Tatabánya Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Macaristan

Tatabánya bölgesinde yazlar ılık, kışlar çok soğuk ve karlı ve hava yıl boyu parçalı bulutlu. Yıl içerisinde sıcaklık normalde -3°C ila 27°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren -11°C altında ve 32°C üzerinde olur.

Turizm skorunagöre, ılık hava aktiviteleri açısından Tatabánya ziyaretinde zamanı Haziran başından Eylül başına.

Ilık mevsim 3,5 ay uzunluğundadır ve 25 Mayıs tarihinde başlayıp 10 Eylül tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 22°C üzerindedir. Tatabánya bölgesindeki en sıcak ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 26°C iken düşük sıcaklık 15°C düzeyindedir.

Soğuk mevsim 3,5 ay uzunluğundadır ve 19 Kasım tarihinde başlayıp 2 Mart tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 7°C altındadır. Tatabánya bölgesindeki en soğuk ay Ocak ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık -3°C iken yüksek sıcaklık 2°C düzeyindedir.

Tatabánya bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca önemli ölçüde mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Tatabánya bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 10 Mayıs civarında başlar ve 5,0 ay boyunca sürüp 10 Ekim civarında sona erer.

Tatabánya bölgesinde yılın en açık ayı Temmuz ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %68 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 10 Ekim civarında başlayıp 7,0 ay boyunca sürer ve 10 Mayıs civarında biter.

Tatabánya bölgesinde yılın en bulutlu ayı Aralık ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %64 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Yağmurlu gün en az 1 milimetre sıvı veya sıvıya eşdeğer yağışın olduğu bir gündür. Tatabánya bölgesinde yağmurlu gün ihtimali yıl boyunca değişiklik arz etmektedir.

Yağmurlu mevsim 4,4 ay boyunca 30 Nisan tarihinden 13 Eylül tarihine kadar sürer ve herhangi bir günün yağmurlu olma ihtimali %22 oranından yüksektir. Tatabánya bölgesinde en çok yağmurlu günün olduğu ay 8,0 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Haziran ayıdır.

Kurak sezon 13 Eylül tarihinde başlayıp 30 Nisan tarihine kadar 7,6 ay sürer. Tatabánya bölgesinde en az yağmurlu günün olduğu ay 4,8 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Ocak ayıdır.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Tatabánya bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Haziran olup, ortalama yağış 8,0 gün düzeyindedir. Bu kategorizasyona dayanarak yıl boyunca görülen en yaygın yağış formu yalnızca yağmur olup 27 Mayıs tarihinde %29 ile en yüksek olmaktadır.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Tatabánya aylık yağış miktarında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Tatabánya bölgesinde yıl boyu yağan yağmur. Tatabánya bölgesinde en yağmurlu ay Haziran olup, ortalama yağış 48 milimetre düzeyindedir.

Tatabánya bölgesinde en az yağmurlu ay Şubat olup, ortalama yağış 18 milimetre düzeyindedir.

Kar Yağışı

Yağmur miktarında olduğu gibi kar yağışını yılın her bir gününü merkez alan ve 31 günlük hareketli dönemlerle göz önünde bulunduruyoruz. Tatabánya aylık kar yağışında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın karlı dönemi en az 25 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 3,9 ay boyunca 11 Kasım tarihinden 8 Mart tarihine sürmektedir. Tatabánya bölgesinde en kar yağışlı ay Ocak olup, ortalama kar yağışı 65 milimetre düzeyindedir.

Yılın karsız dönemi 8 Mart tarihinden 11 Kasım tarihine kadar 8,1 ay boyunca sürmektedir. Yılın en az kar yağışı 0 milimetre ortalama toplam birikmesiyle 23 Temmuz günü civarına denk gelmektedir.

Tatabánya gün uzunluğu yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik arz etmektedir. 2024 yılında en kısa gün 21 Aralık tarihinde 8 saat 26 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 20 Haziran tarihinde 15 saat 59 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 16 Haziran tarihinde 04:48 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 1 Ocak tarihinde 2 saat 46 dakika sonra 07:34 saatindedir. En erken gün batımı 10 Aralık tarihinde 15:54 saatinde ve en geç gün batımı 25 Haziran tarihinde 4 saat 53 dakika sonra 20:48 saatindedir.

Yaz Saati Uygulaması (YSU) 2024 yılında Tatabánya bölgesinde baharda 31 Mart tarihinde başlayıp, 6,9 ay sürüp, sonbaharda 27 Ekim tarihinde bitecek şekilde uygulanmaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Tatabánya bölgesinde nem rahatlık düzeyinin bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olduğu zaman yüzdesiyle ölçülen, hissedilen nem oranı yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik göstermez ve bütün yıl boyu %2 düzeyinin %2 artı veya eksi civarında kalır.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Tatabánya ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca hafif mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 13,2 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 20 Ekim tarihinden 27 Nisan tarihine kadar 6,2 ay boyunca sürer. Tatabánya bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Şubat ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 15,0 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 27 Nisan tarihinden 20 Ekim tarihine kadar 5,8 ay boyunca sürmektedir. Tatabánya bölgesinde yılın en sakin ayı Ağustos ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 11,7 kilometre/saat olmaktadır.

Tatabánya bölgesindeki hakim ortalama saatlik rüzgar yönü yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Rüzgar genelde kuzey yönünden 14 Şubat tarihinden 1 Mayıs tarihine 2,6 ay boyunca ve 9 Mayıs tarihinden 19 Eylül tarihine 4,3 ay boyunca en yüksek %40 ile 21 Temmuz tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde güney yönünden 1 Mayıs tarihinden 9 Mayıs tarihine 1,1 hafta boyunca ve 19 Eylül tarihinden 17 Aralık tarihine 2,9 ay boyunca en yüksek %37 ile 29 Ekim tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde batı yönünden 17 Aralık tarihinden 14 Şubat tarihine 1,9 ay boyunca en yüksek %31 ile 1 Ocak tarihinde esmektedir.

Havanın Tatabánya bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Tatabánya bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zaman Haziran başından Eylül başına, en yüksek skoru alan ise Ağustos ayının ikinci haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Tatabánya ziyaretinin en iyi zamanı Temmuz başından Ağustos ortasına, en yüksek skoru alan ise Ağustos ayının ilk haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Tatabánya bölgesindeki yetiştirme sezonu normalde 6,7 ay boyunca (206 gün) yaklaşık 1 Nisan tarihinden 24 Ekim tarihine kadar sürer ve nadiren 11 Mart tarihinden önce veya 26 Nisan tarihinden sonra başlayıp nadiren 7 Ekim tarihinden önce veya 10 Kasım tarihinden sonra sona erer.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Yalnızca yetiştirme derecesi günlerine dayanarak, Tatabánya bölgesinde bahar çiçekleri ilk 13 Nisan civarında ortaya çıkarken nadiren 1 Nisan tarihinden önce veya 25 Nisan tarihinden sonra çıkar.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 5,7 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 2 Mayıs tarihinden 17 Ağustos tarihine kadar 3,5 ay boyunca sürer. Tatabánya bölgesinde en güneşli ay Haziran ayıdır ve bu dönemde ortalama 6,7 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 2,2 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 29 Ekim tarihinden 16 Şubat tarihine kadar 3,6 ay boyunca sürer. Tatabánya bölgesinde en karanlık ay Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama 1,1 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Tatabánya bölgesi coğrafi koordinatları 47,585° enlem, 18,393° boylam ve 146 m yüksekliktir.

Tatabánya bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafyada yükseklik açısından çok önemli miktarda varyasyon bulunur ve maksimum yükseklik değişimi 313 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 190 metre kadardır. 16 kilometre çapında ayrıca çok önemli miktarda varyasyon gösterir (535 metre). 80 kilometre çapında çok önemli miktarda varyasyon gösterir (883 metre).

Tatabánya bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan yapay yüzeyler (%42), ekili arazi (%29) ve ağaçlar (%24) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan ekili arazi (%45) ve ağaçlar (%40) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise ekili arazi (%60) ve ağaçlar (%21) ile kaplıdır.