Iradan Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Kırgızistan

Iradan bölgesinde yazlar ılık, kurak ve az bulutlu ve kışlar çok soğuk, karlı ve parçalı bulutlu. Yıl içerisinde sıcaklık normalde -5°C ila 31°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren -11°C altında ve 34°C üzerinde olur.

Kumsal/havuz skoruna göre, sıcak hava aktiviteleri açısından Iradan ziyaretinde yılın en iyi zamanı Haziran sonundan Ağustos ortasına

Sıcak mevsim 3,8 ay uzunluğundadır ve 23 Mayıs tarihinde başlayıp 16 Eylül tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 25°C üzerindedir. Iradan bölgesindeki en sıcak ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 31°C iken düşük sıcaklık 19°C düzeyindedir.

Soğuk mevsim 3,3 ay uzunluğundadır ve 24 Kasım tarihinde başlayıp 2 Mart tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 8°C altındadır. Iradan bölgesindeki en soğuk ay Ocak ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık -5°C iken yüksek sıcaklık 2°C düzeyindedir.

Iradan bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca aşırı mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Iradan bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 27 Mayıs civarında başlar ve 4,6 ay boyunca sürüp 15 Ekim civarında sona erer.

Iradan bölgesinde yılın en açık ayı Ağustos ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %95 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 15 Ekim civarında başlayıp 7,4 ay boyunca sürer ve 27 Mayıs civarında biter.

Iradan bölgesinde yılın en bulutlu ayı Şubat ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %65 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Yağmurlu gün en az 1 milimetre sıvı veya sıvıya eşdeğer yağışın olduğu bir gündür. Iradan bölgesinde yağmurlu gün ihtimali yıl boyunca değişiklik arz etmektedir.

Yağmurlu mevsim 7,7 ay boyunca 12 Ekim tarihinden 1 Haziran tarihine kadar sürer ve herhangi bir günün yağmurlu olma ihtimali %7 oranından yüksektir. Iradan bölgesinde en çok yağmurlu günün olduğu ay 3,5 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Mart ayıdır.

Kurak sezon 1 Haziran tarihinde başlayıp 12 Ekim tarihine kadar 4,3 ay sürer. Iradan bölgesinde en az yağmurlu günün olduğu ay 0,4 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Ağustos ayıdır.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Bu kategorizasyona bağlı olarak Iradan bölgesinde en yaygın yağış formu yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Yalnızca yağmur 4 Şubat tarihinde başlayıp 2 Ocak tarihine kadar 11 ay boyunca en yaygın olandır. Iradan bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Nisan olup, ortalama yağış 3,1 gün düzeyindedir.

Yalnızca kar 2 Ocak tarihinde başlayıp 4 Şubat tarihine kadar 1,1 ay boyunca en yaygın olandır. Iradan bölgesinde yalnızca karın en fazla sayıda gün olduğu ay Ocak olup, ortalama yağış 1,1 gün düzeyindedir.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Iradan aylık yağış miktarında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın yağmurlu dönemi en az 13 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 2,0 ay boyunca 11 Mart tarihinden 12 Mayıs tarihine sürmektedir. Iradan bölgesinde en yağmurlu ay Nisan olup, ortalama yağış 13 milimetre düzeyindedir.

Yılın yağmursuz dönemi 12 Mayıs tarihinden 11 Mart tarihine kadar 10 ay boyunca sürmektedir. Iradan bölgesinde en az yağmurlu ay Ağustos olup, ortalama yağış 1 milimetre düzeyindedir.

Kar Yağışı

Yağmur miktarında olduğu gibi kar yağışını yılın her bir gününü merkez alan ve 31 günlük hareketli dönemlerle göz önünde bulunduruyoruz. Iradan aylık kar yağışında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın karlı dönemi en az 25 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 3,0 ay boyunca 29 Kasım tarihinden 29 Şubat tarihine sürmektedir. Iradan bölgesinde en kar yağışlı ay Ocak olup, ortalama kar yağışı 47 milimetre düzeyindedir.

Yılın karsız dönemi 29 Şubat tarihinden 29 Kasım tarihine kadar 9,0 ay boyunca sürmektedir. Yılın en az kar yağışı 0 milimetre ortalama toplam birikmesiyle 13 Temmuz günü civarına denk gelmektedir.

Iradan gün uzunluğu yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik arz etmektedir. 2024 yılında en kısa gün 21 Aralık tarihinde 9 saat 18 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 21 Haziran tarihinde 15 saat 3 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 14 Haziran tarihinde 05:41 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 5 Ocak tarihinde 2 saat 53 dakika sonra 08:34 saatindedir. En erken gün batımı 7 Aralık tarihinde 17:45 saatinde ve en geç gün batımı 27 Haziran tarihinde 3 saat 0 dakika sonra 20:45 saatindedir.

2024 yılında Iradan bölgesinde Yaz saati uygulaması (YSU) yapılmamaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Iradan bölgesinde nem rahatlık düzeyinin bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olduğu zaman yüzdesiyle ölçülen, hissedilen nem oranı yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik göstermez ve bütün yıl boyu %1 düzeyinin %1 artı veya eksi civarında kalır.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Iradan ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca önemli oranda mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 8,2 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 10 Nisan tarihinden 27 Eylül tarihine kadar 5,5 ay boyunca sürer. Iradan bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Temmuz ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 10,6 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 27 Eylül tarihinden 10 Nisan tarihine kadar 6,5 ay boyunca sürmektedir. Iradan bölgesinde yılın en sakin ayı Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 5,8 kilometre/saat olmaktadır.

Iradan bölgesindeki hakim ortalama saatlik rüzgar yönü yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Rüzgar genelde batı yönünden 13 Mart tarihinden 2 Haziran tarihine 2,6 ay boyunca ve 24 Haziran tarihinden 26 Temmuz tarihine 1,1 ay boyunca en yüksek %38 ile 9 Temmuz tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde güney yönünden 2 Haziran tarihinden 24 Haziran tarihine 3,1 hafta boyunca ve 26 Temmuz tarihinden 13 Mart tarihine 7,6 ay boyunca en yüksek %35 ile 22 Haziran tarihinde esmektedir.

Havanın Iradan bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Iradan bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zaman Haziran başından Eylül ortasına, en yüksek skoru alan ise Ağustos ayının üçüncü haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Iradan ziyaretinin en iyi zamanı Haziran sonundan Ağustos ortasına, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının üçüncü haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Iradan bölgesindeki yetiştirme sezonu normalde 7,7 ay boyunca (235 gün) yaklaşık 19 Mart tarihinden 9 Kasım tarihine kadar sürer ve nadiren 28 Şubat tarihinden önce veya 9 Nisan tarihinden sonra başlayıp nadiren 20 Ekim tarihinden önce veya 28 Kasım tarihinden sonra sona erer.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Yalnızca yetiştirme derecesi günlerine dayanarak, Iradan bölgesinde bahar çiçekleri ilk 5 Nisan civarında ortaya çıkarken nadiren 27 Mart tarihinden önce veya 15 Nisan tarihinden sonra çıkar.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 6,8 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 21 Mayıs tarihinden 30 Ağustos tarihine kadar 3,3 ay boyunca sürer. Iradan bölgesinde en güneşli ay Temmuz ayıdır ve bu dönemde ortalama 7,9 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 3,2 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 31 Ekim tarihinden 17 Şubat tarihine kadar 3,6 ay boyunca sürer. Iradan bölgesinde en karanlık ay Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama 2,1 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Iradan bölgesi coğrafi koordinatları 40,267° enlem, 72,100° boylam ve 933 m yüksekliktir.

Iradan bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafyada yükseklik açısından yalnızca az miktarda varyasyon bulunur ve maksimum yükseklik değişimi 145 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 942 metre kadardır. 16 kilometre çapında yükseklikte yalnızca az miktarda varyasyon gösterir (1.864 metre). 80 kilometre çapında ayrıca aşırı varyasyon gösterir (4.860 metre).

Iradan bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan ekili arazi (%92) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan çıplak arazi (%48) ve ekili arazi (%30) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise çıplak arazi (%38) ve ekili arazi (%33) ile kaplıdır.