Matay Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Kazakistan

Matay bölgesinde yazlar uzun, sıcak, kurak ve az bulutlu ve kışlar dondurucu, karlı ve parçalı bulutlu. Yıl içerisinde sıcaklık normalde -15°C ila 33°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren -25°C altında ve 38°C üzerinde olur.

Turizm skorunagöre, ılık hava aktiviteleri açısından Matay ziyaretinde zamanı Haziran başından Eylül başına.

Sıcak mevsim 3,9 ay uzunluğundadır ve 16 Mayıs tarihinde başlayıp 14 Eylül tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 26°C üzerindedir. Matay bölgesindeki en sıcak ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 33°C iken düşük sıcaklık 19°C düzeyindedir.

Soğuk mevsim 3,1 ay uzunluğundadır ve 24 Kasım tarihinde başlayıp 29 Şubat tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 2°C altındadır. Matay bölgesindeki en soğuk ay Ocak ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık -14°C iken yüksek sıcaklık -5°C düzeyindedir.

Matay bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca önemli ölçüde mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Matay bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 20 Mayıs civarında başlar ve 4,6 ay boyunca sürüp 8 Ekim civarında sona erer.

Matay bölgesinde yılın en açık ayı Ağustos ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %83 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 8 Ekim civarında başlayıp 7,4 ay boyunca sürer ve 20 Mayıs civarında biter.

Matay bölgesinde yılın en bulutlu ayı Ocak ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %59 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Matay yağmurlu günlerin sıklığı açısından önemli oranda mevsimsel değişimler (örneğin 1 milimetre miktarından daha fazla sıvı ya da sıvıya eşdeğer yağışı olan günler) yaşamamaktadır. Sıklık %5 ile başlayarak %15 oranına kadar değişmektedir ve ortalama %9 değerindedir.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Bu kategorizasyona bağlı olarak Matay bölgesinde en yaygın yağış formu yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Yalnızca yağmur 1 Mart tarihinde başlayıp 30 Kasım tarihine kadar 9,0 ay boyunca en yaygın olandır. Matay bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Mayıs olup, ortalama yağış 3,5 gün düzeyindedir.

Yalnızca kar 30 Kasım tarihinde başlayıp 1 Mart tarihine kadar 3,0 ay boyunca en yaygın olandır. Matay bölgesinde yalnızca karın en fazla sayıda gün olduğu ay Aralık olup, ortalama yağış 1,7 gün düzeyindedir.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Matay aylık yağış miktarında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın yağmurlu dönemi en az 13 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 6,6 ay boyunca 21 Nisan tarihinden 8 Kasım tarihine sürmektedir. Matay bölgesinde en yağmurlu ay Mayıs olup, ortalama yağış 14 milimetre düzeyindedir.

Yılın yağmursuz dönemi 8 Kasım tarihinden 21 Nisan tarihine kadar 5,4 ay boyunca sürmektedir. Matay bölgesinde en az yağmurlu ay Ocak olup, ortalama yağış 1 milimetre düzeyindedir.

Kar Yağışı

Yağmur miktarında olduğu gibi kar yağışını yılın her bir gününü merkez alan ve 31 günlük hareketli dönemlerle göz önünde bulunduruyoruz. Matay aylık kar yağışında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın karlı dönemi en az 25 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 4,2 ay boyunca 2 Kasım tarihinden 9 Mart tarihine sürmektedir. Matay bölgesinde en kar yağışlı ay Ocak olup, ortalama kar yağışı 60 milimetre düzeyindedir.

Yılın karsız dönemi 9 Mart tarihinden 2 Kasım tarihine kadar 7,8 ay boyunca sürmektedir. Yılın en az kar yağışı 0 milimetre ortalama toplam birikmesiyle 21 Temmuz günü civarına denk gelmektedir.

Matay gün uzunluğu yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik arz etmektedir. 2024 yılında en kısa gün 21 Aralık tarihinde 8 saat 39 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 21 Haziran tarihinde 15 saat 44 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 15 Haziran tarihinde 04:54 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 2 Ocak tarihinde 3 saat 33 dakika sonra 08:26 saatindedir. En erken gün batımı 10 Aralık tarihinde 17:00 saatinde ve en geç gün batımı 25 Haziran tarihinde 3 saat 40 dakika sonra 20:39 saatindedir.

2024 yılında Matay bölgesinde Yaz saati uygulaması (YSU) yapılmamaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Matay bölgesinde nem rahatlık düzeyinin bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olduğu zaman yüzdesiyle ölçülen, hissedilen nem oranı yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik göstermez ve yıl boyu %0 düzeyiyle neredeyse sabit kalır.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Matay ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca hafif mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 14,4 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 20 Şubat tarihinden 5 Haziran tarihine kadar 3,5 ay boyunca sürer. Matay bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Nisan ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 16,1 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 5 Haziran tarihinden 20 Şubat tarihine kadar 8,5 ay boyunca sürmektedir. Matay bölgesinde yılın en sakin ayı Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 12,7 kilometre/saat olmaktadır.

Matay bölgesindeki hakim ortalama saatlik rüzgar yönü yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Rüzgar genelde kuzey yönünden 23 Mayıs tarihinden 14 Eylül tarihine 3,7 ay boyunca en yüksek %42 ile 8 Ağustos tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde doğu yönünden 14 Eylül tarihinden 23 Mayıs tarihine 8,3 ay boyunca en yüksek %50 ile 1 Ocak tarihinde esmektedir.

Havanın Matay bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Matay bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zaman Haziran başından Eylül başına, en yüksek skoru alan ise Ağustos ayının ikinci haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Matay ziyaretinin en iyi zamanı Haziran sonundan Ağustos ortasına, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının üçüncü haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Matay bölgesindeki yetiştirme sezonu normalde 5,8 ay boyunca (176 gün) yaklaşık 18 Nisan tarihinden 12 Ekim tarihine kadar sürer ve nadiren 29 Mart tarihinden önce veya 7 Mayıs tarihinden sonra başlayıp nadiren 27 Eylül tarihinden önce veya 27 Ekim tarihinden sonra sona erer.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Yalnızca yetiştirme derecesi günlerine dayanarak, Matay bölgesinde bahar çiçekleri ilk 13 Nisan civarında ortaya çıkarken nadiren 5 Nisan tarihinden önce veya 21 Nisan tarihinden sonra çıkar.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 6,5 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 30 Nisan tarihinden 24 Ağustos tarihine kadar 3,8 ay boyunca sürer. Matay bölgesinde en güneşli ay Haziran ayıdır ve bu dönemde ortalama 7,6 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 2,7 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 27 Ekim tarihinden 13 Şubat tarihine kadar 3,5 ay boyunca sürer. Matay bölgesinde en karanlık ay Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama 1,5 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Matay bölgesi coğrafi koordinatları 45,895° enlem, 78,718° boylam ve 412 m yüksekliktir.

Matay bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafya neredeyse düzdür ve maksimum yükseklik değişimi 22 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 407 metre kadardır. 16 kilometre içerisinde düzlüktür (61 metre). 80 kilometre çapında yükseklikte yalnızca az miktarda varyasyon gösterir (1.237 metre).

Matay bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan çıplak arazi (%96) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan çıplak arazi (%95) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise çıplak arazi (%58) ve seyrek bitki örtüsü (%14) ile kaplıdır.