Vorukh Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Tacikistan

Vorukh bölgesinde yazlar ılık, kurak ve açık ve kışlar dondurucu, karlı ve parçalı bulutlu. Yıl içerisinde sıcaklık normalde -9°C ila 27°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren -15°C altında ve 30°C üzerinde olur.

Turizm skorunagöre, ılık hava aktiviteleri açısından Vorukh ziyaretinde zamanı Haziran ortasından Ağustos sonuna.

Ilık mevsim 3,8 ay uzunluğundadır ve 24 Mayıs tarihinde başlayıp 17 Eylül tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 21°C üzerindedir. Vorukh bölgesindeki en sıcak ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 27°C iken düşük sıcaklık 14°C düzeyindedir.

Soğuk mevsim 3,3 ay uzunluğundadır ve 25 Kasım tarihinde başlayıp 2 Mart tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 4°C altındadır. Vorukh bölgesindeki en soğuk ay Ocak ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık -9°C iken yüksek sıcaklık -1°C düzeyindedir.

Vorukh bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca aşırı mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Vorukh bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 26 Mayıs civarında başlar ve 4,7 ay boyunca sürüp 17 Ekim civarında sona erer.

Vorukh bölgesinde yılın en açık ayı Ağustos ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %97 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 17 Ekim civarında başlayıp 7,3 ay boyunca sürer ve 26 Mayıs civarında biter.

Vorukh bölgesinde yılın en bulutlu ayı Şubat ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %60 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Yağmurlu gün en az 1 milimetre sıvı veya sıvıya eşdeğer yağışın olduğu bir gündür. Vorukh bölgesinde yağmurlu gün ihtimali yıl boyunca değişiklik arz etmektedir.

Yağmurlu mevsim 6,9 ay boyunca 3 Kasım tarihinden 1 Haziran tarihine kadar sürer ve herhangi bir günün yağmurlu olma ihtimali %7 oranından yüksektir. Vorukh bölgesinde en çok yağmurlu günün olduğu ay 3,5 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Mart ayıdır.

Kurak sezon 1 Haziran tarihinde başlayıp 3 Kasım tarihine kadar 5,1 ay sürer. Vorukh bölgesinde en az yağmurlu günün olduğu ay 0,4 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Ağustos ayıdır.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Bu kategorizasyona bağlı olarak Vorukh bölgesinde en yaygın yağış formu yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Yalnızca yağmur 21 Şubat tarihinde başlayıp 2 Aralık tarihine kadar 9,4 ay boyunca en yaygın olandır. Vorukh bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Nisan olup, ortalama yağış 3,0 gün düzeyindedir.

Yalnızca kar 2 Aralık tarihinde başlayıp 21 Şubat tarihine kadar 2,7 ay boyunca en yaygın olandır. Vorukh bölgesinde yalnızca karın en fazla sayıda gün olduğu ay Ocak olup, ortalama yağış 1,5 gün düzeyindedir.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Vorukh aylık yağış miktarında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Vorukh bölgesinde yıl boyu yağan yağmur. Vorukh bölgesinde en yağmurlu ay Nisan olup, ortalama yağış 12 milimetre düzeyindedir.

Vorukh bölgesinde en az yağmurlu ay Ocak olup, ortalama yağış 1 milimetre düzeyindedir.

Kar Yağışı

Yağmur miktarında olduğu gibi kar yağışını yılın her bir gününü merkez alan ve 31 günlük hareketli dönemlerle göz önünde bulunduruyoruz. Vorukh aylık kar yağışında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın karlı dönemi en az 25 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 3,8 ay boyunca 17 Kasım tarihinden 11 Mart tarihine sürmektedir. Vorukh bölgesinde en kar yağışlı ay Ocak olup, ortalama kar yağışı 60 milimetre düzeyindedir.

Yılın karsız dönemi 11 Mart tarihinden 17 Kasım tarihine kadar 8,2 ay boyunca sürmektedir. Yılın en az kar yağışı 0 milimetre ortalama toplam birikmesiyle 16 Temmuz günü civarına denk gelmektedir.

Vorukh gün uzunluğu yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik arz etmektedir. 2024 yılında en kısa gün 21 Aralık tarihinde 9 saat 21 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 21 Haziran tarihinde 15 saat 0 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 14 Haziran tarihinde 04:48 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 5 Ocak tarihinde 2 saat 51 dakika sonra 07:39 saatindedir. En erken gün batımı 8 Aralık tarihinde 16:52 saatinde ve en geç gün batımı 28 Haziran tarihinde 2 saat 58 dakika sonra 19:50 saatindedir.

2024 yılında Vorukh bölgesinde Yaz saati uygulaması (YSU) yapılmamaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Vorukh bölgesinde nem rahatlık düzeyinin bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olduğu zaman yüzdesiyle ölçülen, hissedilen nem oranı yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik göstermez ve yıl boyu %0 düzeyiyle neredeyse sabit kalır.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Vorukh ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca hafif mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 9,8 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 22 Mayıs tarihinden 19 Eylül tarihine kadar 3,9 ay boyunca sürer. Vorukh bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Temmuz ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 10,9 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 19 Eylül tarihinden 22 Mayıs tarihine kadar 8,1 ay boyunca sürmektedir. Vorukh bölgesinde yılın en sakin ayı Kasım ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 8,9 kilometre/saat olmaktadır.

Vorukh bölgesindeki hakim ortalama saatlik rüzgar yönü yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Rüzgar genelde batı yönünden 1 Mayıs tarihinden 6 Ağustos tarihine 3,2 ay boyunca en yüksek %42 ile 8 Temmuz tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde güney yönünden 6 Ağustos tarihinden 1 Mayıs tarihine 8,8 ay boyunca en yüksek %75 ile 1 Ocak tarihinde esmektedir.

Havanın Vorukh bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Vorukh bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zaman Haziran ortasından Ağustos sonuna, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının üçüncü haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Vorukh ziyaretinin en iyi zamanı Haziran sonundan Ağustos ortasına, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının üçüncü haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Vorukh bölgesindeki yetiştirme sezonu normalde 6,4 ay boyunca (197 gün) yaklaşık 5 Nisan tarihinden 18 Ekim tarihine kadar sürer ve nadiren 18 Mart tarihinden önce veya 22 Nisan tarihinden sonra başlayıp nadiren 2 Ekim tarihinden önce veya 6 Kasım tarihinden sonra sona erer.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Yalnızca yetiştirme derecesi günlerine dayanarak, Vorukh bölgesinde bahar çiçekleri ilk 23 Nisan civarında ortaya çıkarken nadiren 15 Nisan tarihinden önce veya 8 Mayıs tarihinden sonra çıkar.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 7,0 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 22 Mayıs tarihinden 30 Ağustos tarihine kadar 3,2 ay boyunca sürer. Vorukh bölgesinde en güneşli ay Temmuz ayıdır ve bu dönemde ortalama 8,1 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 3,4 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 1 Kasım tarihinden 16 Şubat tarihine kadar 3,5 ay boyunca sürer. Vorukh bölgesinde en karanlık ay Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama 2,3 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Vorukh bölgesi coğrafi koordinatları 39,851° enlem, 70,580° boylam ve 1.400 m yüksekliktir.

Vorukh bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafyada yükseklik açısından büyük miktarda varyasyon bulunur ve maksimum yükseklik değişimi 623 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 1.493 metre kadardır. 16 kilometre çapında büyük miktarda varyasyon gösterir (3.350 metre). 80 kilometre çapında ayrıca aşırı varyasyon gösterir (5.271 metre).

Vorukh bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan çıplak arazi (%44), çayır (%17), ekili arazi (%14) ve seyrek bitki örtüsü (%11) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan çıplak arazi (%46) ve seyrek bitki örtüsü (%22) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise çıplak arazi (%56) ve seyrek bitki örtüsü (%11) ile kaplıdır.