Tyup Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Kırgızistan

Tyup bölgesinde yazlar rahat, kurak ve az bulutlu ve kışlar dondurucu, karlı ve parçalı bulutlu. Yıl içerisinde sıcaklık normalde -15°C ila 24°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren -21°C altında ve 29°C üzerinde olur.

Turizm skorunagöre, ılık hava aktiviteleri açısından Tyup ziyaretinde zamanı Haziran sonundan Ağustos ortasına.

Ilık mevsim 3,9 ay uzunluğundadır ve 24 Mayıs tarihinde başlayıp 19 Eylül tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 19°C üzerindedir. Tyup bölgesindeki en sıcak ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 24°C iken düşük sıcaklık 11°C düzeyindedir.

Soğuk mevsim 3,3 ay uzunluğundadır ve 25 Kasım tarihinde başlayıp 2 Mart tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 1°C altındadır. Tyup bölgesindeki en soğuk ay Ocak ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık -14°C iken yüksek sıcaklık -5°C düzeyindedir.

Tyup bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca önemli ölçüde mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Tyup bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 15 Haziran civarında başlar ve 4,0 ay boyunca sürüp 16 Ekim civarında sona erer.

Tyup bölgesinde yılın en açık ayı Ağustos ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %83 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 16 Ekim civarında başlayıp 8,0 ay boyunca sürer ve 15 Haziran civarında biter.

Tyup bölgesinde yılın en bulutlu ayı Mart ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %60 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Yağmurlu gün en az 1 milimetre sıvı veya sıvıya eşdeğer yağışın olduğu bir gündür. Tyup bölgesinde yağmurlu gün ihtimali yıl boyunca değişiklik arz etmektedir.

Yağmurlu mevsim 4,4 ay boyunca 11 Nisan tarihinden 22 Ağustos tarihine kadar sürer ve herhangi bir günün yağmurlu olma ihtimali %13 oranından yüksektir. Tyup bölgesinde en çok yağmurlu günün olduğu ay 6,3 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Mayıs ayıdır.

Kurak sezon 22 Ağustos tarihinde başlayıp 11 Nisan tarihine kadar 7,6 ay sürer. Tyup bölgesinde en az yağmurlu günün olduğu ay 1,2 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Ocak ayıdır.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Bu kategorizasyona bağlı olarak Tyup bölgesinde en yaygın yağış formu yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Yalnızca yağmur 6 Mart tarihinde başlayıp 14 Kasım tarihine kadar 8,3 ay boyunca en yaygın olandır. Tyup bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Mayıs olup, ortalama yağış 6,3 gün düzeyindedir.

Yalnızca kar 14 Kasım tarihinde başlayıp 6 Mart tarihine kadar 3,7 ay boyunca en yaygın olandır. Tyup bölgesinde yalnızca karın en fazla sayıda gün olduğu ay Ocak olup, ortalama yağış 1,1 gün düzeyindedir.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Tyup aylık yağış miktarında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın yağmurlu dönemi en az 13 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 6,0 ay boyunca 7 Nisan tarihinden 5 Ekim tarihine sürmektedir. Tyup bölgesinde en yağmurlu ay Mayıs olup, ortalama yağış 26 milimetre düzeyindedir.

Yılın yağmursuz dönemi 5 Ekim tarihinden 7 Nisan tarihine kadar 6,0 ay boyunca sürmektedir. Tyup bölgesinde en az yağmurlu ay Ocak olup, ortalama yağış 0 milimetre düzeyindedir.

Kar Yağışı

Yağmur miktarında olduğu gibi kar yağışını yılın her bir gününü merkez alan ve 31 günlük hareketli dönemlerle göz önünde bulunduruyoruz. Tyup aylık kar yağışında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın karlı dönemi en az 25 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 5,0 ay boyunca 21 Ekim tarihinden 22 Mart tarihine sürmektedir. Tyup bölgesinde en kar yağışlı ay Kasım olup, ortalama kar yağışı 45 milimetre düzeyindedir.

Yılın karsız dönemi 22 Mart tarihinden 21 Ekim tarihine kadar 7,0 ay boyunca sürmektedir. Yılın en az kar yağışı 0 milimetre ortalama toplam birikmesiyle 15 Temmuz günü civarına denk gelmektedir.

Tyup gün uzunluğu yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik arz etmektedir. 2024 yılında en kısa gün 21 Aralık tarihinde 9 saat 2 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 21 Haziran tarihinde 15 saat 20 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 14 Haziran tarihinde 05:07 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 4 Ocak tarihinde 3 saat 9 dakika sonra 08:17 saatindedir. En erken gün batımı 9 Aralık tarihinde 17:12 saatinde ve en geç gün batımı 26 Haziran tarihinde 3 saat 16 dakika sonra 20:28 saatindedir.

2024 yılında Tyup bölgesinde Yaz saati uygulaması (YSU) yapılmamaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Tyup bölgesinde nem rahatlık düzeyinin bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olduğu zaman yüzdesiyle ölçülen, hissedilen nem oranı yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik göstermez ve yıl boyu %0 düzeyiyle neredeyse sabit kalır.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Tyup bölgesinde saatlik ortalama rüzgar hızı yıl boyunca 0,6 kilometre/saat ila 8,4 kilometre/saat arasındaki bir düzeyde kalarak önemli bir değişiklik göstermez.

Tyup bölgesindeki hakim ortalama saatlik rüzgar yönü yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Rüzgar genelde batı yönünden 20 Mart tarihinden 30 Temmuz tarihine 4,3 ay boyunca en yüksek %37 ile 7 Temmuz tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde kuzey yönünden 30 Temmuz tarihinden 24 Ağustos tarihine 3,6 hafta boyunca en yüksek %32 ile 7 Ağustos tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde güney yönünden 24 Ağustos tarihinden 20 Mart tarihine 6,9 ay boyunca en yüksek %62 ile 1 Ocak tarihinde esmektedir.

Havanın Tyup bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Tyup bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zaman Haziran sonundan Ağustos ortasına, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının son haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Tyup ziyaretinin en iyi zamanı Temmuz ortasından Ağustos ortasına, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının son haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Tyup bölgesindeki yetiştirme sezonu normalde 4,6 ay boyunca (141 gün) yaklaşık 4 Mayıs tarihinden 22 Eylül tarihine kadar sürer ve nadiren 10 Nisan tarihinden önce veya 26 Mayıs tarihinden sonra başlayıp nadiren 1 Eylül tarihinden önce veya 11 Ekim tarihinden sonra sona erer.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Yalnızca yetiştirme derecesi günlerine dayanarak, Tyup bölgesinde bahar çiçekleri ilk 3 Mayıs civarında ortaya çıkarken nadiren 24 Nisan tarihinden önce veya 14 Mayıs tarihinden sonra çıkar.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 6,3 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 3 Mayıs tarihinden 30 Ağustos tarihine kadar 3,9 ay boyunca sürer. Tyup bölgesinde en güneşli ay Temmuz ayıdır ve bu dönemde ortalama 7,3 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 3,1 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 31 Ekim tarihinden 10 Şubat tarihine kadar 3,4 ay boyunca sürer. Tyup bölgesinde en karanlık ay Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama 2,1 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Tyup bölgesi coğrafi koordinatları 42,728° enlem, 78,365° boylam ve 1.629 m yüksekliktir.

Tyup bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafyada yükseklik açısından yalnızca az miktarda varyasyon bulunur ve maksimum yükseklik değişimi 39 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 1.624 metre kadardır. 16 kilometre çapında yükseklikte yalnızca az miktarda varyasyon gösterir (1.848 metre). 80 kilometre çapında ayrıca aşırı varyasyon gösterir (4.408 metre).

Tyup bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan ekili arazi (%65) ve çayır (%25) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan ekili arazi (%49) ve çayır (%38) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise çayır (%36) ve çıplak arazi (%18) ile kaplıdır.