Lusaka Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Zambiya

Lusaka bölgesinde yağmurlu sezon bunaltıcı ve kapalı, kurak sezon rüzgarlı ve az bulutlu ve hava yıl boyu ılık. Yıl içerisinde sıcaklık normalde 8°C ila 31°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren 6°C altında ve 34°C üzerinde olur.

Kumsal/havuz skoruna göre, sıcak hava aktiviteleri açısından Lusaka ziyaretinde yılın en iyi zamanı Eylül ortasından Kasım başına

Sıcak mevsim 2,2 ay uzunluğundadır ve 14 Eylül tarihinde başlayıp 19 Kasım tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 29°C üzerindedir. Lusaka bölgesindeki en sıcak ay Ekim ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 31°C iken düşük sıcaklık 17°C düzeyindedir.

Serin mevsim 2,2 ay uzunluğundadır ve 27 Mayıs tarihinde başlayıp 1 Ağustos tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 24°C altındadır. Lusaka bölgesindeki en soğuk ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık 8°C iken yüksek sıcaklık 23°C düzeyindedir.

Lusaka bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca aşırı mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Lusaka bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 31 Mart civarında başlar ve 7,2 ay boyunca sürüp 6 Kasım civarında sona erer.

Lusaka bölgesinde yılın en açık ayı Temmuz ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %93 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 6 Kasım civarında başlayıp 4,8 ay boyunca sürer ve 31 Mart civarında biter.

Lusaka bölgesinde yılın en bulutlu ayı Ocak ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %82 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Yağmurlu gün en az 1 milimetre sıvı veya sıvıya eşdeğer yağışın olduğu bir gündür. Lusaka bölgesinde yağmurlu gün ihtimali yıl boyunca yüksek oranda değişiklik arz etmektedir.

Yağmurlu mevsim 4,0 ay boyunca 19 Kasım tarihinden 19 Mart tarihine kadar sürer ve herhangi bir günün yağmurlu olma ihtimali %34 oranından yüksektir. Lusaka bölgesinde en çok yağmurlu günün olduğu ay 20,7 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Ocak ayıdır.

Kurak sezon 19 Mart tarihinde başlayıp 19 Kasım tarihine kadar 8,0 ay sürer. Lusaka bölgesinde en az yağmurlu günün olduğu ay 0,0 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Temmuz ayıdır.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Lusaka bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Ocak olup, ortalama yağış 20,7 gün düzeyindedir. Bu kategorizasyona dayanarak yıl boyunca görülen en yaygın yağış formu yalnızca yağmur olup 28 Ocak tarihinde %69 ile en yüksek olmaktadır.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Lusaka aylık yağış miktarında aşırı mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın yağmurlu dönemi en az 13 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 6,6 ay boyunca 13 Ekim tarihinden 1 Mayıs tarihine sürmektedir. Lusaka bölgesinde en yağmurlu ay Ocak olup, ortalama yağış 179 milimetre düzeyindedir.

Yılın yağmursuz dönemi 1 Mayıs tarihinden 13 Ekim tarihine kadar 5,4 ay boyunca sürmektedir. Lusaka bölgesinde en az yağmurlu ay Temmuz olup, ortalama yağış 0 milimetre düzeyindedir.

Lusaka gün uzunluğu yıl boyunca değişiklik arz etmektedir. 2024 yılında en kısa gün 20 Haziran tarihinde 11 saat 13 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 21 Aralık tarihinde 13 saat 3 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 22 Kasım tarihinde 05:26 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 7 Temmuz tarihinde 1 saat 8 dakika sonra 06:34 saatindedir. En erken gün batımı 1 Haziran tarihinde 17:42 saatinde ve en geç gün batımı 21 Ocak tarihinde 1 saat 2 dakika sonra 18:44 saatindedir.

2024 yılında Lusaka bölgesinde Yaz saati uygulaması (YSU) yapılmamaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Lusaka hissedilen nem oranında aşırı mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın en bunaltıcı dönemi 5,1 ay boyunca 10 Kasım tarihinden 13 Nisan tarihine kadar sürmektedir ve bu zaman zarfında rahatlık düzeyi en az %19 civarında bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olmaktadır. Lusaka bölgesindeki en bunaltıcı günler Ocak ayındadır ve bu dönemde hava 23,0 gün kadar bunaltıcı veya daha kötü durumdadır.

Lusaka bölgesindeki en az sayıdaki bunaltıcı gün Ağustos ayındadır ve bu dönemde hava 0,0 gün kadar bunaltıcı veya daha kötü durumdadır.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Lusaka ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca önemli oranda mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 15,5 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 12 Temmuz tarihinden 20 Kasım tarihine kadar 4,2 ay boyunca sürer. Lusaka bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Ekim ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 20,0 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 20 Kasım tarihinden 12 Temmuz tarihine kadar 7,8 ay boyunca sürmektedir. Lusaka bölgesinde yılın en sakin ayı Ocak ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 10,8 kilometre/saat olmaktadır.

Lusaka bölgesinde yıl boyunca baskın ortalama saatlik rüzgar doğu yönünden gelmektedir.

Havanın Lusaka bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Lusaka bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zamanlar Nisan ortasından Mayıs sonuna ve Temmuz sonundan Ekim başına, en yüksek skoru alan ise Ağustos ayının son haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Lusaka ziyaretinin en iyi zamanı Eylül ortasından Kasım başına, en yüksek skoru alan ise Ekim ayının ikinci haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Lusaka bölgesindeki sıcaklıklar yıl boyu yeterince ılık olduğundan bu koşullarda yetiştirme döneminden bahsetmek anlamlı değildir. Yine de çizelge yıl boyunca görülen sıcaklıkların bir göstergesi olması için aşağıya bırakılmıştır.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca biraz mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 7,1 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 19 Eylül tarihinden 10 Kasım tarihine kadar 1,7 ay boyunca sürer. Lusaka bölgesinde en güneşli ay Ekim ayıdır ve bu dönemde ortalama 7,4 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 5,9 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 15 Mayıs tarihinden 27 Temmuz tarihine kadar 2,4 ay boyunca sürer. Lusaka bölgesinde en karanlık ay Haziran ayıdır ve bu dönemde ortalama 5,5 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Lusaka bölgesi coğrafi koordinatları -15,407° enlem, 28,287° boylam ve 1.277 m yüksekliktir.

Lusaka bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafyada yükseklik açısından yalnızca az miktarda varyasyon bulunur ve maksimum yükseklik değişimi 73 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 1.273 metre kadardır. 16 kilometre çapında yükseklikte yalnızca az miktarda varyasyon gösterir (226 metre). 80 kilometre çapında önemli miktarda varyasyon gösterir (1.098 metre).

Lusaka bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan yapay yüzeyler (%100) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan yapay yüzeyler (%59) ve çayır (%21) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise çalılık (%38) ve çayır (%26) ile kaplıdır.