Tsul-Ulaan Bölgesinde Yıl Boyu İklim ve Hava Durumu Moğolistan

Tsul-Ulaan bölgesinde yazlar uzun ve ılık, kışlar aşırı soğuk ve kurak ve hava yıl boyu parçalı bulutlu. Yıl içerisinde sıcaklık normalde -25°C ila 27°C arasında değişiklik gösterir ve nadiren -31°C altında ve 34°C üzerinde olur.

Turizm skorunagöre, ılık hava aktiviteleri açısından Tsul-Ulaan ziyaretinde zamanı Haziran sonundan Ağustos ortasına.

Ilık mevsim 4,1 ay uzunluğundadır ve 12 Mayıs tarihinde başlayıp 14 Eylül tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık 19°C üzerindedir. Tsul-Ulaan bölgesindeki en sıcak ay Temmuz ayıdır; bu ayda ortalama yüksek sıcaklık 27°C iken düşük sıcaklık 14°C düzeyindedir.

Soğuk mevsim 3,0 ay uzunluğundadır ve 22 Kasım tarihinde başlayıp 22 Şubat tarihine kadar sürer, günlük ortalama yüksek sıcaklık -5°C altındadır. Tsul-Ulaan bölgesindeki en soğuk ay Ocak ayıdır; bu ayda ortalama düşük sıcaklık -25°C iken yüksek sıcaklık -13°C düzeyindedir.

Tsul-Ulaan bölgesinde gökyüzünün bulutlarla kaplı olma durumu yüzdesinin ortalaması yıl boyunca hafif mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Tsul-Ulaan bölgesinde yılın gökyüzünün daha açık olduğu zamanı 9 Ağustos civarında başlar ve 6,5 ay boyunca sürüp 24 Şubat civarında sona erer.

Tsul-Ulaan bölgesinde yılın en açık ayı Ocak ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %63 oranında açıktır, çoğunlukla açıktır veya parçalı bulutludur.

Yılın daha bulutlu olan zamanı 24 Şubat civarında başlayıp 5,5 ay boyunca sürer ve 9 Ağustos civarında biter.

Tsul-Ulaan bölgesinde yılın en bulutlu ayı Haziran ayıdır; bu ay boyunca gökyüzü %47 oranında kapalıdır veya çoğunlukla bulutludur.

Yağmurlu gün en az 1 milimetre sıvı veya sıvıya eşdeğer yağışın olduğu bir gündür. Tsul-Ulaan bölgesinde yağmurlu gün ihtimali yıl boyunca oldukça değişiklik arz etmektedir.

Yağmurlu mevsim 3,1 ay boyunca 2 Haziran tarihinden 6 Eylül tarihine kadar sürer ve herhangi bir günün yağmurlu olma ihtimali %17 oranından yüksektir. Tsul-Ulaan bölgesinde en çok yağmurlu günün olduğu ay 10,2 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Temmuz ayıdır.

Kurak sezon 6 Eylül tarihinde başlayıp 2 Haziran tarihine kadar 8,9 ay sürer. Tsul-Ulaan bölgesinde en az yağmurlu günün olduğu ay 0,1 gün ortalamasıyla en az 1 milimetre miktar yağışın olduğu Şubat ayıdır.

Yağışlı günler arasından, yalnızca yağmur, yalnızca kar veya bu ikisinin bir karışımını içeren günler arasında ayrım yapıyoruz. Bu kategorizasyona bağlı olarak Tsul-Ulaan bölgesinde en yaygın yağış formu yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Yalnızca yağmur 2 Nisan tarihinde başlayıp 24 Ekim tarihine kadar 6,7 ay boyunca en yaygın olandır. Tsul-Ulaan bölgesinde yalnızca yağmurun en fazla sayıda gün olduğu ay Temmuz olup, ortalama yağış 10,2 gün düzeyindedir.

Yalnızca kar 24 Ekim tarihinde başlayıp 29 Mart tarihine kadar 5,1 ay boyunca en yaygın olandır. Tsul-Ulaan bölgesinde yalnızca karın en fazla sayıda gün olduğu ay Ekim olup, ortalama yağış 0,4 gün düzeyindedir.

Yağış miktarı

Yalnızca aylık toplamları değil, aylar içerisindeki varyasyonu da göstermek için yılın her bir gününü merkez alan hareketli 31 günlük dönemler üzerinden yağış miktarı gösterilmektedir. Tsul-Ulaan aylık yağış miktarında biraz mevsimsel varyasyonlar bulunmaktadır.

Yılın yağmurlu dönemi en az 13 milimetre miktarında hareketli 31 günlük yağış miktarı ile 4,3 ay boyunca 14 Mayıs tarihinden 22 Eylül tarihine sürmektedir. Tsul-Ulaan bölgesinde en yağmurlu ay Temmuz olup, ortalama yağış 49 milimetre düzeyindedir.

Yılın yağmursuz dönemi 22 Eylül tarihinden 14 Mayıs tarihine kadar 7,7 ay boyunca sürmektedir. Tsul-Ulaan bölgesinde en az yağmurlu ay Ocak olup, ortalama yağış 0 milimetre düzeyindedir.

Tsul-Ulaan gün uzunluğu yıl boyunca çok önemli ölçüde değişiklik arz etmektedir. 2024 yılında en kısa gün 21 Aralık tarihinde 8 saat 24 dakika gün ışığıyla gerçekleşirken en uzun günü ise 21 Haziran tarihinde 16 saat 1 dakika gün ışığıyla gerçekleşir.

En erken gün doğumu 15 Haziran tarihinde 05:02 saatindedir ve en geç gün doğumu ise 1 Ocak tarihinde 3 saat 49 dakika sonra 08:51 saatindedir. En erken gün batımı 11 Aralık tarihinde 17:09 saatinde ve en geç gün batımı 25 Haziran tarihinde 3 saat 56 dakika sonra 21:04 saatindedir.

2024 yılında Tsul-Ulaan bölgesinde Yaz saati uygulaması (YSU) yapılmamaktadır.

Aşağıdaki rakam 2024 yılı için olan kilit ay verilerinin kısa bir temsilini sunmaktadır. Yatay eksen günü, dikey eksen günün saatini göstermektedir. Renkli alanlar ise ayın ufuk çizgisinin üstünde olduğu zamanları ifade etmektedir. Dikey gri çubuklar (yeni Aylar) ve mavi çubuklar (dolunaylar) kilit Ay evrelerini göstermektedir.

Nem rahatlık düzeyleri için çiylenme noktasını baz alınmıştır zira terin tenden buharlaşıp buharlaşmayacağını ve böylece vücudu serinletip serinletmeyeceğini belirlemektedir. Düşük çiylenme noktaları daha kuru hissi verirken yüksek çiylenme noktaları daha nemli hissi vermektedir. Gece ve gündüz arasında normalde önemli oranda değişiklik arz eden sıcaklıktan farklı olarak çiylenme noktası daha yavaş değişim gösterir ve böylece sıcaklık gece düşebiliyorken genelde bunaltıcı bir günün ardından bunaltıcı bir gece gelir.

Tsul-Ulaan bölgesinde nem rahatlık düzeyinin bunaltıcı, basık veya dayanılmaz olduğu zaman yüzdesiyle ölçülen, hissedilen nem oranı yıl boyunca önemli ölçüde değişiklik göstermez ve yıl boyu %0 düzeyiyle neredeyse sabit kalır.

Bu bölümde yerden 10 metre yükseklikteki geniş alan saatlik ortalama rüzgar hızları tartışılmaktadır. Herhangi bir lokasyonda deneyimlenen rüzgar yerel topografyaya ve diğer faktörlere çok bağımlıdır ve anlık rüzgar hızı ve yönü saatlik ortalamalardan çok daha fazla değişkenlik göstermektedir.

Tsul-Ulaan ortalama saatlik rüzgar hızı yıl boyunca önemli oranda mevsimsel varyasyonlar gösterir.

Yılın daha rüzgarlı olan dönemi 14,1 kilometre/saat düzeyinin üstünde ortalama rüzgar hızıyla 27 Şubat tarihinden 10 Haziran tarihine kadar 3,4 ay boyunca sürer. Tsul-Ulaan bölgesinde yılın en rüzgarlı ayı Nisan ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 16,5 kilometre/saat olmaktadır.

Yılın en sakin zamanı 10 Haziran tarihinden 27 Şubat tarihine kadar 8,6 ay boyunca sürmektedir. Tsul-Ulaan bölgesinde yılın en sakin ayı Ağustos ayıdır ve bu dönemde ortalama saatlik rüzgar hızı 11,6 kilometre/saat olmaktadır.

Tsul-Ulaan bölgesindeki hakim ortalama saatlik rüzgar yönü yıl boyunca değişiklik göstermektedir.

Rüzgar genelde kuzey yönünden 14 Mart tarihinden 24 Eylül tarihine 6,3 ay boyunca en yüksek %46 ile 30 Nisan tarihinde esmektedir. Rüzgar genelde batı yönünden 24 Eylül tarihinden 14 Mart tarihine 5,7 ay boyunca en yüksek %61 ile 1 Ocak tarihinde esmektedir.

Havanın Tsul-Ulaan bölgesinde yıl boyunca ne kadar iyi olduğunu ölçmek için iki seyahat skoru hesaplaması yapıyoruz.

Turizm skoru açık, yağmursuz günleri ve 18°C ila 27°C arasındaki hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak Tsul-Ulaan bölgesini genel açık hava turist aktiviteleri açısından ziyaret etmek için en iyi zaman Haziran sonundan Ağustos ortasına, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının üçüncü haftası.

Kumsal/havuz skoru açık, yağmursuz günleri ve 24°C ila 32°C arasında hissedilen sıcaklıkları tercih etmektedir. Bu skora bağlı olarak, sıcak hava faaliyetleri açısından Tsul-Ulaan ziyaretinin en iyi zamanı Temmuz başından Ağustos başına, en yüksek skoru alan ise Temmuz ayının ikinci haftası.

Metodoloji

Analiz yapılan dönemde (1980 ila 2016 arasında) 08:00 ila 21:00 arasındaki her saatte hissedilen sıcaklık, bulut örtüsü ve toplam yağış için bağımsız skorlar hesaplanır. Bu skorlar tek bir saatlik bileşik skor olarak birleştirilmekte ve daha sonra günlere toplanmakta ve analiz dönemindeki tüm yıllar için ortalaması alınıp düzleştirilmektedir.

Bizim bulut örtüsü skorumuz tam açık gökyüzü için 10'dur ve neredeyse tamamen açık gökyüzü için 9 ve tamamen kapalı gökyüzü için 1 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Söz konusu saati merkez alan üç saatlik yağışa dayalı olan yağış skorumuz1 milimetre hiç yağış olmamasına 10 skoru vermektedir. Bu skor çok az yağış için 9 ve 1 milimetre ve daha fazlası yağış için 0 olacak şekilde doğrusal olarak azalmaktadır.

Bizim turizm sıcaklık skorumuz 10°C altında hissedilen sıcaklıklar için 0, 18°C için doğrusal olarak 9'a, 24°C için 10'a yükseltmekte ve 27°C için doğrusal olarak 9'a ve 32°C daha sıcak dereceler için 1'e düşmektedir.

Bizim kumsal/havuz sıcaklık skorumuz 18°C altındaki hissedilen sıcaklıklar için 0, 24°C için doğrusal olarak 9'a ve 28°C için 10'a yükselmekte ve 32°C için doğrusal olarak 9'a ve 38°C ve daha yüksek dereceler için 1'e düşmektedir.

Yetiştirme sezonu tanımları dünya çapında farklılık gösterir ancak bu raporda yıl içerisinde (Kuzey Yarımküre için takvim yılı, Güney Yarımküre için ise 1 Temmuz tarihinden 30 Haziran tarihine kadar) en uzun ve sürekli donma dışı sıcaklı dönemleri (≥0°C) olarak tanımlanmaktadır.

Tsul-Ulaan bölgesindeki yetiştirme sezonu normalde 4,1 ay boyunca (127 gün) yaklaşık 13 Mayıs tarihinden 17 Eylül tarihine kadar sürer ve nadiren 27 Nisan tarihinden önce veya 30 Mayıs tarihinden sonra başlayıp nadiren 2 Eylül tarihinden önce veya 3 Ekim tarihinden sonra sona erer.

Yetiştirme derecesi günleri bitki ve hayvan gelişimini tahmin etmede kullanılan yıllık bir ısı birikme ölçeğidir ve maksimum bir sıcaklık düzeyinin üzerindeki herhangi bir fazlalığı göz ardı ederek baz bir sıcaklık üzerindeki sıcaklık entegrali olarak tanımlanmaktadır. Bu raporda taban 10°C tavan ise 30°C olarak kabul edilmektedir.

Yalnızca yetiştirme derecesi günlerine dayanarak, Tsul-Ulaan bölgesinde bahar çiçekleri ilk 2 Mayıs civarında ortaya çıkarken nadiren 24 Nisan tarihinden önce veya 11 Mayıs tarihinden sonra çıkar.

Bu bölüm geniş bir alan üzerinde yüzeye ulaşan toplam günlük kısa dalga güneş enerjisini ele almaktadır ve bunu yaparken günün uzunluğu, Güneşin ufuk çizgisi üstündeki yüksekliği, bulut ve diğer atmosferik bileşenler tarafından emilim üzerinde mevsimsel etkileri göz önünde bulundurmaktadır. Kısa dalga radyasyonu görünür ışın ve ultraviyole radyasyon içermektedir.

Ortalama günlük kısa dalga güneş enerjisi yıl boyunca aşırı mevsimsel değişiklikler gösterir.

Yılın daha güneşli olan dönemi metrekare başına 6,0 kWh düzeyinin üstünde günlük ortalama olay kısa dalga enerjisiyle 22 Nisan tarihinden 8 Ağustos tarihine kadar 3,6 ay boyunca sürer. Tsul-Ulaan bölgesinde en güneşli ay Haziran ayıdır ve bu dönemde ortalama 7,0 kWh olmaktadır.

Yılın daha karanlık olan dönemi metrekare başına 2,6 kWh düzeyinin altında günlük ortalama kısa dalga enerjisiyle 31 Ekim tarihinden 8 Şubat tarihine kadar 3,3 ay boyunca sürer. Tsul-Ulaan bölgesinde en karanlık ay Aralık ayıdır ve bu dönemde ortalama 1,5 kWh olmaktadır.

Bu rapor için Tsul-Ulaan bölgesi coğrafi koordinatları 47,833° enlem, 104,500° boylam ve 1.035 m yüksekliktir.

Tsul-Ulaan bölgesinin 3 kilometre çapındaki topoğrafyada yükseklik açısından çok önemli miktarda varyasyon bulunur ve maksimum yükseklik değişimi 252 metre iken ve deniz seviyesinden ortalama yüksekliği ise 1.023 metre kadardır. 16 kilometre çapında ayrıca çok önemli miktarda varyasyon gösterir (477 metre). 80 kilometre çapında çok önemli miktarda varyasyon gösterir (1.222 metre).

Tsul-Ulaan bölgesinin 3 kilometre yakınındaki alan seyrek bitki örtüsü (%98) ile kaplıyken, 16 kilometre yakınındaki alan seyrek bitki örtüsü (%83) ve çıplak arazi (%10) ile ve 80 kilometre yakınındaki alan ise seyrek bitki örtüsü (%80) ile kaplıdır.