Utena ili Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Litvanya

Utena ili bölgesinde yazlar rahat ve parçalı bulutlu ve kışlar uzun, dondurucu, karlı ve kapalı. Yıl içerisinde sıcaklık normalde -7°C ila 23°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren -18°C altında ve 29°C üzerinde olur.

Turizm skorunagöre, ılık hava aktiviteleri açısından Utena ili ziyaretinde zamanı Haziran sonundan Ağustos ortasına.

Ilık mevsim 3,6 ay uzunluğundadır ve 18 Mayıs tarihinde başlayıp 4 Eylül tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 18°C üzerindedir. Utena ili bölgesindeki en sıcak ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 23°C iken düşük sıcaklık 13°C düzeyindedir.

Soğuk mevsim 3,9 ay uzunluğundadır ve 17 Kasım tarihinde başlayıp 14 Mart tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 3°C altındadır. Utena ili bölgesindeki en soğuk ay Ocak ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık -7°C iken yüksek sıcaklık -2°C düzeyindedir.

Utena ili bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca önemli ölçüde mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Utena ili bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 7 Nisan civarında başlar ve 5,8 ay boyunca sürüp 2 Ekim civarında sona erer.

Utena ili bölgesinde yılın en açık ayı Temmuz ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %56 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 2 Ekim civarında başlayıp 6,2 ay boyunca sürer ve 7 Nisan civarında biter.

Utena ili bölgesinde yılın en bulutlu ayı Ocak ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %80 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Yağmurlu gün en az 1 milimetre sıvı veya sıvıya eşdeğer yağışın olduğu bir gündür. Utena ili bölgesinde yağmurlu gün ihtimali yıl boyunca değişiklik arz etmektedir.

Yağmurlu mevsim 3,4 ay boyunca 24 Mayıs tarihinden 7 Eylül tarihine kadar sürer ve herhangi bir günün yağmurlu olma ihtimali %30 oranından yüksektir. Utena ili bölgesinde en çok yağmurlu günün olduğu ay 11,0 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Haziran ayıdır.

Kurak sezon 7 Eylül tarihinde başlayıp 24 Mayıs tarihine kadar 8,5 ay sürer. Utena ili bölgesinde en az yağmurlu günün olduğu ay 6,5 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Mart ayıdır.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Utena ili bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Haziran olup, ortalama yağış 11,0 gün düzeyindedir. Bu kategorizasyona dayanarak yıl boyunca görülen en yaygın yağış formu yalnızca yağmur olup 29 Haziran tarihinde %39 ile en yüksek olmaktadır.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Utena ili aylık yağış miktarında önemli düzeyde mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Utena ili bölgesinde yıl boyu yağan yağmur. Utena ili bölgesinde en yağmurlu ay Haziran olup, ortalama yağış 70 milimetre düzeyindedir.

Utena ili bölgesinde en az yağmurlu ay Şubat olup, ortalama yağış 14 milimetre düzeyindedir.

Kar Yağışı

Yağmur miktarında olduğu gibi kar yağışını yılın her bir gününü merkez alan ve 31 günlük hareketli dönemlerle göz önünde bulunduruyoruz. Utena ili aylık kar yağışında önemli düzeyde mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın karlı dönemi en az 25 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 5,4 ay boyunca 30 Ekim tarihinden 11 Nisan tarihine sürmektedir. Utena ili bölgesinde en kar yağışlı ay Aralık olup, ortalama kar yağışı 131 milimetre düzeyindedir.

Yılın karsız dönemi 11 Nisan tarihinden 30 Ekim tarihine kadar 6,6 ay boyunca sürmektedir. Yılın en az kar yağışı 0 milimetre ortalama toplam birikmesiyle 25 Temmuz günü civarına denk gelmektedir.

Utena ili gün uzunluğu yıl boyunca çok önemli ölçüde değişiklik arz etmektedir. 2024 yılında en kısa gün 21 Aralık tarihinde 7 saat 4 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 20 Haziran tarihinde 17 saat 30 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 17 Haziran tarihinde 04:34 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 29 Aralık tarihinde 4 saat 12 dakika sonra 08:45 saatindedir. En erken gün batımı 14 Aralık tarihinde 15:45 saatinde ve en geç gün batımı 23 Haziran tarihinde 6 saat 19 dakika sonra 22:04 saatindedir.

Yaz Saati Uygulaması (YSU) 2024 yılında Utena ili bölgesinde baharda 31 Mart tarihinde başlayıp, 6,9 ay sürüp, sonbaharda 27 Ekim tarihinde bitecek şekilde uygulanmaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Utena ili bölgesinde nem rahatlık düzeyinin bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olduğu zaman yüzdesiyle ölçülen, hissedilen nem oranı yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik göstermez ve bütün yıl boyu %3 düzeyinin %3 artı veya eksi civarında kalır.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Utena ili ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca hafif mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 8,6 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 13 Ekim tarihinden 9 Nisan tarihine kadar 5,9 ay boyunca sürer. Utena ili bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Ocak ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 10,1 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 9 Nisan tarihinden 13 Ekim tarihine kadar 6,1 ay boyunca sürmektedir. Utena ili bölgesinde yılın en sakin ayı Temmuz ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 6,8 kilometre/saat olmaktadır.

Utena ili bölgesindeki hakim ortalama saatlik rüzgar yönü yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Rüzgar genelde batı yönünden 3 Ocak tarihinden 30 Ocak tarihine 3,9 hafta boyunca ve 3 Mayıs tarihinden 27 Eylül tarihine 4,8 ay boyunca en yüksek %40 ile 20 Ağustos tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde güney yönünden 30 Ocak tarihinden 3 Mayıs tarihine 3,1 ay boyunca ve 27 Eylül tarihinden 3 Ocak tarihine 3,2 ay boyunca en yüksek %34 ile 17 Şubat tarihinde esmektedir.

Havanın Utena ili bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Utena ili bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zaman Haziran sonundan Ağustos ortasına, en yüksek skoru alan ise Ağustos ayının ilk haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Utena ili ziyaretinin en iyi zamanı Temmuz ortasından Ağustos başına, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının üçüncü haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Utena ili bölgesindeki yetiştirme sezonu normalde 5,5 ay boyunca (166 gün) yaklaşık 26 Nisan tarihinden 9 Ekim tarihine kadar sürer ve nadiren 9 Nisan tarihinden önce veya 13 Mayıs tarihinden sonra başlayıp nadiren 19 Eylül tarihinden önce veya 29 Ekim tarihinden sonra sona erer.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Yalnızca yetiştirme derecesi günlerine dayanarak, Utena ili bölgesinde bahar çiçekleri ilk 4 Mayıs civarında ortaya çıkarken nadiren 26 Nisan tarihinden önce veya 17 Mayıs tarihinden sonra çıkar.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 4,9 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 30 Nisan tarihinden 15 Ağustos tarihine kadar 3,5 ay boyunca sürer. Utena ili bölgesinde en güneşli ay Haziran ayıdır ve bu dönemde ortalama 6,0 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 1,5 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 17 Ekim tarihinden 22 Şubat tarihine kadar 4,1 ay boyunca sürer. Utena ili bölgesinde en karanlık ay Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama 0,4 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Utena ili bölgesi coğrafi koordinatları 55,498° enlem, 25,599° boylam ve 104 m yüksekliktir.

Utena ili bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafyada yükseklik açısından yalnızca az miktarda varyasyon bulunur ve maksimum yükseklik değişimi 58 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 116 metre kadardır. 16 kilometre çapında yükseklikte yalnızca az miktarda varyasyon gösterir (161 metre). 80 kilometre çapında ayrıca önemli miktarda varyasyon gösterir (244 metre).

Utena ili bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan yapay yüzeyler (%48), ekili arazi (%31) ve ağaçlar (%16) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan ekili arazi (%55) ve ağaçlar (%30) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise ekili arazi (%45) ve ağaçlar (%40) ile kaplıdır.