Ak-Tatyr Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Kırgızistan

Ak-Tatyr bölgesinde yazlar ılık, kurak ve açık ve kışlar dondurucu, karlı ve parçalı bulutlu. Yıl içerisinde sıcaklık normalde -7°C ila 29°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren -12°C altında ve 32°C üzerinde olur.

Turizm skorunagöre, ılık hava aktiviteleri açısından Ak-Tatyr ziyaretinde zamanı Haziran ortasından Eylül başına.

Ilık mevsim 3,8 ay uzunluğundadır ve 22 Mayıs tarihinde başlayıp 16 Eylül tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 24°C üzerindedir. Ak-Tatyr bölgesindeki en sıcak ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 29°C iken düşük sıcaklık 16°C düzeyindedir.

Soğuk mevsim 3,3 ay uzunluğundadır ve 24 Kasım tarihinde başlayıp 2 Mart tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 7°C altındadır. Ak-Tatyr bölgesindeki en soğuk ay Ocak ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık -6°C iken yüksek sıcaklık 1°C düzeyindedir.

Ak-Tatyr bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca aşırı mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Ak-Tatyr bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 25 Mayıs civarında başlar ve 4,7 ay boyunca sürüp 17 Ekim civarında sona erer.

Ak-Tatyr bölgesinde yılın en açık ayı Ağustos ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %97 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 17 Ekim civarında başlayıp 7,3 ay boyunca sürer ve 25 Mayıs civarında biter.

Ak-Tatyr bölgesinde yılın en bulutlu ayı Şubat ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %59 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Yağmurlu gün en az 1 milimetre sıvı veya sıvıya eşdeğer yağışın olduğu bir gündür. Ak-Tatyr bölgesinde yağmurlu gün ihtimali yıl boyunca değişiklik arz etmektedir.

Yağmurlu mevsim 7,5 ay boyunca 17 Ekim tarihinden 1 Haziran tarihine kadar sürer ve herhangi bir günün yağmurlu olma ihtimali %7 oranından yüksektir. Ak-Tatyr bölgesinde en çok yağmurlu günün olduğu ay 3,5 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Mart ayıdır.

Kurak sezon 1 Haziran tarihinde başlayıp 17 Ekim tarihine kadar 4,5 ay sürer. Ak-Tatyr bölgesinde en az yağmurlu günün olduğu ay 0,4 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Ağustos ayıdır.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Bu kategorizasyona bağlı olarak Ak-Tatyr bölgesinde en yaygın yağış formu yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Yalnızca yağmur 5 Şubat tarihinde başlayıp 4 Ocak tarihine kadar 11 ay boyunca en yaygın olandır. Ak-Tatyr bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Nisan olup, ortalama yağış 3,0 gün düzeyindedir.

Yalnızca kar 4 Ocak tarihinde başlayıp 5 Şubat tarihine kadar 1,1 ay boyunca en yaygın olandır. Ak-Tatyr bölgesinde yalnızca karın en fazla sayıda gün olduğu ay Ocak olup, ortalama yağış 1,0 gün düzeyindedir.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Ak-Tatyr aylık yağış miktarında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Ak-Tatyr bölgesinde yıl boyu yağan yağmur. Ak-Tatyr bölgesinde en yağmurlu ay Nisan olup, ortalama yağış 12 milimetre düzeyindedir.

Ak-Tatyr bölgesinde en az yağmurlu ay Ağustos olup, ortalama yağış 2 milimetre düzeyindedir.

Kar Yağışı

Yağmur miktarında olduğu gibi kar yağışını yılın her bir gününü merkez alan ve 31 günlük hareketli dönemlerle göz önünde bulunduruyoruz. Ak-Tatyr aylık kar yağışında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın karlı dönemi en az 25 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 3,0 ay boyunca 30 Kasım tarihinden 27 Şubat tarihine sürmektedir. Ak-Tatyr bölgesinde en kar yağışlı ay Ocak olup, ortalama kar yağışı 46 milimetre düzeyindedir.

Yılın karsız dönemi 27 Şubat tarihinden 30 Kasım tarihine kadar 9,1 ay boyunca sürmektedir. Yılın en az kar yağışı 0 milimetre ortalama toplam birikmesiyle 15 Temmuz günü civarına denk gelmektedir.

Ak-Tatyr gün uzunluğu yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik arz etmektedir. 2024 yılında en kısa gün 21 Aralık tarihinde 9 saat 20 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 21 Haziran tarihinde 15 saat 1 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 14 Haziran tarihinde 05:48 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 5 Ocak tarihinde 2 saat 51 dakika sonra 08:40 saatindedir. En erken gün batımı 7 Aralık tarihinde 17:52 saatinde ve en geç gün batımı 27 Haziran tarihinde 2 saat 58 dakika sonra 20:50 saatindedir.

2024 yılında Ak-Tatyr bölgesinde Yaz saati uygulaması (YSU) yapılmamaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Ak-Tatyr bölgesinde nem rahatlık düzeyinin bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olduğu zaman yüzdesiyle ölçülen, hissedilen nem oranı yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik göstermez ve yıl boyu %0 düzeyiyle neredeyse sabit kalır.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Ak-Tatyr ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca hafif mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 11,0 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 13 Mayıs tarihinden 24 Eylül tarihine kadar 4,4 ay boyunca sürer. Ak-Tatyr bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Temmuz ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 12,5 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 24 Eylül tarihinden 13 Mayıs tarihine kadar 7,6 ay boyunca sürmektedir. Ak-Tatyr bölgesinde yılın en sakin ayı Kasım ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 9,6 kilometre/saat olmaktadır.

Ak-Tatyr bölgesindeki hakim ortalama saatlik rüzgar yönü yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Rüzgar genelde batı yönünden 28 Mart tarihinden 15 Ağustos tarihine 4,6 ay boyunca en yüksek %43 ile 10 Temmuz tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde güney yönünden 15 Ağustos tarihinden 28 Mart tarihine 7,4 ay boyunca en yüksek %67 ile 1 Ocak tarihinde esmektedir.

Havanın Ak-Tatyr bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Ak-Tatyr bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zaman Haziran ortasından Eylül başına, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının son haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Ak-Tatyr ziyaretinin en iyi zamanı Haziran sonundan Ağustos ortasına, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının üçüncü haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Ak-Tatyr bölgesindeki yetiştirme sezonu normalde 7,0 ay boyunca (214 gün) yaklaşık 29 Mart tarihinden 29 Ekim tarihine kadar sürer ve nadiren 10 Mart tarihinden önce veya 18 Nisan tarihinden sonra başlayıp nadiren 9 Ekim tarihinden önce veya 18 Kasım tarihinden sonra sona erer.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Yalnızca yetiştirme derecesi günlerine dayanarak, Ak-Tatyr bölgesinde bahar çiçekleri ilk 13 Nisan civarında ortaya çıkarken nadiren 4 Nisan tarihinden önce veya 25 Nisan tarihinden sonra çıkar.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 7,0 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 22 Mayıs tarihinden 29 Ağustos tarihine kadar 3,2 ay boyunca sürer. Ak-Tatyr bölgesinde en güneşli ay Temmuz ayıdır ve bu dönemde ortalama 8,1 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 3,4 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 31 Ekim tarihinden 16 Şubat tarihine kadar 3,6 ay boyunca sürer. Ak-Tatyr bölgesinde en karanlık ay Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama 2,2 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Ak-Tatyr bölgesi coğrafi koordinatları 39,960° enlem, 70,485° boylam ve 1.181 m yüksekliktir.

Ak-Tatyr bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafyada yükseklik açısından çok önemli miktarda varyasyon bulunur ve maksimum yükseklik değişimi 406 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 1.234 metre kadardır. 16 kilometre çapında çok önemli miktarda varyasyon gösterir (2.417 metre). 80 kilometre çapında ayrıca aşırı varyasyon gösterir (5.286 metre).

Ak-Tatyr bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan çıplak arazi (%79) ve ekili arazi (%17) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan çıplak arazi (%75) ve seyrek bitki örtüsü (%13) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise çıplak arazi (%58) ve seyrek bitki örtüsü (%12) ile kaplıdır.