Mbala Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Zambiya

Mbala bölgesinde yağmurlu sezon kapalı, kurak sezon rüzgarlı ve az bulutlu ve hava yıl boyu ılık. Yıl içerisinde sıcaklık normalde 10°C ila 30°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren 8°C altında ve 32°C üzerinde olur.

Turizm skorunagöre, ılık hava aktiviteleri açısından Mbala ziyaretinde zamanı Mayıs ortasından Eylül sonuna.

Sıcak mevsim 2,0 ay uzunluğundadır ve 8 Eylül tarihinde başlayıp 9 Kasım tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 29°C üzerindedir. Mbala bölgesindeki en sıcak ay Ekim ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 30°C iken düşük sıcaklık 17°C düzeyindedir.

Serin mevsim 2,2 ay uzunluğundadır ve 16 Aralık tarihinde başlayıp 23 Şubat tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 26°C altındadır. Mbala bölgesindeki en soğuk ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık 11°C iken yüksek sıcaklık 26°C düzeyindedir.

Mbala bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca aşırı mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Mbala bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 26 Nisan civarında başlar ve 5,4 ay boyunca sürüp 5 Ekim civarında sona erer.

Mbala bölgesinde yılın en açık ayı Temmuz ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %82 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 5 Ekim civarında başlayıp 6,7 ay boyunca sürer ve 26 Nisan civarında biter.

Mbala bölgesinde yılın en bulutlu ayı Ocak ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %87 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Yağmurlu gün en az 1 milimetre sıvı veya sıvıya eşdeğer yağışın olduğu bir gündür. Mbala bölgesinde yağmurlu gün ihtimali yıl boyunca yüksek oranda değişiklik arz etmektedir.

Yağmurlu mevsim 5,0 ay boyunca 13 Kasım tarihinden 13 Nisan tarihine kadar sürer ve herhangi bir günün yağmurlu olma ihtimali %38 oranından yüksektir. Mbala bölgesinde en çok yağmurlu günün olduğu ay 23,5 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Ocak ayıdır.

Kurak sezon 13 Nisan tarihinde başlayıp 13 Kasım tarihine kadar 7,0 ay sürer. Mbala bölgesinde en az yağmurlu günün olduğu ay 0,0 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Temmuz ayıdır.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Mbala bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Ocak olup, ortalama yağış 23,5 gün düzeyindedir. Bu kategorizasyona dayanarak yıl boyunca görülen en yaygın yağış formu yalnızca yağmur olup 15 Ocak tarihinde %77 ile en yüksek olmaktadır.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Mbala aylık yağış miktarında aşırı mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın yağmurlu dönemi en az 13 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 7,0 ay boyunca 8 Ekim tarihinden 8 Mayıs tarihine sürmektedir. Mbala bölgesinde en yağmurlu ay Ocak olup, ortalama yağış 193 milimetre düzeyindedir.

Yılın yağmursuz dönemi 8 Mayıs tarihinden 8 Ekim tarihine kadar 5,0 ay boyunca sürmektedir. Mbala bölgesinde en az yağmurlu ay Temmuz olup, ortalama yağış 0 milimetre düzeyindedir.

Günün uzunluğu Mbala bölgesinde yıl boyunca önemli bir değişiklik göstermez ve 38 dakika ila 12 saat arasında kalır. 2024 yılında en kısa gün 20 Haziran tarihinde 11 saat 37 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 21 Aralık tarihinde 12 saat 39 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 16 Kasım tarihinde 05:23 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 14 Temmuz tarihinde 47 dakika sonra 06:10 saatindedir. En erken gün batımı 27 Mayıs tarihinde 17:41 saatinde ve en geç gün batımı 28 Ocak tarihinde 41 dakika sonra 18:22 saatindedir.

2024 yılında Mbala bölgesinde Yaz saati uygulaması (YSU) yapılmamaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Mbala bölgesinde nem rahatlık düzeyinin bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olduğu zaman yüzdesiyle ölçülen, hissedilen nem oranı yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik göstermez ve yıl boyu %0 düzeyiyle neredeyse sabit kalır.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Mbala ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca önemli oranda mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 14,6 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 5 Nisan tarihinden 3 Kasım tarihine kadar 7,0 ay boyunca sürer. Mbala bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Ağustos ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 20,2 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 3 Kasım tarihinden 5 Nisan tarihine kadar 5,0 ay boyunca sürmektedir. Mbala bölgesinde yılın en sakin ayı Şubat ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 9,0 kilometre/saat olmaktadır.

Mbala bölgesindeki hakim ortalama saatlik rüzgar yönü yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Rüzgar genelde doğu yönünden 20 Şubat tarihinden 30 Aralık tarihine 10 ay boyunca en yüksek %93 ile 25 Eylül tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde batı yönünden 30 Aralık tarihinden 20 Şubat tarihine 1,7 ay boyunca en yüksek %38 ile 1 Ocak tarihinde esmektedir.

Havanın Mbala bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Mbala bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zaman Mayıs ortasından Eylül sonuna, en yüksek skoru alan ise Ağustos ayının ikinci haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Mbala ziyaretinin en iyi zamanı Ağustos ortasından Ekim sonuna, en yüksek skoru alan ise Eylül ayının son haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Mbala bölgesindeki sıcaklıklar yıl boyu yeterince ılık olduğundan bu koşullarda yetiştirme döneminden bahsetmek anlamlı değildir. Yine de çizelge yıl boyunca görülen sıcaklıkların bir göstergesi olması için aşağıya bırakılmıştır.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca biraz mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 6,7 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 13 Ağustos tarihinden 27 Ekim tarihine kadar 2,4 ay boyunca sürer. Mbala bölgesinde en güneşli ay Eylül ayıdır ve bu dönemde ortalama 7,2 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 5,2 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 14 Aralık tarihinden 20 Şubat tarihine kadar 2,2 ay boyunca sürer. Mbala bölgesinde en karanlık ay Ocak ayıdır ve bu dönemde ortalama 4,8 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Mbala bölgesi coğrafi koordinatları -8,840° enlem, 31,366° boylam ve 1.622 m yüksekliktir.

Mbala bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafyada yükseklik açısından yalnızca az miktarda varyasyon bulunur ve maksimum yükseklik değişimi 128 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 1.628 metre kadardır. 16 kilometre çapında yükseklikte yalnızca az miktarda varyasyon gösterir (784 metre). 80 kilometre çapında büyük miktarda varyasyon gösterir (1.531 metre).

Mbala bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan çayır (%40), çalılık (%27) ve ağaçlar (%20) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan çalılık (%44) ve ağaçlar (%31) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise ağaçlar (%33) ve çalılık (%29) ile kaplıdır.