Chayan Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Kazakistan

Chayan bölgesinde yazlar sıcak, kurak ve açık ve kışlar dondurucu, karlı ve parçalı bulutlu. Yıl içerisinde sıcaklık normalde -8°C ila 34°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren -17°C altında ve 38°C üzerinde olur.

Kumsal/havuz skoruna göre, sıcak hava aktiviteleri açısından Chayan ziyaretinde yılın en iyi zamanı Haziran sonundan Ağustos ortasına

Sıcak mevsim 3,6 ay uzunluğundadır ve 24 Mayıs tarihinde başlayıp 12 Eylül tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 27°C üzerindedir. Chayan bölgesindeki en sıcak ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 34°C iken düşük sıcaklık 18°C düzeyindedir.

Soğuk mevsim 3,5 ay uzunluğundadır ve 21 Kasım tarihinde başlayıp 4 Mart tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 7°C altındadır. Chayan bölgesindeki en soğuk ay Ocak ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık -8°C iken yüksek sıcaklık 1°C düzeyindedir.

Chayan bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca aşırı mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Chayan bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 16 Mayıs civarında başlar ve 5,0 ay boyunca sürüp 14 Ekim civarında sona erer.

Chayan bölgesinde yılın en açık ayı Ağustos ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %93 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 14 Ekim civarında başlayıp 7,0 ay boyunca sürer ve 16 Mayıs civarında biter.

Chayan bölgesinde yılın en bulutlu ayı Ocak ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %60 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Yağmurlu gün en az 1 milimetre sıvı veya sıvıya eşdeğer yağışın olduğu bir gündür. Chayan bölgesinde yağmurlu gün ihtimali yıl boyunca değişiklik arz etmektedir.

Yağmurlu mevsim 7,6 ay boyunca 15 Ekim tarihinden 1 Haziran tarihine kadar sürer ve herhangi bir günün yağmurlu olma ihtimali %13 oranından yüksektir. Chayan bölgesinde en çok yağmurlu günün olduğu ay 6,6 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Mart ayıdır.

Kurak sezon 1 Haziran tarihinde başlayıp 15 Ekim tarihine kadar 4,4 ay sürer. Chayan bölgesinde en az yağmurlu günün olduğu ay 0,9 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Ağustos ayıdır.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Bu kategorizasyona bağlı olarak Chayan bölgesinde en yaygın yağış formu yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Yalnızca yağmur 12 Şubat tarihinde başlayıp 31 Aralık tarihine kadar 11 ay boyunca en yaygın olandır. Chayan bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Nisan olup, ortalama yağış 6,1 gün düzeyindedir.

Yalnızca kar 1 Ocak tarihinde başlayıp 12 Şubat tarihine kadar 1,4 ay boyunca en yaygın olandır. Chayan bölgesinde yalnızca karın en fazla sayıda gün olduğu ay Ocak olup, ortalama yağış 2,8 gün düzeyindedir.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Chayan aylık yağış miktarında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın yağmurlu dönemi en az 13 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 8,5 ay boyunca 29 Eylül tarihinden 13 Haziran tarihine sürmektedir. Chayan bölgesinde en yağmurlu ay Nisan olup, ortalama yağış 36 milimetre düzeyindedir.

Yılın yağmursuz dönemi 13 Haziran tarihinden 29 Eylül tarihine kadar 3,5 ay boyunca sürmektedir. Chayan bölgesinde en az yağmurlu ay Ağustos olup, ortalama yağış 3 milimetre düzeyindedir.

Kar Yağışı

Yağmur miktarında olduğu gibi kar yağışını yılın her bir gününü merkez alan ve 31 günlük hareketli dönemlerle göz önünde bulunduruyoruz. Chayan aylık kar yağışında önemli düzeyde mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın karlı dönemi en az 25 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 5,2 ay boyunca 24 Ekim tarihinden 1 Nisan tarihine sürmektedir. Chayan bölgesinde en kar yağışlı ay Ocak olup, ortalama kar yağışı 174 milimetre düzeyindedir.

Yılın karsız dönemi 1 Nisan tarihinden 24 Ekim tarihine kadar 6,7 ay boyunca sürmektedir. Yılın en az kar yağışı 0 milimetre ortalama toplam birikmesiyle 24 Temmuz günü civarına denk gelmektedir.

Chayan gün uzunluğu yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik arz etmektedir. 2024 yılında en kısa gün 21 Aralık tarihinde 9 saat 0 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 21 Haziran tarihinde 15 saat 22 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 14 Haziran tarihinde 05:42 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 4 Ocak tarihinde 3 saat 11 dakika sonra 08:54 saatindedir. En erken gün batımı 8 Aralık tarihinde 17:47 saatinde ve en geç gün batımı 27 Haziran tarihinde 3 saat 18 dakika sonra 21:05 saatindedir.

2024 yılında Chayan bölgesinde Yaz saati uygulaması (YSU) yapılmamaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Chayan bölgesinde nem rahatlık düzeyinin bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olduğu zaman yüzdesiyle ölçülen, hissedilen nem oranı yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik göstermez ve yıl boyu %0 düzeyiyle neredeyse sabit kalır.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Chayan ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca önemli oranda mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 17,2 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 13 Temmuz tarihinden 22 Eylül tarihine kadar 2,3 ay boyunca sürer. Chayan bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Ağustos ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 20,1 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 22 Eylül tarihinden 13 Temmuz tarihine kadar 9,7 ay boyunca sürmektedir. Chayan bölgesinde yılın en sakin ayı Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 14,2 kilometre/saat olmaktadır.

Chayan bölgesinde yıl boyunca baskın ortalama saatlik rüzgar doğu yönünden gelmektedir.

Havanın Chayan bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Chayan bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zaman Mayıs sonundan Eylül ortasına, en yüksek skoru alan ise Ağustos ayının son haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Chayan ziyaretinin en iyi zamanı Haziran sonundan Ağustos ortasına, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının son haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Chayan bölgesindeki yetiştirme sezonu normalde 6,2 ay boyunca (191 gün) yaklaşık 8 Nisan tarihinden 16 Ekim tarihine kadar sürer ve nadiren 19 Mart tarihinden önce veya 2 Mayıs tarihinden sonra başlayıp nadiren 29 Eylül tarihinden önce veya 2 Kasım tarihinden sonra sona erer.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Yalnızca yetiştirme derecesi günlerine dayanarak, Chayan bölgesinde bahar çiçekleri ilk 5 Nisan civarında ortaya çıkarken nadiren 25 Mart tarihinden önce veya 14 Nisan tarihinden sonra çıkar.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 6,9 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 10 Mayıs tarihinden 24 Ağustos tarihine kadar 3,5 ay boyunca sürer. Chayan bölgesinde en güneşli ay Haziran ayıdır ve bu dönemde ortalama 8,1 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 3,0 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 29 Ekim tarihinden 17 Şubat tarihine kadar 3,6 ay boyunca sürer. Chayan bölgesinde en karanlık ay Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama 1,7 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Chayan bölgesi coğrafi koordinatları 43,034° enlem, 69,380° boylam ve 381 m yüksekliktir.

Chayan bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafyada yükseklik açısından yalnızca az miktarda varyasyon bulunur ve maksimum yükseklik değişimi 78 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 389 metre kadardır. 16 kilometre çapında yükseklikte yalnızca az miktarda varyasyon gösterir (223 metre). 80 kilometre çapında önemli miktarda varyasyon gösterir (1.469 metre).

Chayan bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan seyrek bitki örtüsü (%83) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan seyrek bitki örtüsü (%90) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise seyrek bitki örtüsü (%64) ve çıplak arazi (%13) ile kaplıdır.