Tooromt Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Moğolistan

Tooromt bölgesinde yazlar uzun, ılık ve kurak; kışlar aşırı soğuk ve karlı ve hava yıl boyu parçalı bulutlu. Yıl içerisinde sıcaklık normalde -22°C ila 28°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren -28°C altında ve 33°C üzerinde olur.

Turizm skorunagöre, ılık hava aktiviteleri açısından Tooromt ziyaretinde zamanı Haziran ortasından Ağustos ortasına.

Ilık mevsim 3,9 ay uzunluğundadır ve 15 Mayıs tarihinde başlayıp 11 Eylül tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 20°C üzerindedir. Tooromt bölgesindeki en sıcak ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 28°C iken düşük sıcaklık 16°C düzeyindedir.

Soğuk mevsim 3,2 ay uzunluğundadır ve 21 Kasım tarihinde başlayıp 28 Şubat tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık -5°C altındadır. Tooromt bölgesindeki en soğuk ay Ocak ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık -21°C iken yüksek sıcaklık -12°C düzeyindedir.

Tooromt bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca hafif mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Tooromt bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 29 Nisan civarında başlar ve 5,3 ay boyunca sürüp 6 Ekim civarında sona erer.

Tooromt bölgesinde yılın en açık ayı Ağustos ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %60 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 6 Ekim civarında başlayıp 6,7 ay boyunca sürer ve 29 Nisan civarında biter.

Tooromt bölgesinde yılın en bulutlu ayı Aralık ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %57 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Yağmurlu gün en az 1 milimetre sıvı veya sıvıya eşdeğer yağışın olduğu bir gündür. Tooromt bölgesinde yağmurlu gün ihtimali yıl boyunca değişiklik arz etmektedir.

Yağmurlu mevsim 2,9 ay boyunca 4 Haziran tarihinden 31 Ağustos tarihine kadar sürer ve herhangi bir günün yağmurlu olma ihtimali %11 oranından yüksektir. Tooromt bölgesinde en çok yağmurlu günün olduğu ay 6,5 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Temmuz ayıdır.

Kurak sezon 31 Ağustos tarihinde başlayıp 4 Haziran tarihine kadar 9,1 ay sürer. Tooromt bölgesinde en az yağmurlu günün olduğu ay 0,1 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Ocak ayıdır.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Bu kategorizasyona bağlı olarak Tooromt bölgesinde en yaygın yağış formu yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Yalnızca yağmur 19 Mart tarihinde başlayıp 3 Kasım tarihine kadar 7,5 ay boyunca en yaygın olandır. Tooromt bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Temmuz olup, ortalama yağış 6,5 gün düzeyindedir.

Yalnızca kar 3 Kasım tarihinde başlayıp 19 Mart tarihine kadar 4,5 ay boyunca en yaygın olandır. Tooromt bölgesinde yalnızca karın en fazla sayıda gün olduğu ay Kasım olup, ortalama yağış 0,4 gün düzeyindedir.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Tooromt aylık yağış miktarında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın yağmurlu dönemi en az 13 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 3,1 ay boyunca 31 Mayıs tarihinden 4 Eylül tarihine sürmektedir. Tooromt bölgesinde en yağmurlu ay Temmuz olup, ortalama yağış 29 milimetre düzeyindedir.

Yılın yağmursuz dönemi 4 Eylül tarihinden 31 Mayıs tarihine kadar 8,9 ay boyunca sürmektedir. Tooromt bölgesinde en az yağmurlu ay Ocak olup, ortalama yağış 0 milimetre düzeyindedir.

Tooromt gün uzunluğu yıl boyunca çok önemli ölçüde değişiklik arz etmektedir. 2024 yılında en kısa gün 21 Aralık tarihinde 8 saat 0 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 21 Haziran tarihinde 16 saat 27 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 17 Haziran tarihinde 04:33 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 31 Aralık tarihinde 4 saat 13 dakika sonra 08:46 saatindedir. En erken gün batımı 12 Aralık tarihinde 16:41 saatinde ve en geç gün batımı 25 Haziran tarihinde 4 saat 20 dakika sonra 21:01 saatindedir.

2024 yılında Tooromt bölgesinde Yaz saati uygulaması (YSU) yapılmamaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Tooromt bölgesinde nem rahatlık düzeyinin bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olduğu zaman yüzdesiyle ölçülen, hissedilen nem oranı yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik göstermez ve yıl boyu %0 düzeyiyle neredeyse sabit kalır.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Tooromt ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca önemli oranda mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 10,7 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 15 Mart tarihinden 20 Eylül tarihine kadar 6,1 ay boyunca sürer. Tooromt bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Mayıs ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 13,8 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 20 Eylül tarihinden 15 Mart tarihine kadar 5,9 ay boyunca sürmektedir. Tooromt bölgesinde yılın en sakin ayı Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 7,4 kilometre/saat olmaktadır.

Tooromt bölgesindeki hakim ortalama saatlik rüzgar yönü yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Rüzgar genelde kuzey yönünden 3 Mart tarihinden 24 Ekim tarihine 7,7 ay boyunca en yüksek %62 ile 3 Temmuz tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde doğu yönünden 24 Ekim tarihinden 3 Mart tarihine 4,3 ay boyunca en yüksek %50 ile 1 Ocak tarihinde esmektedir.

Havanın Tooromt bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Tooromt bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zaman Haziran ortasından Ağustos ortasına, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının üçüncü haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Tooromt ziyaretinin en iyi zamanı Haziran sonundan Temmuz sonuna, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının ikinci haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Tooromt bölgesindeki yetiştirme sezonu normalde 4,7 ay boyunca (144 gün) yaklaşık 5 Mayıs tarihinden 27 Eylül tarihine kadar sürer ve nadiren 18 Nisan tarihinden önce veya 22 Mayıs tarihinden sonra başlayıp nadiren 11 Eylül tarihinden önce veya 12 Ekim tarihinden sonra sona erer.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Yalnızca yetiştirme derecesi günlerine dayanarak, Tooromt bölgesinde bahar çiçekleri ilk 3 Mayıs civarında ortaya çıkarken nadiren 26 Nisan tarihinden önce veya 12 Mayıs tarihinden sonra çıkar.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 5,9 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 25 Nisan tarihinden 12 Ağustos tarihine kadar 3,6 ay boyunca sürer. Tooromt bölgesinde en güneşli ay Haziran ayıdır ve bu dönemde ortalama 7,1 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 2,3 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 28 Ekim tarihinden 11 Şubat tarihine kadar 3,4 ay boyunca sürer. Tooromt bölgesinde en karanlık ay Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama 1,1 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Tooromt bölgesi coğrafi koordinatları 50,467° enlem, 93,583° boylam ve 795 m yüksekliktir.

Tooromt bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafya neredeyse düzdür ve maksimum yükseklik değişimi 13 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 795 metre kadardır. 16 kilometre içerisinde düzlüktür (66 metre). 80 kilometre çapında yükseklikte yalnızca az miktarda varyasyon gösterir (1.961 metre).

Tooromt bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan çıplak arazi (%82) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan çıplak arazi (%65) ve seyrek bitki örtüsü (%16) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise çıplak arazi (%42) ve çayır (%16) ile kaplıdır.