Xo‘jaobod Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Özbekistan

Xo‘jaobod bölgesinde yazlar sıcak, kurak ve az bulutlu ve kışlar çok soğuk, karlı ve parçalı bulutlu. Yıl içerisinde sıcaklık normalde -3°C ila 34°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren -9°C altında ve 37°C üzerinde olur.

Kumsal/havuz skoruna göre, sıcak hava aktiviteleri açısından Xo‘jaobod ziyaretinde yılın en iyi zamanı Haziran ortasından Ağustos sonuna

Sıcak mevsim 3,7 ay uzunluğundadır ve 23 Mayıs tarihinde başlayıp 15 Eylül tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 28°C üzerindedir. Xo‘jaobod bölgesindeki en sıcak ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 34°C iken düşük sıcaklık 21°C düzeyindedir.

Soğuk mevsim 3,3 ay uzunluğundadır ve 24 Kasım tarihinde başlayıp 1 Mart tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 10°C altındadır. Xo‘jaobod bölgesindeki en soğuk ay Ocak ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık -3°C iken yüksek sıcaklık 4°C düzeyindedir.

Xo‘jaobod bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca aşırı mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Xo‘jaobod bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 27 Mayıs civarında başlar ve 4,6 ay boyunca sürüp 15 Ekim civarında sona erer.

Xo‘jaobod bölgesinde yılın en açık ayı Ağustos ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %94 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 15 Ekim civarında başlayıp 7,4 ay boyunca sürer ve 27 Mayıs civarında biter.

Xo‘jaobod bölgesinde yılın en bulutlu ayı Şubat ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %65 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Yağmurlu gün en az 1 milimetre sıvı veya sıvıya eşdeğer yağışın olduğu bir gündür. Xo‘jaobod bölgesinde yağmurlu gün ihtimali yıl boyunca değişiklik arz etmektedir.

Yağmurlu mevsim 7,6 ay boyunca 15 Ekim tarihinden 2 Haziran tarihine kadar sürer ve herhangi bir günün yağmurlu olma ihtimali %9 oranından yüksektir. Xo‘jaobod bölgesinde en çok yağmurlu günün olduğu ay 4,7 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Mart ayıdır.

Kurak sezon 2 Haziran tarihinde başlayıp 15 Ekim tarihine kadar 4,4 ay sürer. Xo‘jaobod bölgesinde en az yağmurlu günün olduğu ay 0,7 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Ağustos ayıdır.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Xo‘jaobod bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Nisan olup, ortalama yağış 4,5 gün düzeyindedir. Bu kategorizasyona dayanarak yıl boyunca görülen en yaygın yağış formu yalnızca yağmur olup 31 Mart tarihinde %16 ile en yüksek olmaktadır.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Xo‘jaobod aylık yağış miktarında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın yağmurlu dönemi en az 13 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 7,5 ay boyunca 13 Ekim tarihinden 30 Mayıs tarihine sürmektedir. Xo‘jaobod bölgesinde en yağmurlu ay Nisan olup, ortalama yağış 20 milimetre düzeyindedir.

Yılın yağmursuz dönemi 30 Mayıs tarihinden 13 Ekim tarihine kadar 4,5 ay boyunca sürmektedir. Xo‘jaobod bölgesinde en az yağmurlu ay Ağustos olup, ortalama yağış 2 milimetre düzeyindedir.

Kar Yağışı

Yağmur miktarında olduğu gibi kar yağışını yılın her bir gününü merkez alan ve 31 günlük hareketli dönemlerle göz önünde bulunduruyoruz. Xo‘jaobod aylık kar yağışında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın karlı dönemi en az 25 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 3,2 ay boyunca 30 Kasım tarihinden 5 Mart tarihine sürmektedir. Xo‘jaobod bölgesinde en kar yağışlı ay Şubat olup, ortalama kar yağışı 50 milimetre düzeyindedir.

Yılın karsız dönemi 5 Mart tarihinden 30 Kasım tarihine kadar 8,8 ay boyunca sürmektedir. Yılın en az kar yağışı 0 milimetre ortalama toplam birikmesiyle 12 Temmuz günü civarına denk gelmektedir.

Xo‘jaobod gün uzunluğu yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik arz etmektedir. 2024 yılında en kısa gün 21 Aralık tarihinde 9 saat 16 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 21 Haziran tarihinde 15 saat 5 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 14 Haziran tarihinde 04:38 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 5 Ocak tarihinde 2 saat 56 dakika sonra 07:33 saatindedir. En erken gün batımı 8 Aralık tarihinde 16:42 saatinde ve en geç gün batımı 27 Haziran tarihinde 3 saat 3 dakika sonra 19:44 saatindedir.

2024 yılında Xo‘jaobod bölgesinde Yaz saati uygulaması (YSU) yapılmamaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Xo‘jaobod bölgesinde nem rahatlık düzeyinin bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olduğu zaman yüzdesiyle ölçülen, hissedilen nem oranı yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik göstermez ve bütün yıl boyu %1 düzeyinin %1 artı veya eksi civarında kalır.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Xo‘jaobod ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca hafif mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 8,0 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 21 Nisan tarihinden 15 Eylül tarihine kadar 4,8 ay boyunca sürer. Xo‘jaobod bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Temmuz ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 9,4 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 15 Eylül tarihinden 21 Nisan tarihine kadar 7,2 ay boyunca sürmektedir. Xo‘jaobod bölgesinde yılın en sakin ayı Kasım ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 6,5 kilometre/saat olmaktadır.

Xo‘jaobod bölgesindeki hakim ortalama saatlik rüzgar yönü yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Rüzgar genelde batı yönünden 24 Nisan tarihinden 3 Ekim tarihine 5,3 ay boyunca en yüksek %49 ile 21 Temmuz tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde doğu yönünden 3 Ekim tarihinden 24 Nisan tarihine 6,7 ay boyunca en yüksek %60 ile 1 Ocak tarihinde esmektedir.

Havanın Xo‘jaobod bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Xo‘jaobod bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zaman Ağustos başından Eylül sonuna, en yüksek skoru alan ise Eylül ayının ilk haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Xo‘jaobod ziyaretinin en iyi zamanı Haziran ortasından Ağustos sonuna, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının üçüncü haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Xo‘jaobod bölgesindeki yetiştirme sezonu normalde 8,1 ay boyunca (249 gün) yaklaşık 12 Mart tarihinden 16 Kasım tarihine kadar sürer ve nadiren 15 Şubat tarihinden önce veya 5 Nisan tarihinden sonra başlayıp nadiren 22 Ekim tarihinden önce veya 7 Aralık tarihinden sonra sona erer.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Yalnızca yetiştirme derecesi günlerine dayanarak, Xo‘jaobod bölgesinde bahar çiçekleri ilk 27 Mart civarında ortaya çıkarken nadiren 18 Mart tarihinden önce veya 7 Nisan tarihinden sonra çıkar.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 6,9 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 20 Mayıs tarihinden 27 Ağustos tarihine kadar 3,2 ay boyunca sürer. Xo‘jaobod bölgesinde en güneşli ay Temmuz ayıdır ve bu dönemde ortalama 8,0 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 3,2 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 31 Ekim tarihinden 19 Şubat tarihine kadar 3,7 ay boyunca sürer. Xo‘jaobod bölgesinde en karanlık ay Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama 2,0 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Xo‘jaobod bölgesi coğrafi koordinatları 40,669° enlem, 72,560° boylam ve 669 m yüksekliktir.

Xo‘jaobod bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafyada yükseklik açısından yalnızca az miktarda varyasyon bulunur ve maksimum yükseklik değişimi 58 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 665 metre kadardır. 16 kilometre çapında yükseklikte yalnızca az miktarda varyasyon gösterir (996 metre). 80 kilometre çapında büyük miktarda varyasyon gösterir (4.327 metre).

Xo‘jaobod bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan ekili arazi (%100) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan ekili arazi (%88) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise ekili arazi (%46) ve seyrek bitki örtüsü (%16) ile kaplıdır.