Oltintopkan Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Tacikistan

Oltintopkan bölgesinde yazlar ılık, kurak ve açık ve kışlar dondurucu, karlı ve parçalı bulutlu. Yıl içerisinde sıcaklık normalde -8°C ila 29°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren -15°C altında ve 33°C üzerinde olur.

Turizm skorunagöre, ılık hava aktiviteleri açısından Oltintopkan ziyaretinde zamanı Haziran başından Ağustos sonuna.

Ilık mevsim 3,7 ay uzunluğundadır ve 23 Mayıs tarihinde başlayıp 12 Eylül tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 23°C üzerindedir. Oltintopkan bölgesindeki en sıcak ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 29°C iken düşük sıcaklık 15°C düzeyindedir.

Soğuk mevsim 3,5 ay uzunluğundadır ve 21 Kasım tarihinde başlayıp 4 Mart tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 4°C altındadır. Oltintopkan bölgesindeki en soğuk ay Ocak ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık -8°C iken yüksek sıcaklık -2°C düzeyindedir.

Oltintopkan bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca aşırı mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Oltintopkan bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 18 Mayıs civarında başlar ve 5,0 ay boyunca sürüp 16 Ekim civarında sona erer.

Oltintopkan bölgesinde yılın en açık ayı Ağustos ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %97 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 16 Ekim civarında başlayıp 7,0 ay boyunca sürer ve 18 Mayıs civarında biter.

Oltintopkan bölgesinde yılın en bulutlu ayı Şubat ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %61 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Yağmurlu gün en az 1 milimetre sıvı veya sıvıya eşdeğer yağışın olduğu bir gündür. Oltintopkan bölgesinde yağmurlu gün ihtimali yıl boyunca değişiklik arz etmektedir.

Yağmurlu mevsim 7,0 ay boyunca 25 Ekim tarihinden 26 Mayıs tarihine kadar sürer ve herhangi bir günün yağmurlu olma ihtimali %11 oranından yüksektir. Oltintopkan bölgesinde en çok yağmurlu günün olduğu ay 5,9 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Mart ayıdır.

Kurak sezon 26 Mayıs tarihinde başlayıp 25 Ekim tarihine kadar 5,0 ay sürer. Oltintopkan bölgesinde en az yağmurlu günün olduğu ay 0,4 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Ağustos ayıdır.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Bu kategorizasyona bağlı olarak Oltintopkan bölgesinde en yaygın yağış formu yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Yalnızca yağmur 8 Mart tarihinde başlayıp 18 Kasım tarihine kadar 8,4 ay boyunca en yaygın olandır. Oltintopkan bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Nisan olup, ortalama yağış 4,5 gün düzeyindedir.

Yalnızca kar 18 Kasım tarihinde başlayıp 8 Mart tarihine kadar 3,6 ay boyunca en yaygın olandır. Oltintopkan bölgesinde yalnızca karın en fazla sayıda gün olduğu ay Ocak olup, ortalama yağış 4,0 gün düzeyindedir.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Oltintopkan aylık yağış miktarında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın yağmurlu dönemi en az 13 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 2,6 ay boyunca 9 Mart tarihinden 29 Mayıs tarihine sürmektedir. Oltintopkan bölgesinde en yağmurlu ay Nisan olup, ortalama yağış 22 milimetre düzeyindedir.

Yılın yağmursuz dönemi 29 Mayıs tarihinden 9 Mart tarihine kadar 9,4 ay boyunca sürmektedir. Oltintopkan bölgesinde en az yağmurlu ay Ağustos olup, ortalama yağış 1 milimetre düzeyindedir.

Kar Yağışı

Yağmur miktarında olduğu gibi kar yağışını yılın her bir gününü merkez alan ve 31 günlük hareketli dönemlerle göz önünde bulunduruyoruz. Oltintopkan aylık kar yağışında önemli düzeyde mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın karlı dönemi en az 25 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 6,2 ay boyunca 9 Ekim tarihinden 14 Nisan tarihine sürmektedir. Oltintopkan bölgesinde en kar yağışlı ay Şubat olup, ortalama kar yağışı 171 milimetre düzeyindedir.

Yılın karsız dönemi 14 Nisan tarihinden 9 Ekim tarihine kadar 5,8 ay boyunca sürmektedir. Yılın en az kar yağışı 0 milimetre ortalama toplam birikmesiyle 19 Temmuz günü civarına denk gelmektedir.

Oltintopkan gün uzunluğu yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik arz etmektedir. 2024 yılında en kısa gün 21 Aralık tarihinde 9 saat 16 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 21 Haziran tarihinde 15 saat 5 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 14 Haziran tarihinde 04:50 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 5 Ocak tarihinde 2 saat 56 dakika sonra 07:45 saatindedir. En erken gün batımı 8 Aralık tarihinde 16:54 saatinde ve en geç gün batımı 27 Haziran tarihinde 3 saat 3 dakika sonra 19:56 saatindedir.

2024 yılında Oltintopkan bölgesinde Yaz saati uygulaması (YSU) yapılmamaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Oltintopkan bölgesinde nem rahatlık düzeyinin bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olduğu zaman yüzdesiyle ölçülen, hissedilen nem oranı yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik göstermez ve yıl boyu %0 düzeyiyle neredeyse sabit kalır.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Oltintopkan ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca hafif mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 10,6 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 28 Mayıs tarihinden 21 Ağustos tarihine kadar 2,8 ay boyunca sürer. Oltintopkan bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Temmuz ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 11,6 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 21 Ağustos tarihinden 28 Mayıs tarihine kadar 9,2 ay boyunca sürmektedir. Oltintopkan bölgesinde yılın en sakin ayı Ekim ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 9,4 kilometre/saat olmaktadır.

Oltintopkan bölgesindeki hakim ortalama saatlik rüzgar yönü yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Rüzgar genelde batı yönünden 14 Mart tarihinden 20 Ekim tarihine 7,2 ay boyunca en yüksek %62 ile 31 Temmuz tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde doğu yönünden 20 Ekim tarihinden 14 Mart tarihine 4,8 ay boyunca en yüksek %46 ile 1 Ocak tarihinde esmektedir.

Havanın Oltintopkan bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Oltintopkan bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zaman Haziran başından Ağustos sonuna, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının son haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Oltintopkan ziyaretinin en iyi zamanı Haziran sonundan Ağustos başına, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının ilk haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Oltintopkan bölgesindeki yetiştirme sezonu normalde 5,9 ay boyunca (180 gün) yaklaşık 14 Nisan tarihinden 11 Ekim tarihine kadar sürer ve nadiren 25 Mart tarihinden önce veya 8 Mayıs tarihinden sonra başlayıp nadiren 24 Eylül tarihinden önce veya 29 Ekim tarihinden sonra sona erer.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Yalnızca yetiştirme derecesi günlerine dayanarak, Oltintopkan bölgesinde bahar çiçekleri ilk 21 Nisan civarında ortaya çıkarken nadiren 12 Nisan tarihinden önce veya 4 Mayıs tarihinden sonra çıkar.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 7,1 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 15 Mayıs tarihinden 25 Ağustos tarihine kadar 3,3 ay boyunca sürer. Oltintopkan bölgesinde en güneşli ay Temmuz ayıdır ve bu dönemde ortalama 8,2 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 3,2 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 30 Ekim tarihinden 21 Şubat tarihine kadar 3,8 ay boyunca sürer. Oltintopkan bölgesinde en karanlık ay Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama 1,9 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Oltintopkan bölgesi coğrafi koordinatları 40,654° enlem, 69,598° boylam ve 1.259 m yüksekliktir.

Oltintopkan bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafyada yükseklik açısından büyük miktarda varyasyon bulunur ve maksimum yükseklik değişimi 853 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 1.362 metre kadardır. 16 kilometre çapında büyük miktarda varyasyon gösterir (1.760 metre). 80 kilometre çapında ayrıca aşırı varyasyon gösterir (3.509 metre).

Oltintopkan bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan seyrek bitki örtüsü (%45), çıplak arazi (%18), çayır (%14) ve ağaçlar (%11) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan seyrek bitki örtüsü (%52) ve çıplak arazi (%26) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise ekili arazi (%38) ve çıplak arazi (%29) ile kaplıdır.