Sovet Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Tacikistan

Sovet bölgesinde yazlar sıcak, kurak ve açık ve kışlar çok soğuk, karlı ve parçalı bulutlu. Yıl içerisinde sıcaklık normalde -1°C ila 35°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren -7°C altında ve 38°C üzerinde olur.

Kumsal/havuz skoruna göre, sıcak hava aktiviteleri açısından Sovet ziyaretinde yılın en iyi zamanı Haziran ortasından Ağustos sonuna

Sıcak mevsim 3,5 ay uzunluğundadır ve 31 Mayıs tarihinde başlayıp 15 Eylül tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 30°C üzerindedir. Sovet bölgesindeki en sıcak ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 35°C iken düşük sıcaklık 20°C düzeyindedir.

Soğuk mevsim 3,4 ay uzunluğundadır ve 25 Kasım tarihinde başlayıp 6 Mart tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 14°C altındadır. Sovet bölgesindeki en soğuk ay Ocak ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık -1°C iken yüksek sıcaklık 9°C düzeyindedir.

Sovet bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca aşırı mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Sovet bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 14 Mayıs civarında başlar ve 5,3 ay boyunca sürüp 23 Ekim civarında sona erer.

Sovet bölgesinde yılın en açık ayı Ağustos ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %99 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 23 Ekim civarında başlayıp 6,7 ay boyunca sürer ve 14 Mayıs civarında biter.

Sovet bölgesinde yılın en bulutlu ayı Şubat ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %62 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Yağmurlu gün en az 1 milimetre sıvı veya sıvıya eşdeğer yağışın olduğu bir gündür. Sovet bölgesinde yağmurlu gün ihtimali yıl boyunca değişiklik arz etmektedir.

Yağmurlu mevsim 5,2 ay boyunca 3 Aralık tarihinden 10 Mayıs tarihine kadar sürer ve herhangi bir günün yağmurlu olma ihtimali %14 oranından yüksektir. Sovet bölgesinde en çok yağmurlu günün olduğu ay 8,3 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Mart ayıdır.

Kurak sezon 10 Mayıs tarihinde başlayıp 3 Aralık tarihine kadar 6,8 ay sürer. Sovet bölgesinde en az yağmurlu günün olduğu ay 0,1 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Ağustos ayıdır.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Sovet bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Mart olup, ortalama yağış 7,1 gün düzeyindedir. Bu kategorizasyona dayanarak yıl boyunca görülen en yaygın yağış formu yalnızca yağmur olup 24 Mart tarihinde %26 ile en yüksek olmaktadır.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Sovet aylık yağış miktarında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın yağmurlu dönemi en az 13 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 6,2 ay boyunca 17 Kasım tarihinden 23 Mayıs tarihine sürmektedir. Sovet bölgesinde en yağmurlu ay Mart olup, ortalama yağış 40 milimetre düzeyindedir.

Yılın yağmursuz dönemi 23 Mayıs tarihinden 17 Kasım tarihine kadar 5,8 ay boyunca sürmektedir. Sovet bölgesinde en az yağmurlu ay Ağustos olup, ortalama yağış 0 milimetre düzeyindedir.

Kar Yağışı

Yağmur miktarında olduğu gibi kar yağışını yılın her bir gününü merkez alan ve 31 günlük hareketli dönemlerle göz önünde bulunduruyoruz. Sovet aylık kar yağışında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın karlı dönemi en az 25 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 4,4 ay boyunca 10 Kasım tarihinden 24 Mart tarihine sürmektedir. Sovet bölgesinde en kar yağışlı ay Şubat olup, ortalama kar yağışı 74 milimetre düzeyindedir.

Yılın karsız dönemi 24 Mart tarihinden 10 Kasım tarihine kadar 7,6 ay boyunca sürmektedir. Yılın en az kar yağışı 0 milimetre ortalama toplam birikmesiyle 22 Temmuz günü civarına denk gelmektedir.

Sovet gün uzunluğu yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik arz etmektedir. 2024 yılında en kısa gün 21 Aralık tarihinde 9 saat 31 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 21 Haziran tarihinde 14 saat 49 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 14 Haziran tarihinde 04:58 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 6 Ocak tarihinde 2 saat 40 dakika sonra 07:38 saatindedir. En erken gün batımı 6 Aralık tarihinde 17:01 saatinde ve en geç gün batımı 28 Haziran tarihinde 2 saat 47 dakika sonra 19:48 saatindedir.

2024 yılında Sovet bölgesinde Yaz saati uygulaması (YSU) yapılmamaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Sovet bölgesinde nem rahatlık düzeyinin bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olduğu zaman yüzdesiyle ölçülen, hissedilen nem oranı yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik göstermez ve yıl boyu %0 düzeyiyle neredeyse sabit kalır.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Sovet ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca hafif mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 8,3 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 13 Mayıs tarihinden 26 Eylül tarihine kadar 4,4 ay boyunca sürer. Sovet bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Temmuz ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 9,9 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 26 Eylül tarihinden 13 Mayıs tarihine kadar 7,6 ay boyunca sürmektedir. Sovet bölgesinde yılın en sakin ayı Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 6,6 kilometre/saat olmaktadır.

Sovet bölgesindeki hakim ortalama saatlik rüzgar yönü yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Rüzgar genelde batı yönünden 9 Mayıs tarihinden 2 Temmuz tarihine 1,8 ay boyunca ve 11 Ağustos tarihinden 27 Eylül tarihine 1,5 ay boyunca en yüksek %38 ile 17 Haziran tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde güney yönünden 2 Temmuz tarihinden 11 Ağustos tarihine 1,3 ay boyunca en yüksek %39 ile 8 Temmuz tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde doğu yönünden 27 Eylül tarihinden 9 Mayıs tarihine 7,4 ay boyunca en yüksek %48 ile 1 Ocak tarihinde esmektedir.

Havanın Sovet bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Sovet bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zamanlar Mayıs ortasından Haziran sonuna ve Ağustos başından Eylül sonuna, en yüksek skoru alan ise Eylül ayının ikinci haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Sovet ziyaretinin en iyi zamanı Haziran ortasından Ağustos sonuna, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının ikinci haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Sovet bölgesindeki yetiştirme sezonu normalde 8,1 ay boyunca (247 gün) yaklaşık 17 Mart tarihinden 20 Kasım tarihine kadar sürer ve nadiren 27 Şubat tarihinden önce veya 5 Nisan tarihinden sonra başlayıp nadiren 26 Ekim tarihinden önce veya 11 Aralık tarihinden sonra sona erer.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Yalnızca yetiştirme derecesi günlerine dayanarak, Sovet bölgesinde bahar çiçekleri ilk 7 Mart civarında ortaya çıkarken nadiren 22 Şubat tarihinden önce veya 24 Mart tarihinden sonra çıkar.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 7,2 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 14 Mayıs tarihinden 28 Ağustos tarihine kadar 3,4 ay boyunca sürer. Sovet bölgesinde en güneşli ay Haziran ayıdır ve bu dönemde ortalama 8,3 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 3,4 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 3 Kasım tarihinden 22 Şubat tarihine kadar 3,7 ay boyunca sürer. Sovet bölgesinde en karanlık ay Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama 2,2 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Sovet bölgesi coğrafi koordinatları 38,047° enlem, 69,588° boylam ve 672 m yüksekliktir.

Sovet bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafyada yükseklik açısından çok önemli miktarda varyasyon bulunur ve maksimum yükseklik değişimi 310 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 760 metre kadardır. 16 kilometre çapında çok önemli miktarda varyasyon gösterir (1.029 metre). 80 kilometre çapında ayrıca aşırı varyasyon gösterir (4.089 metre).

Sovet bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan ekili arazi (%46), çayır (%20), ağaçlar (%12) ve çalılık (%12) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan ekili arazi (%72) ve çayır (%10) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise ekili arazi (%44) ve çayır (%33) ile kaplıdır.