Manatuto Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Timor-Leste

Manatuto bölgesinde yağmurlu sezon basık ve kapalı; kurak sezon bunaltıcı, rüzgarlı ve parçalı bulutlu; hava yıl boyu sıcak. Yıl içerisinde sıcaklık normalde 23°C ila 35°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren 22°C altında ve 36°C üzerinde olur.

Kumsal/havuz skoruna göre, sıcak hava aktiviteleri açısından Manatuto ziyaretinde yılın en iyi zamanı Mayıs başından Ekim ortasına

Sıcak mevsim 1,8 ay uzunluğundadır ve 26 Eylül tarihinde başlayıp 21 Kasım tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 34°C üzerindedir. Manatuto bölgesindeki en sıcak ay Kasım ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 34°C iken düşük sıcaklık 27°C düzeyindedir.

Serin mevsim 2,5 ay uzunluğundadır ve 6 Ocak tarihinde başlayıp 24 Mart tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 31°C altındadır. Manatuto bölgesindeki en soğuk ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık 24°C iken yüksek sıcaklık 31°C düzeyindedir.

Manatuto bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca önemli ölçüde mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Manatuto bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 19 Nisan civarında başlar ve 6,5 ay boyunca sürüp 4 Kasım civarında sona erer.

Manatuto bölgesinde yılın en açık ayı Ağustos ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %52 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 4 Kasım civarında başlayıp 5,5 ay boyunca sürer ve 19 Nisan civarında biter.

Manatuto bölgesinde yılın en bulutlu ayı Ocak ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %90 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Yağmurlu gün en az 1 milimetre sıvı veya sıvıya eşdeğer yağışın olduğu bir gündür. Manatuto bölgesinde yağmurlu gün ihtimali yıl boyunca oldukça değişiklik arz etmektedir.

Yağmurlu mevsim 4,8 ay boyunca 21 Kasım tarihinden 13 Nisan tarihine kadar sürer ve herhangi bir günün yağmurlu olma ihtimali %19 oranından yüksektir. Manatuto bölgesinde en çok yağmurlu günün olduğu ay 11,0 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Ocak ayıdır.

Kurak sezon 13 Nisan tarihinde başlayıp 21 Kasım tarihine kadar 7,2 ay sürer. Manatuto bölgesinde en az yağmurlu günün olduğu ay 0,5 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Ağustos ayıdır.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Manatuto bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Ocak olup, ortalama yağış 11,0 gün düzeyindedir. Bu kategorizasyona dayanarak yıl boyunca görülen en yaygın yağış formu yalnızca yağmur olup 2 Şubat tarihinde %38 ile en yüksek olmaktadır.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Manatuto aylık yağış miktarında aşırı mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın yağmurlu dönemi en az 13 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 8,2 ay boyunca 20 Ekim tarihinden 26 Haziran tarihine sürmektedir. Manatuto bölgesinde en yağmurlu ay Ocak olup, ortalama yağış 176 milimetre düzeyindedir.

Yılın yağmursuz dönemi 26 Haziran tarihinden 20 Ekim tarihine kadar 3,8 ay boyunca sürmektedir. Manatuto bölgesinde en az yağmurlu ay Eylül olup, ortalama yağış 4 milimetre düzeyindedir.

Günün uzunluğu Manatuto bölgesinde yıl boyunca önemli bir değişiklik göstermez ve 37 dakika ila 12 saat arasında kalır. 2024 yılında en kısa gün 21 Haziran tarihinde 11 saat 38 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 21 Aralık tarihinde 12 saat 37 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 15 Kasım tarihinde 06:05 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 15 Temmuz tarihinde 46 dakika sonra 06:51 saatindedir. En erken gün batımı 26 Mayıs tarihinde 18:23 saatinde ve en geç gün batımı 29 Ocak tarihinde 40 dakika sonra 19:03 saatindedir.

2024 yılında Manatuto bölgesinde Yaz saati uygulaması (YSU) yapılmamaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Manatuto hissedilen nem oranında önemli düzeyde mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın en bunaltıcı dönemi 10 ay boyunca 23 Eylül tarihinden 23 Temmuz tarihine kadar sürmektedir ve bu zaman zarfında rahatlık düzeyi en az %73 civarında bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olmaktadır. Manatuto bölgesindeki en bunaltıcı günler Ocak ayındadır ve bu dönemde hava 31,0 gün kadar bunaltıcı veya daha kötü durumdadır.

Manatuto bölgesindeki en az sayıdaki bunaltıcı gün Ağustos ayındadır ve bu dönemde hava 20,2 gün kadar bunaltıcı veya daha kötü durumdadır.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Manatuto ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca önemli oranda mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 13,0 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 24 Nisan tarihinden 5 Ekim tarihine kadar 5,4 ay boyunca sürer. Manatuto bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Temmuz ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 17,6 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 5 Ekim tarihinden 24 Nisan tarihine kadar 6,6 ay boyunca sürmektedir. Manatuto bölgesinde yılın en sakin ayı Kasım ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 8,9 kilometre/saat olmaktadır.

Manatuto bölgesindeki hakim ortalama saatlik rüzgar yönü yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Rüzgar genelde doğu yönünden 25 Mart tarihinden 30 Kasım tarihine 8,2 ay boyunca en yüksek %69 ile 31 Ağustos tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde batı yönünden 30 Kasım tarihinden 25 Mart tarihine 3,8 ay boyunca en yüksek %69 ile 1 Ocak tarihinde esmektedir.

Manatuto büyük bir su kitlesine yakın konumdadır (örneğin okyanus, deniz veya büyük bir göl gibi). Bu bölüm o su kütlesinin geniş alan ortalama yüzey sıcaklığına ilişkin rapor sunmaktadır.

Ortalama su sıcaklığı yıl boyunca önemli oranda mevsimsel değişiklikler göstermektedir.

Yılın su sıcaklığının daha ılık olduğu dönemi ortalama sıcaklığın 29°C düzeyinin üzerinde olduğu 3 Kasım tarihinden 1 Ocak tarihine kadar 2,0 ay boyunca sürer. Manatuto bölgesinde suyun en sıcak olduğu ay Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama sıcaklık 30°C olmaktadır.

Yılın su sıcaklığının daha serin olduğu dönemi ortalama sıcaklığın 27°C düzeyinin altında olduğu 4 Temmuz tarihinden 16 Eylül tarihine kadar 2,4 ay boyunca sürer. Manatuto bölgesinde suyun en serin olduğu ay Ağustos ayıdır ve bu dönemde ortalama sıcaklık 27°C olmaktadır.

Havanın Manatuto bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Manatuto bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zaman Haziran ortasından Eylül ortasına, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının son haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Manatuto ziyaretinin en iyi zamanı Mayıs başından Ekim ortasına, en yüksek skoru alan ise Ağustos ayının üçüncü haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Manatuto bölgesindeki sıcaklıklar yıl boyu yeterince ılık olduğundan bu koşullarda yetiştirme döneminden bahsetmek anlamlı değildir. Yine de çizelge yıl boyunca görülen sıcaklıkların bir göstergesi olması için aşağıya bırakılmıştır.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca biraz mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 6,8 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 24 Ağustos tarihinden 9 Kasım tarihine kadar 2,5 ay boyunca sürer. Manatuto bölgesinde en güneşli ay Ekim ayıdır ve bu dönemde ortalama 7,3 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 5,0 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 8 Aralık tarihinden 11 Mart tarihine kadar 3,1 ay boyunca sürer. Manatuto bölgesinde en karanlık ay Ocak ayıdır ve bu dönemde ortalama 4,5 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Manatuto bölgesi coğrafi koordinatları -8,511° enlem, 126,013° boylam ve 8 m yüksekliktir.

Manatuto bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafyada yükseklik açısından yalnızca az miktarda varyasyon bulunur ve maksimum yükseklik değişimi 141 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 15 metre kadardır. 16 kilometre çapında yükseklikte yalnızca az miktarda varyasyon gösterir (1.334 metre). 80 kilometre çapında ayrıca aşırı varyasyon gösterir (2.951 metre).

Manatuto bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan su (%62) ve ekili arazi (%35) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan su (%52) ve ekili arazi (%31) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise su (%55) ve ağaçlar (%20) ile kaplıdır.