Tutak Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Türkiye

Tutak bölgesinde yazlar ılık, kurak ve açık ve kışlar dondurucu, karlı ve parçalı bulutlu. Yıl içerisinde sıcaklık normalde -11°C ila 29°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren -18°C altında ve 32°C üzerinde olur.

Turizm skorunagöre, ılık hava aktiviteleri açısından Tutak ziyaretinde zamanı Haziran sonundan Eylül başına.

Ilık mevsim 3,2 ay uzunluğundadır ve 12 Haziran tarihinde başlayıp 18 Eylül tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 23°C üzerindedir. Tutak bölgesindeki en sıcak ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 28°C iken düşük sıcaklık 13°C düzeyindedir.

Soğuk mevsim 3,2 ay uzunluğundadır ve 2 Aralık tarihinde başlayıp 8 Mart tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 4°C altındadır. Tutak bölgesindeki en soğuk ay Ocak ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık -11°C iken yüksek sıcaklık -2°C düzeyindedir.

Tutak bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca önemli ölçüde mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Tutak bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 27 Mayıs civarında başlar ve 4,3 ay boyunca sürüp 4 Ekim civarında sona erer.

Tutak bölgesinde yılın en açık ayı Ağustos ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %98 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 4 Ekim civarında başlayıp 7,7 ay boyunca sürer ve 27 Mayıs civarında biter.

Tutak bölgesinde yılın en bulutlu ayı Mart ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %48 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Yağmurlu gün en az 1 milimetre sıvı veya sıvıya eşdeğer yağışın olduğu bir gündür. Tutak bölgesinde yağmurlu gün ihtimali yıl boyunca değişiklik arz etmektedir.

Yağmurlu mevsim 7,9 ay boyunca 11 Ekim tarihinden 8 Haziran tarihine kadar sürer ve herhangi bir günün yağmurlu olma ihtimali %17 oranından yüksektir. Tutak bölgesinde en çok yağmurlu günün olduğu ay 8,0 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Mayıs ayıdır.

Kurak sezon 8 Haziran tarihinde başlayıp 11 Ekim tarihine kadar 4,1 ay sürer. Tutak bölgesinde en az yağmurlu günün olduğu ay 1,5 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Ağustos ayıdır.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Bu kategorizasyona bağlı olarak Tutak bölgesinde en yaygın yağış formu yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Yalnızca yağmur 29 Şubat tarihinde başlayıp 10 Aralık tarihine kadar 9,4 ay boyunca en yaygın olandır. Tutak bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Mayıs olup, ortalama yağış 7,9 gün düzeyindedir.

Yalnızca kar 10 Aralık tarihinde başlayıp 28 Şubat tarihine kadar 2,6 ay boyunca en yaygın olandır. Tutak bölgesinde yalnızca karın en fazla sayıda gün olduğu ay Ocak olup, ortalama yağış 2,2 gün düzeyindedir.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Tutak aylık yağış miktarında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın yağmurlu dönemi en az 13 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 8,6 ay boyunca 10 Mart tarihinden 28 Kasım tarihine sürmektedir. Tutak bölgesinde en yağmurlu ay Mayıs olup, ortalama yağış 36 milimetre düzeyindedir.

Yılın yağmursuz dönemi 28 Kasım tarihinden 10 Mart tarihine kadar 3,5 ay boyunca sürmektedir. Tutak bölgesinde en az yağmurlu ay Ocak olup, ortalama yağış 3 milimetre düzeyindedir.

Kar Yağışı

Yağmur miktarında olduğu gibi kar yağışını yılın her bir gününü merkez alan ve 31 günlük hareketli dönemlerle göz önünde bulunduruyoruz. Tutak aylık kar yağışında önemli düzeyde mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın karlı dönemi en az 25 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 4,6 ay boyunca 6 Kasım tarihinden 25 Mart tarihine sürmektedir. Tutak bölgesinde en kar yağışlı ay Aralık olup, ortalama kar yağışı 95 milimetre düzeyindedir.

Yılın karsız dönemi 25 Mart tarihinden 6 Kasım tarihine kadar 7,4 ay boyunca sürmektedir. Yılın en az kar yağışı 0 milimetre ortalama toplam birikmesiyle 25 Temmuz günü civarına denk gelmektedir.

Tutak gün uzunluğu yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik arz etmektedir. 2024 yılında en kısa gün 21 Aralık tarihinde 9 saat 22 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 20 Haziran tarihinde 14 saat 58 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 13 Haziran tarihinde 04:40 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 5 Ocak tarihinde 2 saat 49 dakika sonra 07:29 saatindedir. En erken gün batımı 7 Aralık tarihinde 16:44 saatinde ve en geç gün batımı 27 Haziran tarihinde 2 saat 56 dakika sonra 19:40 saatindedir.

2024 yılında Tutak bölgesinde Yaz saati uygulaması (YSU) yapılmamaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Tutak bölgesinde nem rahatlık düzeyinin bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olduğu zaman yüzdesiyle ölçülen, hissedilen nem oranı yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik göstermez ve yıl boyu %0 düzeyiyle neredeyse sabit kalır.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Tutak ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca hafif mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 12,3 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 2 Şubat tarihinden 2 Mayıs tarihine kadar 3,0 ay boyunca sürer. Tutak bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Mart ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 13,8 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 2 Mayıs tarihinden 2 Şubat tarihine kadar 9,0 ay boyunca sürmektedir. Tutak bölgesinde yılın en sakin ayı Ekim ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 10,8 kilometre/saat olmaktadır.

Tutak bölgesindeki hakim ortalama saatlik rüzgar yönü yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Rüzgar genelde kuzey yönünden 15 Haziran tarihinden 4 Temmuz tarihine 2,7 hafta boyunca ve 25 Ağustos tarihinden 5 Eylül tarihine 1,6 hafta boyunca en yüksek %33 ile 2 Temmuz tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde doğu yönünden 4 Temmuz tarihinden 25 Ağustos tarihine 1,7 ay boyunca en yüksek %39 ile 26 Temmuz tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde güney yönünden 5 Eylül tarihinden 8 Eylül tarihine 3,0 gün boyunca ve 30 Eylül tarihinden 15 Haziran tarihine 8,5 ay boyunca en yüksek %27 ile 7 Eylül tarihinde esmektedir.

Havanın Tutak bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Tutak bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zaman Haziran sonundan Eylül başına, en yüksek skoru alan ise Ağustos ayının üçüncü haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Tutak ziyaretinin en iyi zamanı Temmuz ortasından Ağustos sonuna, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının son haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Tutak bölgesindeki yetiştirme sezonu normalde 5,7 ay boyunca (172 gün) yaklaşık 27 Nisan tarihinden 16 Ekim tarihine kadar sürer ve nadiren 7 Nisan tarihinden önce veya 18 Mayıs tarihinden sonra başlayıp nadiren 27 Eylül tarihinden önce veya 5 Kasım tarihinden sonra sona erer.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Yalnızca yetiştirme derecesi günlerine dayanarak, Tutak bölgesinde bahar çiçekleri ilk 10 Mayıs civarında ortaya çıkarken nadiren 28 Nisan tarihinden önce veya 22 Mayıs tarihinden sonra çıkar.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 7,3 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 24 Mayıs tarihinden 25 Ağustos tarihine kadar 3,0 ay boyunca sürer. Tutak bölgesinde en güneşli ay Temmuz ayıdır ve bu dönemde ortalama 8,3 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 3,5 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 28 Ekim tarihinden 15 Şubat tarihine kadar 3,6 ay boyunca sürer. Tutak bölgesinde en karanlık ay Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama 2,4 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Tutak bölgesi coğrafi koordinatları 39,539° enlem, 42,766° boylam ve 1.559 m yüksekliktir.

Tutak bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafyada yükseklik açısından önemli miktarda varyasyon bulunur ve maksimum yükseklik değişimi 196 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 1.636 metre kadardır. 16 kilometre çapında önemli miktarda varyasyon gösterir (1.014 metre). 80 kilometre çapında ayrıca aşırı varyasyon gösterir (2.915 metre).

Tutak bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan ekili arazi (%68) ve çayır (%22) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan ekili arazi (%45) ve çayır (%31) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise ekili arazi (%36) ve çayır (%28) ile kaplıdır.