Bužim Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Bosna-Hersek

Bužim bölgesinde yazlar ılık, kışlar çok soğuk ve karlı ve hava yıl boyu parçalı bulutlu. Yıl içerisinde sıcaklık normalde -4°C ila 27°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren -11°C altında ve 33°C üzerinde olur.

Turizm skorunagöre, ılık hava aktiviteleri açısından Bužim ziyaretinde zamanı Haziran ortasından Eylül başına.

Ilık mevsim 3,4 ay uzunluğundadır ve 28 Mayıs tarihinde başlayıp 10 Eylül tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 22°C üzerindedir. Bužim bölgesindeki en sıcak ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 26°C iken düşük sıcaklık 14°C düzeyindedir.

Soğuk mevsim 3,4 ay uzunluğundadır ve 21 Kasım tarihinde başlayıp 1 Mart tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 8°C altındadır. Bužim bölgesindeki en soğuk ay Ocak ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık -4°C iken yüksek sıcaklık 3°C düzeyindedir.

Bužim bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca önemli ölçüde mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Bužim bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 4 Haziran civarında başlar ve 3,6 ay boyunca sürüp 23 Eylül civarında sona erer.

Bužim bölgesinde yılın en açık ayı Temmuz ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %76 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 23 Eylül civarında başlayıp 8,4 ay boyunca sürer ve 4 Haziran civarında biter.

Bužim bölgesinde yılın en bulutlu ayı Aralık ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %62 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Yağmurlu gün en az 1 milimetre sıvı veya sıvıya eşdeğer yağışın olduğu bir gündür. Bužim bölgesinde yağmurlu gün ihtimali yıl boyunca değişiklik arz etmektedir.

Yağmurlu mevsim 9,9 ay boyunca 18 Şubat tarihinden 15 Aralık tarihine kadar sürer ve herhangi bir günün yağmurlu olma ihtimali %28 oranından yüksektir. Bužim bölgesinde en çok yağmurlu günün olduğu ay 9,8 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Nisan ayıdır.

Kurak sezon 15 Aralık tarihinde başlayıp 18 Şubat tarihine kadar 2,1 ay sürer. Bužim bölgesinde en az yağmurlu günün olduğu ay 7,2 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Ocak ayıdır.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Bužim bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Mayıs olup, ortalama yağış 10,0 gün düzeyindedir. Bu kategorizasyona dayanarak yıl boyunca görülen en yaygın yağış formu yalnızca yağmur olup 3 Haziran tarihinde %34 ile en yüksek olmaktadır.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Bužim aylık yağış miktarında önemli düzeyde mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Bužim bölgesinde yıl boyu yağan yağmur. Bužim bölgesinde en yağmurlu ay Eylül olup, ortalama yağış 101 milimetre düzeyindedir.

Bužim bölgesinde en az yağmurlu ay Ocak olup, ortalama yağış 32 milimetre düzeyindedir.

Kar Yağışı

Yağmur miktarında olduğu gibi kar yağışını yılın her bir gününü merkez alan ve 31 günlük hareketli dönemlerle göz önünde bulunduruyoruz. Bužim aylık kar yağışında aşırı mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın karlı dönemi en az 25 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 6,3 ay boyunca 20 Ekim tarihinden 29 Nisan tarihine sürmektedir. Bužim bölgesinde en kar yağışlı ay Ocak olup, ortalama kar yağışı 251 milimetre düzeyindedir.

Yılın karsız dönemi 29 Nisan tarihinden 20 Ekim tarihine kadar 5,7 ay boyunca sürmektedir. Yılın en az kar yağışı 0 milimetre ortalama toplam birikmesiyle 3 Ağustos günü civarına denk gelmektedir.

Bužim gün uzunluğu yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik arz etmektedir. 2024 yılında en kısa gün 21 Aralık tarihinde 8 saat 46 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 20 Haziran tarihinde 15 saat 38 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 15 Haziran tarihinde 05:08 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 3 Ocak tarihinde 2 saat 26 dakika sonra 07:34 saatindedir. En erken gün batımı 10 Aralık tarihinde 16:13 saatinde ve en geç gün batımı 26 Haziran tarihinde 4 saat 33 dakika sonra 20:47 saatindedir.

Yaz Saati Uygulaması (YSU) 2024 yılında Bužim bölgesinde baharda 31 Mart tarihinde başlayıp, 6,9 ay sürüp, sonbaharda 27 Ekim tarihinde bitecek şekilde uygulanmaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Bužim hissedilen nem oranında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın en bunaltıcı dönemi 2,7 ay boyunca 8 Haziran tarihinden 31 Ağustos tarihine kadar sürmektedir ve bu zaman zarfında rahatlık düzeyi en az %3 civarında bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olmaktadır. Bužim bölgesindeki en bunaltıcı günler Temmuz ayındadır ve bu dönemde hava 3,4 gün kadar bunaltıcı veya daha kötü durumdadır.

23 Şubat yılın en az bunaltıcı olan günüdür ve bunaltıcı hava koşulları neredeyse hiç görülmez.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Bužim ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca hafif mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 6,9 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 20 Kasım tarihinden 21 Nisan tarihine kadar 5,0 ay boyunca sürer. Bužim bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Şubat ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 8,4 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 21 Nisan tarihinden 20 Kasım tarihine kadar 7,0 ay boyunca sürmektedir. Bužim bölgesinde yılın en sakin ayı Temmuz ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 5,3 kilometre/saat olmaktadır.

Bužim bölgesindeki hakim ortalama saatlik rüzgar yönü yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Rüzgar genelde güney yönünden 26 Mart tarihinden 9 Nisan tarihine 2,0 hafta boyunca, 29 Nisan tarihinden 3 Mayıs tarihine 4,0 gün boyunca ve 9 Kasım tarihinden 23 Kasım tarihine 2,0 hafta boyunca en yüksek %33 ile 11 Kasım tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde kuzey yönünden 9 Nisan tarihinden 25 Nisan tarihine 2,3 hafta boyunca ve 26 Mayıs tarihinden 16 Haziran tarihine 3,0 hafta boyunca en yüksek %29 ile 19 Nisan tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde doğu yönünden 25 Nisan tarihinden 29 Nisan tarihine 4,0 gün boyunca, 3 Mayıs tarihinden 26 Mayıs tarihine 3,3 hafta boyunca, 16 Haziran tarihinden 9 Kasım tarihine 4,8 ay boyunca ve 23 Kasım tarihinden 26 Mart tarihine 4,1 ay boyunca en yüksek %40 ile 20 Ağustos tarihinde esmektedir.

Bužim büyük bir su kitlesine yakın konumdadır (örneğin okyanus, deniz veya büyük bir göl gibi). Bu bölüm o su kütlesinin geniş alan ortalama yüzey sıcaklığına ilişkin rapor sunmaktadır.

Ortalama su sıcaklığı yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler göstermektedir.

Yılın su sıcaklığının daha ılık olduğu dönemi ortalama sıcaklığın 21°C düzeyinin üzerinde olduğu 17 Haziran tarihinden 16 Eylül tarihine kadar 3,0 ay boyunca sürer. Bužim bölgesinde suyun en sıcak olduğu ay Ağustos ayıdır ve bu dönemde ortalama sıcaklık 23°C olmaktadır.

Yılın su sıcaklığının daha serin olduğu dönemi ortalama sıcaklığın 13°C düzeyinin altında olduğu 19 Aralık tarihinden 18 Nisan tarihine kadar 4,0 ay boyunca sürer. Bužim bölgesinde suyun en serin olduğu ay Şubat ayıdır ve bu dönemde ortalama sıcaklık 11°C olmaktadır.

Havanın Bužim bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Bužim bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zaman Haziran ortasından Eylül başına, en yüksek skoru alan ise Ağustos ayının ilk haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Bužim ziyaretinin en iyi zamanı Temmuz başından Ağustos ortasına, en yüksek skoru alan ise Ağustos ayının ilk haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Bužim bölgesindeki yetiştirme sezonu normalde 6,4 ay boyunca (196 gün) yaklaşık 8 Nisan tarihinden 21 Ekim tarihine kadar sürer ve nadiren 16 Mart tarihinden önce veya 30 Nisan tarihinden sonra başlayıp nadiren 4 Ekim tarihinden önce veya 9 Kasım tarihinden sonra sona erer.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Yalnızca yetiştirme derecesi günlerine dayanarak, Bužim bölgesinde bahar çiçekleri ilk 5 Nisan civarında ortaya çıkarken nadiren 21 Mart tarihinden önce veya 22 Nisan tarihinden sonra çıkar.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 6,0 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 11 Mayıs tarihinden 18 Ağustos tarihine kadar 3,2 ay boyunca sürer. Bužim bölgesinde en güneşli ay Temmuz ayıdır ve bu dönemde ortalama 7,0 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 2,5 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 27 Ekim tarihinden 16 Şubat tarihine kadar 3,6 ay boyunca sürer. Bužim bölgesinde en karanlık ay Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama 1,3 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Bužim bölgesi coğrafi koordinatları 45,054° enlem, 16,033° boylam ve 218 m yüksekliktir.

Bužim bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafyada yükseklik açısından çok önemli miktarda varyasyon bulunur ve maksimum yükseklik değişimi 259 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 300 metre kadardır. 16 kilometre çapında çok önemli miktarda varyasyon gösterir (648 metre). 80 kilometre çapında büyük miktarda varyasyon gösterir (1.881 metre).

Bužim bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan ekili arazi (%65) ve ağaçlar (%32) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan ağaçlar (%47) ve ekili arazi (%47) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise ağaçlar (%59) ve ekili arazi (%28) ile kaplıdır.