Mostar Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Bosna-Hersek

Mostar bölgesinde yazlar kısa, sıcak ve az bulutlu ve kışlar çok soğuk, yağışlı ve parçalı bulutlu. Yıl içerisinde sıcaklık normalde -1°C ila 32°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren -6°C altında ve 36°C üzerinde olur.

Kumsal/havuz skoruna göre, sıcak hava aktiviteleri açısından Mostar ziyaretinde yılın en iyi zamanı Haziran sonundan Ağustos sonuna

Sıcak mevsim 2,9 ay uzunluğundadır ve 12 Haziran tarihinde başlayıp 8 Eylül tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 27°C üzerindedir. Mostar bölgesindeki en sıcak ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 31°C iken düşük sıcaklık 17°C düzeyindedir.

Soğuk mevsim 3,6 ay uzunluğundadır ve 19 Kasım tarihinde başlayıp 8 Mart tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 12°C altındadır. Mostar bölgesindeki en soğuk ay Ocak ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık -1°C iken yüksek sıcaklık 8°C düzeyindedir.

Mostar bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca önemli ölçüde mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Mostar bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 7 Haziran civarında başlar ve 3,5 ay boyunca sürüp 21 Eylül civarında sona erer.

Mostar bölgesinde yılın en açık ayı Temmuz ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %83 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 21 Eylül civarında başlayıp 8,5 ay boyunca sürer ve 7 Haziran civarında biter.

Mostar bölgesinde yılın en bulutlu ayı Kasım ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %56 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Yağmurlu gün en az 1 milimetre sıvı veya sıvıya eşdeğer yağışın olduğu bir gündür. Mostar bölgesinde yağmurlu gün ihtimali yıl boyunca değişiklik arz etmektedir.

Yağmurlu mevsim 8,4 ay boyunca 24 Eylül tarihinden 6 Haziran tarihine kadar sürer ve herhangi bir günün yağmurlu olma ihtimali %25 oranından yüksektir. Mostar bölgesinde en çok yağmurlu günün olduğu ay 9,8 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Kasım ayıdır.

Kurak sezon 6 Haziran tarihinde başlayıp 24 Eylül tarihine kadar 3,6 ay sürer. Mostar bölgesinde en az yağmurlu günün olduğu ay 5,1 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Temmuz ayıdır.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Mostar bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Kasım olup, ortalama yağış 9,7 gün düzeyindedir. Bu kategorizasyona dayanarak yıl boyunca görülen en yaygın yağış formu yalnızca yağmur olup 20 Kasım tarihinde %35 ile en yüksek olmaktadır.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Mostar aylık yağış miktarında önemli düzeyde mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Mostar bölgesinde yıl boyu yağan yağmur. Mostar bölgesinde en yağmurlu ay Kasım olup, ortalama yağış 111 milimetre düzeyindedir.

Mostar bölgesinde en az yağmurlu ay Temmuz olup, ortalama yağış 27 milimetre düzeyindedir.

Kar Yağışı

Yağmur miktarında olduğu gibi kar yağışını yılın her bir gününü merkez alan ve 31 günlük hareketli dönemlerle göz önünde bulunduruyoruz. Mostar aylık kar yağışında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın karlı dönemi en az 25 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 2,5 ay boyunca 12 Aralık tarihinden 26 Şubat tarihine sürmektedir. Mostar bölgesinde en kar yağışlı ay Ocak olup, ortalama kar yağışı 45 milimetre düzeyindedir.

Yılın karsız dönemi 26 Şubat tarihinden 12 Aralık tarihine kadar 9,6 ay boyunca sürmektedir. Yılın en az kar yağışı 0 milimetre ortalama toplam birikmesiyle 22 Temmuz günü civarına denk gelmektedir.

Mostar gün uzunluğu yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik arz etmektedir. 2024 yılında en kısa gün 21 Aralık tarihinde 8 saat 58 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 20 Haziran tarihinde 15 saat 24 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 15 Haziran tarihinde 05:07 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 3 Ocak tarihinde 2 saat 14 dakika sonra 07:21 saatindedir. En erken gün batımı 9 Aralık tarihinde 16:12 saatinde ve en geç gün batımı 26 Haziran tarihinde 4 saat 21 dakika sonra 20:33 saatindedir.

Yaz Saati Uygulaması (YSU) 2024 yılında Mostar bölgesinde baharda 31 Mart tarihinde başlayıp, 6,9 ay sürüp, sonbaharda 27 Ekim tarihinde bitecek şekilde uygulanmaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Mostar bölgesinde nem rahatlık düzeyinin bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olduğu zaman yüzdesiyle ölçülen, hissedilen nem oranı yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik göstermez ve bütün yıl boyu %1 düzeyinin %1 artı veya eksi civarında kalır.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Mostar ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca önemli oranda mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 11,9 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 25 Ekim tarihinden 13 Nisan tarihine kadar 5,6 ay boyunca sürer. Mostar bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Şubat ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 14,1 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 13 Nisan tarihinden 25 Ekim tarihine kadar 6,4 ay boyunca sürmektedir. Mostar bölgesinde yılın en sakin ayı Ağustos ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 9,5 kilometre/saat olmaktadır.

Mostar bölgesindeki hakim ortalama saatlik rüzgar yönü yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Rüzgar genelde güney yönünden 11 Mart tarihinden 6 Haziran tarihine 2,8 ay boyunca ve 9 Kasım tarihinden 20 Kasım tarihine 1,6 hafta boyunca en yüksek %38 ile 12 Kasım tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde doğu yönünden 6 Haziran tarihinden 9 Haziran tarihine 3,0 gün boyunca, 19 Temmuz tarihinden 9 Kasım tarihine 3,7 ay boyunca ve 20 Kasım tarihinden 11 Mart tarihine 3,7 ay boyunca en yüksek %39 ile 19 Ekim tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde kuzey yönünden 9 Haziran tarihinden 19 Temmuz tarihine 1,3 ay boyunca en yüksek %34 ile 3 Temmuz tarihinde esmektedir.

Mostar büyük bir su kitlesine yakın konumdadır (örneğin okyanus, deniz veya büyük bir göl gibi). Bu bölüm o su kütlesinin geniş alan ortalama yüzey sıcaklığına ilişkin rapor sunmaktadır.

Ortalama su sıcaklığı yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler göstermektedir.

Yılın su sıcaklığının daha ılık olduğu dönemi ortalama sıcaklığın 23°C düzeyinin üzerinde olduğu 22 Haziran tarihinden 22 Eylül tarihine kadar 3,0 ay boyunca sürer. Mostar bölgesinde suyun en sıcak olduğu ay Ağustos ayıdır ve bu dönemde ortalama sıcaklık 25°C olmaktadır.

Yılın su sıcaklığının daha serin olduğu dönemi ortalama sıcaklığın 16°C düzeyinin altında olduğu 19 Aralık tarihinden 24 Nisan tarihine kadar 4,1 ay boyunca sürer. Mostar bölgesinde suyun en serin olduğu ay Şubat ayıdır ve bu dönemde ortalama sıcaklık 13°C olmaktadır.

Havanın Mostar bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Mostar bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zaman Mayıs ortasından Eylül sonuna, en yüksek skoru alan ise Eylül ayının ikinci haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Mostar ziyaretinin en iyi zamanı Haziran sonundan Ağustos sonuna, en yüksek skoru alan ise Ağustos ayının ilk haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Mostar bölgesindeki yetiştirme sezonu normalde 7,7 ay boyunca (234 gün) yaklaşık 20 Mart tarihinden 9 Kasım tarihine kadar sürer ve nadiren 20 Şubat tarihinden önce veya 16 Nisan tarihinden sonra başlayıp nadiren 19 Ekim tarihinden önce veya 1 Aralık tarihinden sonra sona erer.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Yalnızca yetiştirme derecesi günlerine dayanarak, Mostar bölgesinde bahar çiçekleri ilk 30 Mart civarında ortaya çıkarken nadiren 11 Mart tarihinden önce veya 16 Nisan tarihinden sonra çıkar.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 6,3 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 15 Mayıs tarihinden 19 Ağustos tarihine kadar 3,1 ay boyunca sürer. Mostar bölgesinde en güneşli ay Temmuz ayıdır ve bu dönemde ortalama 7,3 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 2,7 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 28 Ekim tarihinden 17 Şubat tarihine kadar 3,6 ay boyunca sürer. Mostar bölgesinde en karanlık ay Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama 1,5 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Mostar bölgesi coğrafi koordinatları 43,343° enlem, 17,808° boylam ve 66 m yüksekliktir.

Mostar bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafyada yükseklik açısından büyük miktarda varyasyon bulunur ve maksimum yükseklik değişimi 651 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 210 metre kadardır. 16 kilometre çapında büyük miktarda varyasyon gösterir (1.871 metre). 80 kilometre çapında ayrıca aşırı varyasyon gösterir (2.399 metre).

Mostar bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan yapay yüzeyler (%43), çayır (%25), seyrek bitki örtüsü (%18) ve ağaçlar (%10) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan ağaçlar (%44) ve ekili arazi (%20) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise ağaçlar (%50) ve çayır (%13) ile kaplıdır.