Kakanj Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Bosna-Hersek

Kakanj bölgesinde yazlar ılık ve az bulutlu ve kışlar çok soğuk, karlı ve parçalı bulutlu. Yıl içerisinde sıcaklık normalde -5°C ila 27°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren -11°C altında ve 34°C üzerinde olur.

Turizm skorunagöre, ılık hava aktiviteleri açısından Kakanj ziyaretinde zamanı Haziran ortasından Eylül başına.

Ilık mevsim 3,2 ay uzunluğundadır ve 3 Haziran tarihinde başlayıp 11 Eylül tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 23°C üzerindedir. Kakanj bölgesindeki en sıcak ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 27°C iken düşük sıcaklık 13°C düzeyindedir.

Soğuk mevsim 3,4 ay uzunluğundadır ve 21 Kasım tarihinde başlayıp 1 Mart tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 8°C altındadır. Kakanj bölgesindeki en soğuk ay Ocak ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık -5°C iken yüksek sıcaklık 3°C düzeyindedir.

Kakanj bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca önemli ölçüde mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Kakanj bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 8 Haziran civarında başlar ve 3,3 ay boyunca sürüp 18 Eylül civarında sona erer.

Kakanj bölgesinde yılın en açık ayı Temmuz ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %77 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 18 Eylül civarında başlayıp 8,7 ay boyunca sürer ve 8 Haziran civarında biter.

Kakanj bölgesinde yılın en bulutlu ayı Aralık ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %60 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Yağmurlu gün en az 1 milimetre sıvı veya sıvıya eşdeğer yağışın olduğu bir gündür. Kakanj bölgesinde yağmurlu gün ihtimali yıl boyunca değişiklik arz etmektedir.

Yağmurlu mevsim 8,9 ay boyunca 7 Ekim tarihinden 4 Temmuz tarihine kadar sürer ve herhangi bir günün yağmurlu olma ihtimali %27 oranından yüksektir. Kakanj bölgesinde en çok yağmurlu günün olduğu ay 9,3 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Haziran ayıdır.

Kurak sezon 4 Temmuz tarihinde başlayıp 7 Ekim tarihine kadar 3,1 ay sürer. Kakanj bölgesinde en az yağmurlu günün olduğu ay 6,7 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Ağustos ayıdır.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Kakanj bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Haziran olup, ortalama yağış 9,3 gün düzeyindedir. Bu kategorizasyona dayanarak yıl boyunca görülen en yaygın yağış formu yalnızca yağmur olup 14 Haziran tarihinde %32 ile en yüksek olmaktadır.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Kakanj aylık yağış miktarında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Kakanj bölgesinde yıl boyu yağan yağmur. Kakanj bölgesinde en yağmurlu ay Eylül olup, ortalama yağış 62 milimetre düzeyindedir.

Kakanj bölgesinde en az yağmurlu ay Ocak olup, ortalama yağış 32 milimetre düzeyindedir.

Kar Yağışı

Yağmur miktarında olduğu gibi kar yağışını yılın her bir gününü merkez alan ve 31 günlük hareketli dönemlerle göz önünde bulunduruyoruz. Kakanj aylık kar yağışında önemli düzeyde mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın karlı dönemi en az 25 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 5,7 ay boyunca 25 Ekim tarihinden 15 Nisan tarihine sürmektedir. Kakanj bölgesinde en kar yağışlı ay Aralık olup, ortalama kar yağışı 166 milimetre düzeyindedir.

Yılın karsız dönemi 15 Nisan tarihinden 25 Ekim tarihine kadar 6,3 ay boyunca sürmektedir. Yılın en az kar yağışı 0 milimetre ortalama toplam birikmesiyle 29 Temmuz günü civarına denk gelmektedir.

Kakanj gün uzunluğu yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik arz etmektedir. 2024 yılında en kısa gün 21 Aralık tarihinde 8 saat 52 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 20 Haziran tarihinde 15 saat 30 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 15 Haziran tarihinde 05:03 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 2 Ocak tarihinde 2 saat 19 dakika sonra 07:22 saatindedir. En erken gün batımı 9 Aralık tarihinde 16:08 saatinde ve en geç gün batımı 26 Haziran tarihinde 4 saat 26 dakika sonra 20:35 saatindedir.

Yaz Saati Uygulaması (YSU) 2024 yılında Kakanj bölgesinde baharda 31 Mart tarihinde başlayıp, 6,9 ay sürüp, sonbaharda 27 Ekim tarihinde bitecek şekilde uygulanmaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Kakanj bölgesinde nem rahatlık düzeyinin bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olduğu zaman yüzdesiyle ölçülen, hissedilen nem oranı yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik göstermez ve bütün yıl boyu %2 düzeyinin %2 artı veya eksi civarında kalır.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Kakanj ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca hafif mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 7,4 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 4 Kasım tarihinden 21 Nisan tarihine kadar 5,6 ay boyunca sürer. Kakanj bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Şubat ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 9,0 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 21 Nisan tarihinden 4 Kasım tarihine kadar 6,4 ay boyunca sürmektedir. Kakanj bölgesinde yılın en sakin ayı Ağustos ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 5,8 kilometre/saat olmaktadır.

Kakanj bölgesindeki hakim ortalama saatlik rüzgar yönü yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Rüzgar genelde kuzey yönünden 2 Haziran tarihinden 7 Eylül tarihine 3,2 ay boyunca en yüksek %40 ile 1 Temmuz tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde güney yönünden 7 Eylül tarihinden 2 Haziran tarihine 8,8 ay boyunca en yüksek %42 ile 1 Ocak tarihinde esmektedir.

Havanın Kakanj bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Kakanj bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zaman Haziran ortasından Eylül başına, en yüksek skoru alan ise Ağustos ayının ilk haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Kakanj ziyaretinin en iyi zamanı Temmuz başından Ağustos ortasına, en yüksek skoru alan ise Ağustos ayının ilk haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Kakanj bölgesindeki yetiştirme sezonu normalde 6,2 ay boyunca (190 gün) yaklaşık 13 Nisan tarihinden 21 Ekim tarihine kadar sürer ve nadiren 23 Mart tarihinden önce veya 2 Mayıs tarihinden sonra başlayıp nadiren 4 Ekim tarihinden önce veya 6 Kasım tarihinden sonra sona erer.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Yalnızca yetiştirme derecesi günlerine dayanarak, Kakanj bölgesinde bahar çiçekleri ilk 12 Nisan civarında ortaya çıkarken nadiren 25 Mart tarihinden önce veya 30 Nisan tarihinden sonra çıkar.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 6,0 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 11 Mayıs tarihinden 19 Ağustos tarihine kadar 3,3 ay boyunca sürer. Kakanj bölgesinde en güneşli ay Temmuz ayıdır ve bu dönemde ortalama 7,0 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 2,6 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 29 Ekim tarihinden 14 Şubat tarihine kadar 3,5 ay boyunca sürer. Kakanj bölgesinde en karanlık ay Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama 1,5 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Kakanj bölgesi coğrafi koordinatları 44,133° enlem, 18,123° boylam ve 399 m yüksekliktir.

Kakanj bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafyada yükseklik açısından çok önemli miktarda varyasyon bulunur ve maksimum yükseklik değişimi 432 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 497 metre kadardır. 16 kilometre çapında çok önemli miktarda varyasyon gösterir (1.151 metre). 80 kilometre çapında ayrıca aşırı varyasyon gösterir (2.129 metre).

Kakanj bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan ekili arazi (%34), yapay yüzeyler (%26), çayır (%23) ve ağaçlar (%17) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan ağaçlar (%64) ve ekili arazi (%22) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise ağaçlar (%65) ve ekili arazi (%19) ile kaplıdır.