ocak tarihine kadar 2,2 ay boyunca sürmektedir. Kâbil bölgesinde en az yağmurlu ay Aralık olup, ortalama yağış 8 milimetre düzeyindedir.

Kar Yağışı

Yağmur miktarında olduğu gibi kar yağışını yılın her bir gününü merkez alan ve 31 günlük hareketli dönemlerle göz önünde bulunduruyoruz. Kâbil aylık kar yağışında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın karlı dönemi en az 25 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 3,0 ay boyunca 7 Aralık tarihinden 8 Mart tarihine sürmektedir. Kâbil bölgesinde en kar yağışlı ay Şubat olup, ortalama kar yağışı 73 milimetre düzeyindedir.

Yılın karsız dönemi 8 Mart tarihinden 7 Aralık tarihine kadar 9,0 ay boyunca sürmektedir. Yılın en az kar yağışı 0 milimetre ortalama toplam birikmesiyle 26 Temmuz günü civarına denk gelmektedir.

Kâbil gün uzunluğu yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik arz etmektedir. 2024 yılında en kısa gün 21 Aralık tarihinde 9 saat 51 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 21 Haziran tarihinde 14 saat 28 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 12 Haziran tarihinde 04:40 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 8 Ocak tarihinde 2 saat 21 dakika sonra 07:00 saatindedir. En erken gün batımı 4 Aralık tarihinde 16:42 saatinde ve en geç gün batımı 29 Haziran tarihinde 2 saat 28 dakika sonra 19:10 saatindedir.

2024 yılında Kâbil bölgesinde Yaz saati uygulaması (YSU) yapılmamaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Kâbil bölgesinde nem rahatlık düzeyinin bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olduğu zaman yüzdesiyle ölçülen, hissedilen nem oranı yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik göstermez ve yıl boyu %0 düzeyiyle neredeyse sabit kalır.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Kâbil ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca önemli oranda mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 11,2 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 3 Mayıs tarihinden 13 Eylül tarihine kadar 4,3 ay boyunca sürer. Kâbil bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Haziran ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 14,3 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 13 Eylül tarihinden 3 Mayıs tarihine kadar 7,7 ay boyunca sürmektedir. Kâbil bölgesinde yılın en sakin ayı Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 8,0 kilometre/saat olmaktadır.

Kâbil bölgesindeki hakim ortalama saatlik rüzgar yönü yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Rüzgar genelde kuzey yönünden 3 Mayıs tarihinden 3 Ekim tarihine 5,0 ay boyunca en yüksek %72 ile 12 Temmuz tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde batı yönünden 3 Ekim tarihinden 3 Mayıs tarihine 7,0 ay boyunca en yüksek %47 ile 1 Ocak tarihinde esmektedir.

Havanın Kâbil bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Kâbil bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zamanlar Mayıs ortasından Temmuz başına ve Ağustos başından Ekim başına, en yüksek skoru alan ise Eylül ayının ikinci haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Kâbil ziyaretinin en iyi zamanı Haziran ortasından Ağustos sonuna, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının ikinci haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Kâbil bölgesindeki yetiştirme sezonu normalde 8,1 ay boyunca (248 gün) yaklaşık 15 Mart tarihinden 18 Kasım tarihine kadar sürer ve nadiren 23 Şubat tarihinden önce veya 7 Nisan tarihinden sonra başlayıp nadiren 1 Kasım tarihinden önce veya 6 Aralık tarihinden sonra sona erer.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Yalnızca yetiştirme derecesi günlerine dayanarak, Kâbil bölgesinde bahar çiçekleri ilk 27 Mart civarında ortaya çıkarken nadiren 14 Mart tarihinden önce veya 10 Nisan tarihinden sonra çıkar.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 7,7 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 9 Mayıs tarihinden 28 Ağustos tarihine kadar 3,6 ay boyunca sürer. Kâbil bölgesinde en güneşli ay Haziran ayıdır ve bu dönemde ortalama 8,8 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 4,3 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 6 Kasım tarihinden 15 Şubat tarihine kadar 3,3 ay boyunca sürer. Kâbil bölgesinde en karanlık ay Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama 3,2 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Kâbil bölgesi coğrafi koordinatları 34,528° enlem, 69,172° boylam ve 1.798 m yüksekliktir.

Kâbil bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafyada yükseklik açısından çok önemli miktarda varyasyon bulunur ve maksimum yükseklik değişimi 418 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 1.820 metre kadardır. 16 kilometre çapında çok önemli miktarda varyasyon gösterir (1.152 metre). 80 kilometre çapında ayrıca aşırı varyasyon gösterir (4.042 metre).

Kâbil bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan yapay yüzeyler (%90) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan ekili arazi (%33) ve çayır (%31) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise çayır (%67) ve ekili arazi (%13) ile kaplıdır.