Tosontsengel Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Moğolistan

Tosontsengel bölgesinde yazlar uzun ve serin, kışlar aşırı soğuk ve kurak ve hava yıl boyu parçalı bulutlu. Yıl içerisinde sıcaklık normalde -29°C ila 21°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren -36°C altında ve 27°C üzerinde olur.

Turizm skorunagöre, ılık hava aktiviteleri açısından Tosontsengel ziyaretinde zamanı Haziran sonundan Ağustos başına.

Ilık mevsim 4,1 ay uzunluğundadır ve 12 Mayıs tarihinde başlayıp 16 Eylül tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 13°C üzerindedir. Tosontsengel bölgesindeki en sıcak ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 21°C iken düşük sıcaklık 9°C düzeyindedir.

Soğuk mevsim 3,2 ay uzunluğundadır ve 22 Kasım tarihinde başlayıp 29 Şubat tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık -10°C altındadır. Tosontsengel bölgesindeki en soğuk ay Ocak ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık -29°C iken yüksek sıcaklık -18°C düzeyindedir.

Tosontsengel bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca hafif mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Tosontsengel bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 27 Temmuz civarında başlar ve 3,1 ay boyunca sürüp 31 Ekim civarında sona erer.

Tosontsengel bölgesinde yılın en açık ayı Eylül ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %60 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 31 Ekim civarında başlayıp 8,9 ay boyunca sürer ve 27 Temmuz civarında biter.

Tosontsengel bölgesinde yılın en bulutlu ayı Nisan ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %50 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Yağmurlu gün en az 1 milimetre sıvı veya sıvıya eşdeğer yağışın olduğu bir gündür. Tosontsengel bölgesinde yağmurlu gün ihtimali yıl boyunca oldukça değişiklik arz etmektedir.

Yağmurlu mevsim 3,1 ay boyunca 31 Mayıs tarihinden 3 Eylül tarihine kadar sürer ve herhangi bir günün yağmurlu olma ihtimali %15 oranından yüksektir. Tosontsengel bölgesinde en çok yağmurlu günün olduğu ay 9,2 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Temmuz ayıdır.

Kurak sezon 3 Eylül tarihinde başlayıp 31 Mayıs tarihine kadar 8,9 ay sürer. Tosontsengel bölgesinde en az yağmurlu günün olduğu ay 0,1 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Şubat ayıdır.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Bu kategorizasyona bağlı olarak Tosontsengel bölgesinde en yaygın yağış formu yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Yalnızca yağmur 31 Mart tarihinde başlayıp 15 Ekim tarihine kadar 6,5 ay boyunca en yaygın olandır. Tosontsengel bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Temmuz olup, ortalama yağış 9,2 gün düzeyindedir.

Yalnızca kar 15 Ekim tarihinde başlayıp 31 Mart tarihine kadar 5,5 ay boyunca en yaygın olandır. Tosontsengel bölgesinde yalnızca karın en fazla sayıda gün olduğu ay Kasım olup, ortalama yağış 0,5 gün düzeyindedir.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Tosontsengel aylık yağış miktarında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın yağmurlu dönemi en az 13 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 3,8 ay boyunca 21 Mayıs tarihinden 14 Eylül tarihine sürmektedir. Tosontsengel bölgesinde en yağmurlu ay Temmuz olup, ortalama yağış 45 milimetre düzeyindedir.

Yılın yağmursuz dönemi 14 Eylül tarihinden 21 Mayıs tarihine kadar 8,2 ay boyunca sürmektedir. Tosontsengel bölgesinde en az yağmurlu ay Ocak olup, ortalama yağış 0 milimetre düzeyindedir.

Tosontsengel gün uzunluğu yıl boyunca çok önemli ölçüde değişiklik arz etmektedir. 2024 yılında en kısa gün 21 Aralık tarihinde 8 saat 16 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 21 Haziran tarihinde 16 saat 10 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 16 Haziran tarihinde 04:23 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 1 Ocak tarihinde 3 saat 57 dakika sonra 08:19 saatindedir. En erken gün batımı 11 Aralık tarihinde 16:30 saatinde ve en geç gün batımı 25 Haziran tarihinde 4 saat 4 dakika sonra 20:34 saatindedir.

2024 yılında Tosontsengel bölgesinde Yaz saati uygulaması (YSU) yapılmamaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Tosontsengel bölgesinde nem rahatlık düzeyinin bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olduğu zaman yüzdesiyle ölçülen, hissedilen nem oranı yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik göstermez ve yıl boyu %0 düzeyiyle neredeyse sabit kalır.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Tosontsengel ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca önemli oranda mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 13,9 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 24 Şubat tarihinden 2 Haziran tarihine kadar 3,3 ay boyunca sürer. Tosontsengel bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Nisan ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 16,8 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 2 Haziran tarihinden 24 Şubat tarihine kadar 8,8 ay boyunca sürmektedir. Tosontsengel bölgesinde yılın en sakin ayı Ağustos ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 10,9 kilometre/saat olmaktadır.

Tosontsengel bölgesinde yıl boyunca baskın ortalama saatlik rüzgar batı yönünden gelmektedir.

Havanın Tosontsengel bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Tosontsengel bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zaman Haziran sonundan Ağustos başına, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının ikinci haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Tosontsengel ziyaretinin en iyi zamanı tüm Temmuz ayı boyunca, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının ikinci haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Tosontsengel bölgesindeki yetiştirme sezonu normalde 3,0 ay boyunca (93 gün) yaklaşık 1 Haziran tarihinden 1 Eylül tarihine kadar sürer ve nadiren 15 Mayıs tarihinden önce veya 19 Haziran tarihinden sonra başlayıp nadiren 17 Ağustos tarihinden önce veya 16 Eylül tarihinden sonra sona erer.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Yalnızca yetiştirme derecesi günlerine dayanarak, Tosontsengel bölgesinde bahar çiçekleri ilk 26 Mayıs civarında ortaya çıkarken nadiren 18 Mayıs tarihinden önce veya 5 Haziran tarihinden sonra çıkar.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 5,9 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 21 Nisan tarihinden 10 Ağustos tarihine kadar 3,7 ay boyunca sürer. Tosontsengel bölgesinde en güneşli ay Haziran ayıdır ve bu dönemde ortalama 6,9 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 2,5 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 31 Ekim tarihinden 7 Şubat tarihine kadar 3,2 ay boyunca sürer. Tosontsengel bölgesinde en karanlık ay Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama 1,4 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Tosontsengel bölgesi coğrafi koordinatları 48,757° enlem, 98,284° boylam ve 1.717 m yüksekliktir.

Tosontsengel bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafyada yükseklik açısından çok önemli miktarda varyasyon bulunur ve maksimum yükseklik değişimi 327 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 1.742 metre kadardır. 16 kilometre çapında çok önemli miktarda varyasyon gösterir (682 metre). 80 kilometre çapında büyük miktarda varyasyon gösterir (1.684 metre).

Tosontsengel bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan seyrek bitki örtüsü (%82) ve çıplak arazi (%12) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan seyrek bitki örtüsü (%72) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise seyrek bitki örtüsü (%48) ve çayır (%21) ile kaplıdır.