Jirghatol Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Tacikistan

Jirghatol bölgesinde yazlar rahat, kurak ve açık ve kışlar dondurucu, karlı ve parçalı bulutlu. Yıl içerisinde sıcaklık normalde -13°C ila 24°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren -20°C altında ve 27°C üzerinde olur.

Turizm skorunagöre, ılık hava aktiviteleri açısından Jirghatol ziyaretinde zamanı Haziran sonundan Ağustos sonuna.

Ilık mevsim 3,6 ay uzunluğundadır ve 31 Mayıs tarihinde başlayıp 19 Eylül tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 18°C üzerindedir. Jirghatol bölgesindeki en sıcak ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 23°C iken düşük sıcaklık 11°C düzeyindedir.

Soğuk mevsim 3,3 ay uzunluğundadır ve 26 Kasım tarihinde başlayıp 3 Mart tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 2°C altındadır. Jirghatol bölgesindeki en soğuk ay Ocak ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık -13°C iken yüksek sıcaklık -3°C düzeyindedir.

Jirghatol bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca aşırı mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Jirghatol bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 25 Mayıs civarında başlar ve 4,8 ay boyunca sürüp 18 Ekim civarında sona erer.

Jirghatol bölgesinde yılın en açık ayı Ağustos ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %97 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 18 Ekim civarında başlayıp 7,2 ay boyunca sürer ve 25 Mayıs civarında biter.

Jirghatol bölgesinde yılın en bulutlu ayı Şubat ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %66 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Yağmurlu gün en az 1 milimetre sıvı veya sıvıya eşdeğer yağışın olduğu bir gündür. Jirghatol bölgesinde yağmurlu gün ihtimali yıl boyunca değişiklik arz etmektedir.

Yağmurlu mevsim 6,1 ay boyunca 24 Kasım tarihinden 26 Mayıs tarihine kadar sürer ve herhangi bir günün yağmurlu olma ihtimali %8 oranından yüksektir. Jirghatol bölgesinde en çok yağmurlu günün olduğu ay 4,0 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Mart ayıdır.

Kurak sezon 26 Mayıs tarihinde başlayıp 24 Kasım tarihine kadar 5,9 ay sürer. Jirghatol bölgesinde en az yağmurlu günün olduğu ay 0,5 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Ağustos ayıdır.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Bu kategorizasyona bağlı olarak Jirghatol bölgesinde en yaygın yağış formu yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Yalnızca yağmur 1 Mart tarihinde başlayıp 21 Kasım tarihine kadar 8,7 ay boyunca en yaygın olandır. Jirghatol bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Nisan olup, ortalama yağış 3,1 gün düzeyindedir.

Yalnızca kar 21 Kasım tarihinde başlayıp 1 Mart tarihine kadar 3,3 ay boyunca en yaygın olandır. Jirghatol bölgesinde yalnızca karın en fazla sayıda gün olduğu ay Ocak olup, ortalama yağış 2,2 gün düzeyindedir.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Jirghatol aylık yağış miktarında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın yağmurlu dönemi en az 13 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 1,8 ay boyunca 21 Mart tarihinden 14 Mayıs tarihine sürmektedir. Jirghatol bölgesinde en yağmurlu ay Nisan olup, ortalama yağış 14 milimetre düzeyindedir.

Yılın yağmursuz dönemi 14 Mayıs tarihinden 21 Mart tarihine kadar 10 ay boyunca sürmektedir. Jirghatol bölgesinde en az yağmurlu ay Ocak olup, ortalama yağış 1 milimetre düzeyindedir.

Kar Yağışı

Yağmur miktarında olduğu gibi kar yağışını yılın her bir gününü merkez alan ve 31 günlük hareketli dönemlerle göz önünde bulunduruyoruz. Jirghatol aylık kar yağışında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın karlı dönemi en az 25 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 4,7 ay boyunca 6 Kasım tarihinden 29 Mart tarihine sürmektedir. Jirghatol bölgesinde en kar yağışlı ay Ocak olup, ortalama kar yağışı 96 milimetre düzeyindedir.

Yılın karsız dönemi 29 Mart tarihinden 6 Kasım tarihine kadar 7,3 ay boyunca sürmektedir. Yılın en az kar yağışı 0 milimetre ortalama toplam birikmesiyle 27 Temmuz günü civarına denk gelmektedir.

Jirghatol gün uzunluğu yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik arz etmektedir. 2024 yılında en kısa gün 21 Aralık tarihinde 9 saat 24 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 21 Haziran tarihinde 14 saat 56 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 14 Haziran tarihinde 04:48 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 5 Ocak tarihinde 2 saat 47 dakika sonra 07:35 saatindedir. En erken gün batımı 6 Aralık tarihinde 16:52 saatinde ve en geç gün batımı 28 Haziran tarihinde 2 saat 54 dakika sonra 19:45 saatindedir.

2024 yılında Jirghatol bölgesinde Yaz saati uygulaması (YSU) yapılmamaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Jirghatol bölgesinde nem rahatlık düzeyinin bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olduğu zaman yüzdesiyle ölçülen, hissedilen nem oranı yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik göstermez ve yıl boyu %0 düzeyiyle neredeyse sabit kalır.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Jirghatol ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca hafif mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 8,5 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 4 Kasım tarihinden 9 Mayıs tarihine kadar 6,2 ay boyunca sürer. Jirghatol bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Mart ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 9,5 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 9 Mayıs tarihinden 4 Kasım tarihine kadar 5,8 ay boyunca sürmektedir. Jirghatol bölgesinde yılın en sakin ayı Ağustos ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 7,4 kilometre/saat olmaktadır.

Jirghatol bölgesindeki hakim ortalama saatlik rüzgar yönü yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Rüzgar genelde batı yönünden 25 Mayıs tarihinden 14 Eylül tarihine 3,6 ay boyunca en yüksek %43 ile 8 Temmuz tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde güney yönünden 14 Eylül tarihinden 25 Mayıs tarihine 8,4 ay boyunca en yüksek %82 ile 1 Ocak tarihinde esmektedir.

Havanın Jirghatol bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Jirghatol bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zaman Haziran sonundan Ağustos sonuna, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının son haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Jirghatol ziyaretinin en iyi zamanı Temmuz ortasından Ağustos ortasına, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının son haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Jirghatol bölgesindeki yetiştirme sezonu normalde 5,9 ay boyunca (181 gün) yaklaşık 14 Nisan tarihinden 12 Ekim tarihine kadar sürer ve nadiren 27 Mart tarihinden önce veya 10 Mayıs tarihinden sonra başlayıp nadiren 24 Eylül tarihinden önce veya 30 Ekim tarihinden sonra sona erer.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Yalnızca yetiştirme derecesi günlerine dayanarak, Jirghatol bölgesinde bahar çiçekleri ilk 13 Mayıs civarında ortaya çıkarken nadiren 1 Mayıs tarihinden önce veya 26 Mayıs tarihinden sonra çıkar.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 7,1 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 23 Mayıs tarihinden 2 Eylül tarihine kadar 3,3 ay boyunca sürer. Jirghatol bölgesinde en güneşli ay Temmuz ayıdır ve bu dönemde ortalama 8,3 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 3,5 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 1 Kasım tarihinden 16 Şubat tarihine kadar 3,5 ay boyunca sürer. Jirghatol bölgesinde en karanlık ay Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama 2,3 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Jirghatol bölgesi coğrafi koordinatları 39,220° enlem, 71,192° boylam ve 1.838 m yüksekliktir.

Jirghatol bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafyada yükseklik açısından aşırı varyasyon bulunur ve maksimum yükseklik değişimi 1.194 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 1.993 metre kadardır. 16 kilometre çapında ayrıca aşırı varyasyon gösterir (2.661 metre). 80 kilometre çapında ayrıca aşırı varyasyon gösterir (6.326 metre).

Jirghatol bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan çayır (%37), çıplak arazi (%23), kar ve buzullar (%21) ve ekili arazi (%11) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan çayır (%45) ve çıplak arazi (%24) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise çıplak arazi (%40) ve çayır (%25) ile kaplıdır.