Mbale Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Uganda

Mbale bölgesinde yazlar kısa, sıcak ve kapalı ve kışlar uzun, rahat, yağışlı ve çok bulutlu. Yıl içerisinde sıcaklık normalde 17°C ila 32°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren 15°C altında ve 36°C üzerinde olur.

Kumsal/havuz skoruna göre, sıcak hava aktiviteleri açısından Mbale ziyaretinde yılın en iyi zamanı Kasım sonundan Mart ortasına

Sıcak mevsim 2,5 ay uzunluğundadır ve 2 Ocak tarihinde başlayıp 19 Mart tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 31°C üzerindedir. Mbale bölgesindeki en sıcak ay Şubat ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 32°C iken düşük sıcaklık 18°C düzeyindedir.

Serin mevsim 4,0 ay uzunluğundadır ve 7 Mayıs tarihinde başlayıp 8 Eylül tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 28°C altındadır. Mbale bölgesindeki en soğuk ay Ağustos ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık 17°C iken yüksek sıcaklık 28°C düzeyindedir.

Mbale bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca önemli ölçüde mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Mbale bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 13 Haziran civarında başlar ve 3,8 ay boyunca sürüp 8 Ekim civarında sona erer.

Mbale bölgesinde yılın en açık ayı Eylül ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %41 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 8 Ekim civarında başlayıp 8,2 ay boyunca sürer ve 13 Haziran civarında biter.

Mbale bölgesinde yılın en bulutlu ayı Nisan ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %83 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Yağmurlu gün en az 1 milimetre sıvı veya sıvıya eşdeğer yağışın olduğu bir gündür. Mbale bölgesinde yağmurlu gün ihtimali yıl boyunca yüksek oranda değişiklik arz etmektedir.

Yağmurlu mevsim 7,9 ay boyunca 24 Mart tarihinden 20 Kasım tarihine kadar sürer ve herhangi bir günün yağmurlu olma ihtimali %41 oranından yüksektir. Mbale bölgesinde en çok yağmurlu günün olduğu ay 21,2 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Ağustos ayıdır.

Kurak sezon 20 Kasım tarihinde başlayıp 24 Mart tarihine kadar 4,1 ay sürer. Mbale bölgesinde en az yağmurlu günün olduğu ay 3,9 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Ocak ayıdır.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Mbale bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Ağustos olup, ortalama yağış 21,2 gün düzeyindedir. Bu kategorizasyona dayanarak yıl boyunca görülen en yaygın yağış formu yalnızca yağmur olup 24 Ağustos tarihinde %70 ile en yüksek olmaktadır.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Mbale aylık yağış miktarında aşırı mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Mbale bölgesinde yıl boyu yağan yağmur. Mbale bölgesinde en yağmurlu ay Mayıs olup, ortalama yağış 157 milimetre düzeyindedir.

Mbale bölgesinde en az yağmurlu ay Ocak olup, ortalama yağış 25 milimetre düzeyindedir.

Günün uzunluğu Mbale bölgesinde yıl boyunca önemli bir değişiklik göstermez ve 11 dakika ila 12 saat arasında kalır. 2024 yılında en kısa gün 21 Aralık tarihinde 12 saat 4 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 20 Haziran tarihinde 12 saat 11 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 1 Kasım tarihinde 06:24 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 11 Şubat tarihinde 31 dakika sonra 06:55 saatindedir. En erken gün batımı 3 Kasım tarihinde 18:29 saatinde ve en geç gün batımı 13 Şubat tarihinde 31 dakika sonra 18:59 saatindedir.

2024 yılında Mbale bölgesinde Yaz saati uygulaması (YSU) yapılmamaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Mbale hissedilen nem oranında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın en bunaltıcı dönemi 3,2 ay boyunca 7 Mart tarihinden 15 Haziran tarihine kadar sürmektedir ve bu zaman zarfında rahatlık düzeyi en az %7 civarında bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olmaktadır. Mbale bölgesindeki en bunaltıcı günler Mayıs ayındadır ve bu dönemde hava 5,9 gün kadar bunaltıcı veya daha kötü durumdadır.

Mbale bölgesindeki en az sayıdaki bunaltıcı gün Ocak ayındadır ve bu dönemde hava 0,6 gün kadar bunaltıcı veya daha kötü durumdadır.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Mbale ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca önemli oranda mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 7,9 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 5 Kasım tarihinden 28 Mart tarihine kadar 4,7 ay boyunca sürer. Mbale bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 10,4 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 28 Mart tarihinden 5 Kasım tarihine kadar 7,2 ay boyunca sürmektedir. Mbale bölgesinde yılın en sakin ayı Mayıs ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 5,4 kilometre/saat olmaktadır.

Mbale bölgesindeki hakim ortalama saatlik rüzgar yönü yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Rüzgar genelde batı yönünden 2 Haziran tarihinden 5 Eylül tarihine 3,1 ay boyunca en yüksek %35 ile 2 Ağustos tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde kuzey yönünden 5 Eylül tarihinden 12 Eylül tarihine 1,0 hafta boyunca en yüksek %28 ile 11 Eylül tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde doğu yönünden 12 Eylül tarihinden 2 Haziran tarihine 8,7 ay boyunca en yüksek %78 ile 1 Ocak tarihinde esmektedir.

Havanın Mbale bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Mbale bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zamanlar Haziran başından Ekim ortasına ve Ekim sonundan Ocak ortasına, en yüksek skoru alan ise Eylül ayının ikinci haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Mbale ziyaretinin en iyi zamanı Kasım sonundan Mart ortasına, en yüksek skoru alan ise Aralık ayının son haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Mbale bölgesindeki sıcaklıklar yıl boyu yeterince ılık olduğundan bu koşullarda yetiştirme döneminden bahsetmek anlamlı değildir. Yine de çizelge yıl boyunca görülen sıcaklıkların bir göstergesi olması için aşağıya bırakılmıştır.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca biraz mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 6,7 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 6 Ocak tarihinden 24 Mart tarihine kadar 2,5 ay boyunca sürer. Mbale bölgesinde en güneşli ay Şubat ayıdır ve bu dönemde ortalama 7,1 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 5,4 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 29 Nisan tarihinden 24 Ağustos tarihine kadar 3,9 ay boyunca sürer. Mbale bölgesinde en karanlık ay Temmuz ayıdır ve bu dönemde ortalama 5,0 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Mbale bölgesi coğrafi koordinatları 1,082° enlem, 34,175° boylam ve 1.125 m yüksekliktir.

Mbale bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafyada yükseklik açısından yalnızca az miktarda varyasyon bulunur ve maksimum yükseklik değişimi 124 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 1.130 metre kadardır. 16 kilometre çapında yükseklikte yalnızca az miktarda varyasyon gösterir (1.276 metre). 80 kilometre çapında ayrıca aşırı varyasyon gösterir (3.296 metre).

Mbale bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan ekili arazi (%43), çalılık (%25) ve ağaçlar (%20) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan ekili arazi (%56) ve ağaçlar (%29) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise ekili arazi (%39) ve çalılık (%23) ile kaplıdır.